Morgunblaðið - 01.03.2002, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 FÖSTUDAGUR 1. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Jón Bjarnmund-ur Pálsson
fæddist í Króki í
Meðallandi í V-
Skaftafellssýslu 4.
apríl 1909. Hann
lést á Heilbrigðis-
stofnun Suðurnesja
20. febrúar síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Páll Jóns-
son bóndi, f. á
Hunkubökkum á
Síðu 2.6. 1877, d.
12.6. 1963, og fyrri
kona hans Jónína G.
Ásmundsdóttir, f. að
Syðri-Steinsmýri 17.1. 1886, d.
16.3. 1911. Þau áttu saman auk
Jóns: Halldór f. 30.9 1910, d.
12.10 1911. Síðari kona Páls var
systir Jónínu, Ragnhildur, f. 1.7.
1888, d. 23.1. 1954, börn þeirra
eru: Halldór, verslunarmaður í
Reykjavík, látinn; Jónína, hús-
móðir í Reykjavík; Ásmundur,
bílamálarameistari í Reykjavík,
látinn; Ingibjörg, húsmóðir á Sel-
fossi; Magnús, fv. bóndi í Syðri-
Steinsmýri; Sigrún, húsmóðir í
Reykjavík; Jóhanna, húsmóðir, í
hans, Ingibjörg Arnardóttir
nemi, f. 1967, börn þeirra, Sverr-
ir Eðvald, f. 1992, og Kristín
Helga f. 2000; Svandís myndlist-
arkona í Vík í Mýrdal, f. 1972, fv.
sambýlismaður Sigurður G. Giss-
urarson framleiðslutæknifræð-
ingur, sonur þeirra, Gissur Atli,
f. 1995; og Sigurður Kristinn,
C.sc. verkfræðingur í Reykjavík,
f. 1974, sambýliskona, Jóhanna
Hjartardóttir kennari, f. 1974,
sonur þeirra, Sebastían, f. 2001.
2) Emil Páll, ritstjóri í Keflavík,
f. 10.3. 1949, fv. eiginkona Svan-
hildur G. Benónýsdóttir, f. 1951,
dóttir þeirra, Helga Katrín nemi,
f. 1984, fóstursonur, Halldór
Guðmundsson verkstjóri, f. 1969,
maki Inga Rut Ingvarsdóttir, f.
1973, börn þeirra Aníta Ósk, f.
1994, og Aron Ingi, f. 1996.
Jón lærði smíðar í Skaftafells-
sýslu 1925 og stundaði smíðar
þar og síðar í Ölfusi samhliða
kaupamennsku til 1940. Hann fór
á vertíðir til Vestmannaeyja
1931–1940, Hann flutti til Kefla-
víkur 1940 og starfaði þar við
smíðar. Hann var í fyrstu stjórn
Iðnsveinafélags Suðurnesja og
var síðar heiðursfélagi. Starfaði í
Slökkviliði Suðurnesja, og var
síðar heiðursfélagi.
Útför Jóns fer fram frá Kefla-
víkurkirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
Reykjavík; Þorsteinn,
verslunarmaður í
Reykjavík; Haraldur,
bílamálarameistari í
Reykjavík. Páll átti
eina dóttur fyrir
hjónaband, Pálínu.
Jón kvæntist 4. nóv-
ember 1939 Helgu
Egilsdóttur, f. 25.
okt. 1916. Foreldrar
hennar voru Egill
Jónsson sjómaður og
Þjóðbjörg Þórðar-
dóttir frá Hafnar-
firði. Börn Jóns og
Helgu eru:1) Egill,
byggingarfulltrúi í Garðabæ, f.
4.3. 1940, kvæntur Ölmu V.
Sverrisdóttur lögfræðingi, f.
18.1. 1943. Börn þeirra eru:
Ágúst Sverrir, Ph.D stærðfræð-
ingur í Kaliforníu, f. 1966, kvænt-
ur Soffíu G. Jónasdóttur barna-
lækni, f. 1996, börn þeirra, Egill
Almar, f. 1987, Kjartan Logi, f.
1990, Stefán Snær, f. 1993, Gunn-
ar Jökull, f. 1996, Alma Hildur, f.
2000 og Ágúst Bjarki, f. 2001;
Jón Helgi, M.Sc. verkfræðingur í
Garðabæ, f. 1967, fv. eiginkona
Í dag verður til grafar borinn
minn kæri afi, Jón Pálsson. Kvöld
eitt, nokkrum dögum fyrir andlát-
ið, var ég ásamt foreldrum mínum
við sjúkrabeð hans. Á fáum dögum
hafði honum hrakað mikið og var
sýnilega þungt haldinn. Hann gat
ekki átt samskipti við okkur þó svo
að hann vissi af okkur.
