Morgunblaðið - 01.03.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 1. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MÁLÞING um launamun kynjanna,
sem fram fór í gömlu rúgbrauðs-
gerðinni í gær, var samstarfsverk-
efni félagsmálaráðuneytisins, Vinnu-
málastofnunar, Jafnréttisráðs og
Jafnréttisstofu. Málþingið var vel
sótt og hóf Páll Pétursson félags-
málaráðherra þingið með stuttu
ávarpi. Þar kom m.a. fram að í ís-
lenskum lögum hefði það staðið í
fjörutíu ár að konur skyldu hafa
sömu laun og karlar. „Þó hefur raun-
in ekki orðið sú ennþá og hér við-
gengst launamunur sem ekki verður
skýrður með öðru en kynferði.
Stjórnvöld vilja eyða þessum kyn-
bundna launamun, það get ég full-
vissað ykkur um. Tæki þau sem
stjórnvöld hafa eru hins vegar ekki
einhlít og sameiginlegt átak alls
vinnumarkaðar þarf að koma til.“
Páll kom einnig inn á fæðingaror-
lofslögin nýju og sagði að þegar þau
kæmu að fullu til framkvæmda um
næstu áramót væru stór skref tekin
til að eyða kynbundnum launamun.
„Því fer fjarri að atvinnurekandi geti
litið á karl sem öruggari starfskraft
en konu. Hann getur horfið úr vinnu
tímabundið ekkert síður en konan
vegna barneigna eða sjúkra barna.“
Sagði ráðherra að reynslan af fæð-
ingar- og foreldraorlofinu væri góð
og að langflestir feður nýttu sér rétt
sinn til töku orlofsins.
Guðrún J. Guðmundsdóttir, sér-
fræðingur hjá fyrirtækinu Baugi,
fjallaði m.a. um könnun meðal starfs-
fólks Baugs og vinnu að gerð jafn-
réttisáætlunar fyrirtækisins í kjöl-
farið. Sagði hún að í könnuninni, sem
lauk haustið 2001, hefði m.a. komið
fram að 25% þeirra sem svöruðu
töldu að það væri launamunur milli
kynjanna. Sagði hún ennfremur að
skv. skoðun bókhaldsgagna, sem
ekki væri að fullu lokið, mætti ætla
að um 20% launamunur væri milli
karla og kvenna hjá fyrirtækinu.
Sagði hún að nú væri unnið að jafn-
réttisáætlun innan fyrirtækisins sem
m.a. hefði það að markmiði að jafna
launamun kynjanna.
Ógiftar konur með
hærri laun en giftar
Kjartan Ólafsson, sérfræðingur
hjá Rannsóknastofnun Háskólans á
Akureyri, fjallaði um svæðisbundinn
launamun en skv. gögnum Þjóðhags-
stofnunar frá árinu 2000 er launa-
munur kynjanna í öllum landsbyggð-
arkjördæmum landsins meiri en
launamunur kynjanna á höfuðborg-
arsvæðinu. Þannig eru heildarlaun
kvenna á höfuðborgarsvæðinu um
57,9% af heildarlaunum karla á höf-
uðborgarsvæðinu, en heildarlaun
kvenna á landsbyggðinni eru 49,9%
af heildarlaunum karla á lands-
byggðinni.
Ingólfur V. Gíslason, starfsmaður
hjá Jafnréttisstofu, sagði ennfremur
í samtali við Morgunblaðið, að skv.
úttekt sem hann væri að vinna að á
skattframtölum kynjanna fyrir árið
1999 kæmi m.a. fram að heildarlaun
ógiftra kvenna á aldursbilinu 36 til
40 ára hefðu verið um 72% af heild-
arlaunum ókvæntra karla á sama
aldursbili. Hins vegar hefðu heildar-
laun giftra kvenna á þessu aldursbili
verið um 42,4% af heildarlaunum
kvæntra karla.
