Morgunblaðið - 28.12.1997, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
i
f
greiðsluhlutfalli fyrir yfirvinnu úr
1,085% í 0,8165% af mánaðarlaun-
um fyrir hverja yfirvinnustund.
Slíkur afsláttur af greiðslu fyrir yf-
irvinnu er óviðunandi.
Með tilkomu EES-samningsins
hefur komið í ljós að vinnutími ís-
lenskra lækna er langt umfram það
sem þar er gert ráð fyrir. Þessi
langi vinnutími bitnar ekki síður á
fjölskyldum þessara lækna en þeim
sjálfum. Þrátt fyrir ítrekuð tilmæli
frá forystumönnum ungra lækna
hafa stjómendur sjúkrahúsanna
skellt við þessu skollaeyrum og ekk-
ert gert til að koma til móts við
þessa tilskipun. Þótt Islendingar
geti sennilega ekki framfylgt tilskip-
un Evrópusambandsins út í ystu æs-
ar vegna ónógs íjölda unglækna,
þarf engu að síður að hefjast sti-ax
handa við endurskipulagmngu
vinnutímans.
Framhaldsmenntun lækna hér á
landi hefur verið verulega ábóta-
vant. Skort hefur skilgreiningu á
hlutverki og menntun ungra lækna
og einnig vantai’ háskólasjúkrahús
sem stendur undir nafni. Af þessu
hefur leitt að íslenskir unglæknar
hafa í flestum tilvikum ekki átt kost
á framhaldsnámi sem hægt er að
nýta sem hluta af framhaldsmennt-
un við erlendar menntastofnanir.
Með viðeigandi úrbótum ætti að
vera hægt að veita hér góða undir-
búningsmenntun fyrir frekara nám
erlendis.
Það hefur einnig haft slæm áhrif á
nýútskrifaða lækna hversu illa er
búið að séríræðingum á íslenskum
sjúkrahúsum. Endumýjun hefur
verið takmörkuð og þeir sérfræðing-
ar sem hingað hafa snúið að loknu
námi á undanfomum árum hafa búið
SKOÐUN
við léleg launakjör og í mörgum til-
fellum hörmulega starfsaðstöðu.
Hefur þetta leitt til þess að æ fleiri
læknai- er stundað hafa framhalds-
nám erlendis, setjast þar að.
Er landflótti lækna yfirvofandi?
Atvinnumöguleikar íslenskra
lækna erlendis hafa alltaf verið
góðir en á undanfomum áram hafa
þeir stórauldst. Hægt er að nefna
Noreg sem dæmi en þar skortir
lækna í flestum sérgreinum og
bjóðast a.m.k.tvöfalt hærri laun en
hérlendis auk betri starfsaðstöðu.
Því er óneitanlega freistandi fyrir
íslenska unglækna að fara utan til
framhaldsnáms strax að loknu
kandídatsári. Slæm framtíðarsýn
fyrir læknisþjónustu hér á landi
blasir við verði ekki ráðin bót á
málefnum ungra lækna. Hvei'fi
þeir á braut mun það líklega hafa
þá keðjuverkun í fór með sér að
komandi útskriftarárgangar
læknakandídata fara sömu leið.
Það mun fljótlega leiða til hrans
akademískrar læknisfræði á ís-
landi. Verður þá ekki langt að bíða
að hluti sérfræðinga yfirgefi hið
sökkvandi skip. Þá munu vart
verða önnur úrræði en að ráða
hingað fjölda erlenda lækna. En
hætt er við að erfitt yrði að fá hæfa
erlenda lækna hingað til starfa.
Þetta undirstrikar hversu mikil-
vægur hlekkur ungir læknar era í
íslensku heilbrigðiskerfi eins og
reyndar meðal annarra þjóða.
Hvað er til ráða?
Það er ljóst að verði ekkert að-
hafst, munu margir unglæknar
hverfa af landi brott. Því þarf að
taka í eitt skipti fyrir öll á uppsöfn-
uðum vanda þeim er snertir unga
lækna í þessu landi með því að
bæta launakjör, draga úr vinnuá-
lagi, og bæta starfsaðstöðu og
framhaldsmenntun þeiira. Nauð-
synlegt er að átta sig á því að
vinnumarkaður íslenskra lækna er
allur heimurinn og má færa rök
fyrir því að kjör þeirra þurfi að
vera sambærileg við það sem ger-
ist í nágrannalöndunum þannig að
við Islendingar séum samkeppnis-
færir um okkar bestu lækna á hin-
um alþjóðlega markaði.