Þetta kvöld var okkur sagt að
mjög tvísýnt væri um líf hans. Það
voru því gleðifréttir sem bárust að
morgni næsta dags þegar hann
vaknaði nokkuð hress og, að því er
þá virtist, ekkert fararsnið á hon-
um. Ef hann ætlaði sér að fara
eitthvað þá var það beina leið heim
á Vesturbrautina, með henni
Helgu ömmu, en ekki til að yf-
irgefa þennan heim. Ef hann ætl-
aði sér framúr rúminu til að ganga
þá skyldi það vera á Vesturbraut-
inni en ekki á spítalanum enda
kærði hann sig ekkert um að vera
á rölti í ókunnu húsi.
Það var því hrært afabarn sem
kom í heimsókn á spítalann þenn-
an dag og sá þar ákveðinn mann,
allt að því reiðan, nokkuð þrjósk-
an, og sumpart glettinn, sem hafði
sýnilega háð erfiða bardaga und-
angengna daga. Mikið fannst mér
þetta vera líkt honum afa. Þetta
fannst mér vita á gott og merki
um að enn einu sinni gæti hann
unnið þann bardaga sem hann
greinilega háði – hann var næstum
því eins og hann átti að sér að
vera. Þremur dögum síðar var
stríðið tapað.
Í bernsku átti ég þess kost að
alast upp í mikilli návist ömmu og
afa, bæði á Vesturbrautinni og á
Hafnargötunni. Í gegnum tíðina
sagði afi mér margar sögur. Sögur
sem eru mér afar dýrmætar enda
fjalla þær um heim sem nú er
horfinn. Sögur um menn og mál-
efni og það hvernig hann sagði frá
þeim endurspeglaði hans lífsvið-
horf. Lífsviðhorf sem mat hrein-
skilni, heiðarleika og sanngirni en
hafði lítið umburðarlyndi fyrir
óréttlæti og falsi. Lífsviðhorf
manns sem hafði ríka þörf fyrir að
skilja samhengi hluta þrátt fyrir
takmörkuð tækifæri til að helga
sig slíkum vangaveltum.
Þannig er t.d. sagan um stofnun
Iðnsveinafélagsins 1942 í mínum
huga fyrst og fremst saga um það
hvernig réttlætiskennd hefur yfir
gegn ríkjandi viðhorfum og eigin
stundarhagsmunum. Afi var þá ný-
kominn til Keflavíkur og nokkru
áður hafði sambærilegur fé-
lagsskapur verið bannaður og sá
aðili sem stóð að honum var fluttur
með valdi og í böndum sjóleiðina
til Reykjavíkur. Barátta fyrir því
sem í dag þykja sjálfsögð mann-
réttindi var af ýmsum litin horn-
auga og þeir sem fyrir henni börð-
ust gátu bakað sér mikil vandræði.
Afi lét fúkyrði og skammir yfir sig
ganga og ef það hentaði þá lék
hann álf, eins og hann orðaði það,
til að þess að vinna að því sem
honum fannst spurning um rétt-
læti. Það var síðan á laun í fok-
heldu húsi afa sem félagið var
stofnað.
Þannig lét afi ekki segja sér
hvernig hlutirnir ættu að væra né
lét hann sér nægja einhverjar yf-
irborðsskýringar. Hann hafði ein-
faldlega sínar skoðanir og gat fylgt
þeim fast eftir. Hann var oft gagn-
rýninn og hafði þann góða kost að
þurfa að skilja hluti til að vera
þeim samþykkur. Sögurnar hans
afa endurspegluðu hans lífsviðhorf.
Lífsviðhorf sem er verðugt viðmið.
Ég kveð þig með söknuði um
leið og ég er stoltur og þakklátur
fyrir að hafa átt þig sem afa. Guð
blessi þig Jón afi og veiti Helgu
ömmu styrk.
Jón Helgi Egilsson.
Elsku afi minn.
Okkar leiðir lágu saman þegar
ég kom með móður minni frá Vest-
mannaeyjum í gosinu árið 1973 og
bjuggum við um tíma í kjallaran-
um hjá þér og ömmu Helgu.
Allar góðu minningarnar um þig
vil ég geyma hjá mér en vil þó
segja að það var afskaplega gaman
að ræða við þig um alla hluti því
þú hafðir alltaf svo ákveðnar skoð-
anir á hlutunum.