Ingólfur benti einnig á að ógiftar
konur á sama aldursbili hefðu árið
1999 verið með að jafnaði u.þ.b. 200
þúsund kr. hærri laun en giftar kon-
ur á ársgrundvelli. Dæmið snerist
hins vegar við þegar litið væri til
karla því kvæntir karlar hefðu verið
með að jafnaði um 1,1 milljón kr.
hærri laun en ókvæntir karlar.
Munurinn minnkar
Í erindi Öldu Sigurðardóttur,
fræðslustjóra Verzlunarmanna-
félags Reykjavíkur, kom m.a. fram
að munurinn á heildarlaunum karla
og kvenna hefði minnkað jafnt og
þétt á undanförnum þremur árum
skv. niðurstöðum launakannana VR.
Munur kynjanna á heildarlaunum
nam 24,5% í könnun félagsins fyrir
árið 2001 en var 25,6% árið 2000 og
tæp 30% árið 1999. „Þegar tekið er
tillit til fólks í fullu starfi í sambæri-
legri starfsstétt, með samsvarandi
vinnutíma, starfsaldur og aldur, fá
karlar að meðaltali 16% hærri heild-
arlaun en konur. Þessi munur var
18% samkvæmt launakönnun VR ár-
ið 2000.“ Alda benti á að í launakönn-
unum VR kæmi fram að vinnuveit-
endur greiddu konum lægri laun,
„svo þeir bera vissulega ábyrgð, en
það eru einnig fleiri þættir sem hafa
áhrif á launamuninn“, sagði hún.
Benti hún á að í síðustu könnun hefði
komið fram að karlar vildu að jafnaði
15% hærri dagvinnulaun en konur.
„Þetta sýnir að viðhorfið til launa er
ólíkt og full ástæða fyrir konur að
endurmeta launakröfur sínar.“
Að síðustu má geta erindis Val-
gerðar Magnúsdóttur, starfsmanns
Fjölskylduráðs. Hjá henni kom m.a.
fram að atvinnuþátttaka íslenskra
kvenna á aldrinum 16 til 74 ára væri
85,7% en íslenskra karla á sama ald-
ursbili 94,6%. Sagði hún að karlar
ynnu að meðaltali 50,9 klukkusturnir
á viku og konur 35,5 tíma á viku.
„Vinnukvöðin leggst því þungt á
bæði kynin og hlýtur að gefa mun
takmarkaðra svigrúm til fjölskyldu-
ábyrgðar en gerist meðal annarra
þjóða.“
Málþing um launamun kynjanna í rúgbrauðsgerðinni var vel sótt
Karlar gera kröfu um 15%
hærri dagvinnulaun en konur
Á málþinginu kom m.a. fram að munurinn á heild-
arlaunum karla og kvenna hefði minnkað jafnt og
þétt á undanförnum þremur árum skv. niðurstöðum
launakannana Verzlunarmannafélags Reykjavíkur.
Morgunblaðið/Golli
Félagsmálaráðherra sagði að reynslan af fæðingar- og foreldraorlofinu
væri góð og að langflestir feður nýttu sér rétt sinn til töku orlofsins.
RANNSÓKNARÁÐ Íslands kynnti í
gær fjóra öndvegisstyrki til þriggja
ára en samtals fá þessi verkefni 80
milljónir á tímabilinu frá Rannís.
Þetta er í fyrsta sinn sem öndveg-
isstyrkir eru veittir. Stefnt er að því
að veita a.m.k. 50 milljónir króna til
þeirra árlega og voru 26 milljónir
teknar úr Vísindasjóði í fyrsta
áfanga. Þar sem sjóðurinn hækkaði
ekki frá liðnu ári var lægri upphæð
sem því nemur til skiptanna í aðra
styrki Vísindasjóðs. Hafliði Pétur
Gíslason, formaður Rannsóknaráðs
Íslands, sagði að aðeins hefði verið
hægt að styrkja fimmta hvert nýtt
verkefni og það væri óviðunandi.