Krafa unglækna að yfirvinnu-
laun verði áfram 1,0385% af dag-
vinnulaunum er sanngjöm krafa,
ekki síst í ljósi þess að aðrar stéttir
fá greitt fyrir yfirvinnu með þessu
hlutfalli. Auk þess gæti lækkun
greiðsluhlutfalls fyrir yfirvinnu
gert það að verkum að stjómendur
sjúkrahúsa sjái sér hag í að leggja
þessa yfirvinnu á fáa unglækna í
stað þess að ráða fleiri lækna til
starfa. Ungir læknar eiga skilið að
fá sanngjöm laun fyrir sína miklu
og erfíðu vinnu.
Þótt fyrirsjánlegt sé að
unglæknar þurfi áfram að vinna
mikla yfirvinnu næstu árin, er mik-
ilvægt að reynt sé að draga úr
henni eins og hægt er. Til að stuðla
að því, þurfa stjórnendur sjúkra-
húsanna nú þegar að hefjast handa
við að finna leiðir til úrbóta. Bent
hefur verið á að fjölgun lækna-
kandídata sem útsla-ifast frá Há-
skóla Islands geti ráðið bót á fyrir-
sjáanlegum skorti á unglæknum.
Það virðist engan veginn heppileg
lausn. í fyrsta lagi mundi slíkt ekki
hafa áhrif fyrr en eftir 6-7 ár. Þá
er ekki hægt að gera ráð fyrir að
sá aukni fjöldi ungra lækna sem
. i
SUNNUDAGUR 28. DESEMBER 1997 35 t
fengist með þvi móti komi til með
að sætta sig við þær aðstæður sem
hér ríkja. Loks er mikilvægt að
samræmi sé milli fjölda þeirra
lækna sem útskrifast frá HÍ og
þess fjölda sérfræðinga sem þörf
er fyrir í framtíðinni. Þess vegna
er líklegt að fjölgun læknanema
mundi aðeins leiða til þess að við
færam að mennta lækna fyrir aðr-
ar þjóðir í auknum mæli. Eina
skynsamlega leiðin til úrlausnar
þessa alvarlega vandamáls hlýtur
að vera að bæta kjör og starfsum-
hverfi ungra lækna hér á landi. Að
síðustu er mikilvægt er að sá
grannur að framhaldsnámi sem
raunhæft er að veita hérlendis
verði gerður sambærilegur við það
sem gerist erlendis svo það megi
nýtast unglæknum til framhalds-
menntunar. Nauðsynlegt er að
læknadeild HI fari að sinna þessari
framhaldsmenntun af fullum krafti
og myndi öflug tengsl við erlendar
háskólastofnanir.
Það er mín skoðun að stjómvöld
verði að grípa inn í þetta mál nú
þegar, ella er hætt við að illa fari
og það verður íslenska þjóðin sem
hlýtur skaða.
Höfundur er sérfræðingur á lyf-
lækningiidcild Sjúkralníss Reykja-
vfkur.
- kjarni málsins!
K^mpo-
WMóglö&
Vinsælast um vetur
THAILANDSFERÐIN 15. JAN. UPPSELD
FERÐASKRIFSTOFAN
PRiMA>
HEIMSKLUBBUR
INGÖLFS
Austurstræti 17,4. hæð 101 Reykjavík,
sími 56 20 400, fax 562 6564
AUSTURLANDAFERÐ
f SÉRFLOKKIUM PÁSKA, 2.-14. APRÍL:
MALASÍA 5 dagar — BALI 7 dagar. Það besta í
tveim heillandi löndum, 4ra-5 stjömu m. morgunv. og
fararstjórn.
Beint flug um London til Kuala Lumpur, þaðan til Bali
og heim um London 14. apríl. Aðeins 4 vinnudagar.
Glæsilegur aðbúnaður: NEW WORLD — Kuala
Lumpur — BALI CLIFF — Bali. Tækifærisverð.
DYRÐ KARIBAHAFS á sjó og landi.
Sérsvið okkar í áratug — brautryðjendur í lystisiglingum
á nýjustu farkostum, sem færast eins og fljótandi
hallir um fagurblátt hafíð.
PÁSKASIGLING MEÐ ÍSL. FARARSTJÓRA 3.-14. apríl+
VIKUDVÖL Á FEGURSTU EYJU KARÍBAHAFS,
DOMINIKANA EF ÓSKAÐ ER.
Hálft fæði, fullt, eða allt innifalið. CAPELLA BEACH, RIU
MERENGE, endurbyggt PUERTO PLATA VILLAGE. Seljum
Karíbahafsferðir vikulega. PÁSKADVÖL Á DOMINIKANA
heillandi, ódýr kostur, þar sem veðrið, landið og fólkið heillar þig.