Þegar ég heimsótti þig á sjúkra-
húsið í Keflavík á sunnudegi fyrir
andlát þitt óraði mig ekki að þetta
yrði síðasta skiptið sem við spjöll-
uðum saman, mér fannst þú svo
hress og við töluðum um að þú
hlytir að fara að koma heim, enda
fannst mér svo skammur tími síð-
an ég mætti þér á gangi niðri í bæ.
Ég veit ekki um marga sem á
þínum aldri gengu eins mikið og
þú, sumar, vetur, vor eða haust
alltaf sá maður þig á labbi, í búð-
ina eða bara til að fá hreyfingu.
En skjótt skipast veður í lofti og
var það mér mikið áfall þegar
pabbi sagði mér fréttir af andláti
þínu því ég var búinn að ákveða að
þú næðir a.m.k. 100 ára aldri.
Það er með miklum söknuði sem
ég kveð þig, afi minn, en minnigin
um þig lifir hjá mér.
Og fyrir hönd ömmu Helgu og
okkar allra bið ég Guð um styrk í
okkar sorg.
Nú legg ég augun aftur,
ó Guð þinn náðar kraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ, virst mig að þér taka
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
Halldór Guðmundsson.
Jæja, afi minn.
Þá ertu farinn yfir móðuna
miklu. Einhvern veginn fannst mér
þú vera það þrjóskur að þú myndir
aldrei gefast upp, og að þú ættir
eftir að yfirstíga veikindin sem
lögðu þig inn á spítalann í Kefla-
vík. Nokkrum dögum áður en þú
kvaddir þennan heim vildir þú
ólmur komast heim,
enda leið þér best heima hjá
henni ömmu. Ákveðinn bléstu í æf-
ingatækið til að styrkja lungun, og
þrátt fyrir háan aldur trúði maður
því að þú gætir yfirstigið þetta
eins og allt annað, og fljótlega yrð-
ir þú kominn heim. Enda sagðir þú
hjúkrunarkonunum að þú þyrftir
að komast heim, henni ömmu væri
farið að leiðast.
Ég á eftir að minnast stundanna
í eldhúsinu á Vesturbrautinni þar
sem þú rökræddir heimsins mál af
rökfestu og með ákveðnum skoð-
unum. Stundum það sterkar skoð-
anir að maður þorði varla að mót-
mæla, enda lifðir þú þig stundum
það mikið inn í málefnin að það fór
stormsveipur um eldhúsið. Oft
reyndi ég að sannfæra þig um
ágæti nýjustu tækni og lífsstíls en
þú tókst það ekki sjálfgefið, sumt
fannst þér sniðugt en yfir öðru
fussaðir þú og sveiaðir og talaðir
um að svona hefðu menn nú ekki
gert áður fyrr. Ég á eftir að sakna
þessara stunda kringum eldhús-
borðið.
Einhvern veginn finnst mér að
þú hafir aldrei haft tíma til að gera
hluti sem sumir kalla dægradvöl.
Þegar ég á yngri árum kom í
heimsókn og spilaði olsen olsen við
hana ömmu varstu oftast tregur að
spila með, þrátt fyrir að það væri
merkilegt spil á þeim tíma. Frekar
vildir þú labba um gólf með hend-
ur fyrir aftan bak eins og þú væri
að rökræða við sjálfan þig um
þjóðfélagsumræðuna, fara út í bíl-
skúr eða dytta að húsinu. Enda
e.t.v af þeirri kynslóð sem þurfti
að berjast fyrir hlutunum og
þekkti ekki annað en að vinna
hörðum höndum.
Jæja, afi minn, takk fyrir allan
þann tíma sem við áttum saman,
það eru góðar minningar sem
fylgja þér. Þú ert búinn að skila
góðri jörð sem á er góður jarð-
vegur. Elsku Helga amma, Guð
gefi þér styrk á þessum erfiðu tím-
um. Eftir standa minningar um
góðan mann.
Hvíl í friði, elsku afi.
Sigurður Kristinn
Egilsson,
Jóhanna Hjartardóttir,
Sebastían Sigurðarson.
„Afi minn, ættir þú nú ekki að
fara að raka þig?“ spurði ég Jón
afa í áhyggjufullum tón þegar við
fyrir margt löngu, kvöddumst í
ganginum á Vesturbrautinni. Afi
hló því hann undi vel afskiptasemi
þessarar litlu fjögurra ára ráðs-
konu sem oftar en ekki hafði sett
rúllur í hvíta hárið hans og oft
undrast þegar hann kallaði morg-
unkorn hænsnafóður.