Hafliði Pétur Gíslason sagði að
valið hefði verið erfitt því sjóðurinn
hefði aðeins ráðið við að styrkja
fjögur verkefni en 18 umsóknir
hefðu verið um styrkina og allar vel
úr garði gerðar. „Ég á ekki skýrari
skilaboð til stjórnvalda sem um þess-
ar mundir eru að mæla fyrir frum-
vörpum um nýskipan rannsókna- og
tæknimála á Íslandi, en að rann-
sóknir í þessum gæðaflokki þarf að
styðja,“ sagði hann.
Verkefnið Landnám og menning-
arlandslag fékk sjö millj. kr. styrk á
ári í þrjú ár, en verkefnisstjórar eru
Adolf Friðriksson og Orri Vésteins-
son hjá Fornleifastofnun Íslands.
Markmið verkefnisins er að gera
umsvifamiklar fornleifarannsóknir í
Suður-Þingeyjarsýslu og afla gagna
um landnám og þróun búsetu á Ís-
landi, um upphaf og þróun hins ís-
lenska samfélags og áhrif manns á
umhverfið og hvernig íslensk nátt-
úra mótaði samfélagið.
Verkefnið Starfsemi og hlutverk
Mitf gensins í augnþroskun fékk
átta millj. kr. á ári í þrjú ár, en verk-
efnisstjóri er Eiríkur Steingrímsson,
Háskóla Íslands. Greina á hlutverk
Mitf gensins í þroskun augans og
hlutverk samstarfspróteina Mitf og
skýra áhugaverða eiginleika Mitf.
Verkefnið Hlý og köld tímabil:
Saga umhverfis- og loftslagsbreyt-
inga frá síðasta jökulskeiði og áhrif
á þróun loftslags í framtíð, fékk
fimm millj. kr. á ári í þrjú ár og tvær
millj. kr. að auki í ár úr Bygginga-
og tækjasjóði, en verkefnisstjórar
eru Áslaug Geirsdóttir, Háskóla Ís-
lands, og Gifford H. Miller, Univers-
ity of Colorado í Bandaríkjunum.
Rannsóknirnar leggja áherslu á að
afla gagna sem svarað gætu hvenær
hámark jöklunar á síðasta jök-
ulskeiði hafi verið og hvenær jöklar
hafi tekið að hörfa í lok síðasta jök-
ulskeiðs, hver hafi verið helstu ein-
kenni land- og landgrunnsumhverfis
á Íslandi á síðjökultíma, hver hafi
verið stærð og tímasetning veð-
urfarssveiflna á nútíma og hvaða af-
leiðingar þær hafi haft á stærð jökla
á Íslandi á hlýjasta tíma nútíma. Í
fjórða lagi hvort veðurfarssveifl-
urnar sýni reglubundna endurtekn-
ingu.
Verkefnið Gammablossar og
heimsfræði fékk sex millj. kr. á ári í
þrjú ár, en verkefnisstjóri er Gunn-
laugur Björnsson, Háskóla Íslands.
Markmið verkefnisins er að leita
leiða til að nýta nýuppgötvaða eig-
inleika svokallaðra gammablossa til
athugana í heimsfræði. Lögð verður
áhersla á sögu stjörnumyndunar,
gammablossa og stórgerð alheims-
ins og útgeimsefni.
Rannsóknarráð Íslands kynnti fjóra öndvegisstyrki úr Vísindasjóði 2002
Verkefn-
in fá 80
milljónir
á þrem-
ur árum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Öndvegisstyrkir Rannsóknarráðs Íslands kynntir. Frá vinstri: Vilhjálmur Lúðvíksson, framkvæmdastjóri
Rannís, Eiríkur Steingrímsson, Áslaug Geirsdóttir, Gifford H. Miller, Gunnlaugur Björnsson, Orri Vésteinsson
og Hafliði Pétur Gíslason, formaður Rannís.
BJÖRN Ingi Hrafnsson, blaðamað-
ur á Morgunblaðinu, hefur verið ráð-
inn skrifstofustjóri þingflokks fram-
sóknarmanna og forstöðumaður
kynningar- og markaðsmála Fram-
sóknarflokksins. Þá hefur Dagný
Jónsdóttir, framkvæmdastjóri Stúd-
entaráðs, verið ráðin á skrifstofu
flokksins meðal annars til að sinna
samskiptum við sveitarstjórnar-
menn flokksins, verkefnum fyrir sér-
sambönd hans og fleira.
„Björn Ingi Hrafnsson er 28 ára
og hefur lagt stund á nám í sagn-
fræði og stjórnmálafræðum við Há-
skóla Íslands. Hann hefur verið
blaðamaður og þingfréttamaður á
Morgunblaðinu undanfarin ár, en
hefur einnig starfað að dagskrárgerð
í útvarpi og sjónvarpi. Hann var
kynningarstjóri Sambíóanna 1994–
1996 og fyrir sl. jól kom út eftir hann
bókin Fram í sviðsljósið, æviminn-
ingar Halldórs Björnssonar, verka-
lýðsleiðtoga hjá Máli og menningu.
Eiginkona Björns Inga er Hólmfríð-
ur Rós Eyjólfsdóttir hjúkrunarfræð-
ingur og eiga þau Hrafn Ágúst, 3
ára.
Dagný Jónsdóttir er 26 ára ís-
lenskunemi við Háskóla Íslands.
Hún hefur setið í Stúdentaráði og
háskólaráði HÍ undanfarin 2 ár og
verið framkvæmdastjóri Stúdenta-
ráðs síðastliðið ár. Dagný hefur und-
anfarin ár gegnt ýmsum trúnaðar-
störfum fyrir Framsóknarflokkinn
m.a. verið formaður félags ungra
framsóknarmanna í Reykjavík og
setið í stjórn fulltrúaráðs flokksins í
kjördæminu,“ segir í frétt frá Fram-
sóknarflokknum.
Fram kemur að þau munu hefja
störf á næstu vikum.
Dagný
Jónsdóttir
Tveir nýir
starfsmenn
Framsókn-
arflokksins
Björn Ingi
Hrafnsson
♦ ♦ ♦
FORSVARSMENN Slysavarna-
félagsins Landsbjargar, sem rekur
Tilkynningaskylduna, funduðu í gær
með fulltrúum samgönguráðuneytis-
ins og siglingaráði vegna sjóslyssins á
laugardag þegar Bjarmi VE-66 sökk.
Í fréttatilkynningu frá Lands-
björgu segir að áfram verði fundað
með aðilum innan þessara stofnana.
Verið sé að fara yfir verklag hjá Til-
kynningaskyldunni og allt verði at-
hugað sem betur má fara. Þá verði
rætt við hagsmunaaðila og Siglinga-
málastofnun um hvaða vinnufyrir-
komulag sé hægt að viðhafa þegar
tæki eru ítrekað að detta út úr STK-
kerfi. Í gær var haldinn fundur með
öllum aðilum sem koma að rekstri
sjálfvirka tilkynningaskyldukerfisins.
Þessir aðilar eru Slysavarnafélagið
Landsbjörg sem fer með vaktstöð
kerfisins, Landssíminn hf. sem rekur
fjarskiptabúnað kerfisins í landi,
Stefja hf. sem framleiðir hugbúnað
kerfisins og DNG-Vaki hf. sem er
seljandi búnaðarins.
„STK-kerfið hefur sannað gildi sitt
við aðstoðar- og björgunarverkefni á
sjó. Ennfremur eru allir aðilar sam-
mála um að alltaf megi bæta og þróa
kerfið enn frekar. Ofangreindir aðilar
munu á næstu vikum halda vikulega
samráðsfundi til að fara yfir stöðu
mála svo tryggt sé að tekið sé á þeim
einstöku þáttum sem helst má finna
að,“ segir í fréttatilkynningunni.
Vikulegir sam-
ráðsfundir
vegna STK-
kerfisins