Þetta eru fyrstu minningarnar
sem ég geymi um stóra, sterka og
hlýja afa sem ég kveð nú með
söknuði, því þrátt fyrir veikindi
hans undanfarið var ég alls ekki
tilbúin til að kveðja fyrir lífstíð.
En hver er það?
Í mínum huga var afi ekki ein-
ungis víkingur í orði og hetja í
verki, heldur kannski fyrst og
fremst smiður. Ákaflega vandvirk-
ur handverksmaður sem vann verk
sín af seiglu og natni. Það vakti
aðdáun mína að vita af honum átt-
ræðum uppi á þaki við viðgerðir.
Hátt á níræðisaldri sýndi hann
mér þær viðgerðir sem hann hafði
unnið á vinnuskúrnum sínum og
sagði mér frá fleiri fyrirhuguðum
viðgerðum. Hann hafði á orði að
það færi í hann að vera orðinn
svona seinn til verksins. Enda ekki
skrítið að maður sem ungur hafði
gengið svo rösklega til haust-
gangna að krækiberin spýttust
framan í hann undan sauðskinns-
skónum, þyldi sjálfum sér illa
seinagang! Í þeirri heimssókn gaf
hann mér gamla sög sem hann var
hættur að nota, kannski hristi
hann höfuðið yfir því að hún ætti
að fara upp á vegg í stofunni, en
hann hló nú samt.
Fyrir tæpum tveimur árum
sagði ég við hann að ég ætlaði að
flytja heim frá Danmörku, og þar
að auki flytja til Víkur. Já það
skildi hann vel, þar er fallegt og
þar þekkti hann svo margt gott
fólk þegar hann var ungur. „Í þá
daga gengu menn þar um með
hatta, og tóku ofan eins og í höf-
uðborginni.“
Minningarnar lifa ótalmargar og
góðar. Jafnframt styrkir og yljar
okkur um ókomna framtíð, sú fyr-
irmynd sem þú varst og ert okkur
sem áfram lifum og söknum þín.
Blessuð sé minning þín.
Svandís Egilsdóttir.
Elsku afi, það er erfitt að trúa
að þú sért dáinn, ég hélt alltaf ein-
hvern veginn að þú myndir lifa
endalaust. Síst átti ég von á að það
væri í síðasta skipti sem ég sá þig
þegar ég kom í heimsókn á spít-
alann til þín tveimur dögum fyrir
andlát þitt.
Þegar ég kom til þín deginum
áður varstu mjög glaður að sjá mig
og brostir þínu blíðasta, og þrátt
fyrir að þú ættir erfitt með að tala
spurðirðu mig hvort ég væri ennþá
alltaf að baka kökur, þar átturðu
væntanlega við „kökurnar“ (pizz-
urnar) sem ég kom stundum með
heim úr vinnunni.
Minningarnar eru ótal margar
og sem dæmi þá man ég svo vel
þegar ég kom til þín og ömmu,
bara smá stelpa, hversu vel þú
tókst alltaf á móti mér, fórst út í
búð fyrir ömmu og keyptir blátt
Ópal fyrir mig. Svo eyddum við
löngum tíma úti á róluvelli.
Frá því síðasta sumar hef ég bú-
ið í sama húsi og þið amma. Á
þeim tíma hef ég átt margar
ánægjulegar samverustundir með
þér sem ég þakka nú og ég veit að
þú munt taka á móti mér brosandi
næst þegar við hittumst.
Ég bið Guð að gefa okkur styrk
í sorg okkar og þá sérstaklega
ömmu sem kveður nú lífsförunaut
til sextíu og þriggja ára.
Megi Guð blessa minningu ást-
kærs afa.
Helga Katrín Emilsdóttir.
JÓN BJARNMUNDUR
PÁLSSON
 Fleiri minningargreinar um Jón
Bjarmund Pálsson bíða birtingar
og munu birtast í blaðinu næstu
daga.
✝ Lilja Gunnlaugs-dóttir fæddist á
Syðra-Skógarnesi í
Miklaholtshreppi í
Hnappadalssýslu 27.
júlí 1919. Hún lést á
Landakoti 23. febr-
úar síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Öndís Önundardóttir
og Gunnlaugur Einar
Jónasson. Fósturfor-
eldrar Lilju frá því
hún var níu vikna
voru þau Ingiríður
Bjarnadóttir og Hall-
dór Jónsson á Tröð-
um í Staðarsveit og síðar á Dag-
verðará í Breiðuvíkurhreppi á
Snæfellsnesi og ólst Lilja upp með
börnum þeirra, Helgu og Þórði, og
uppeldissystur, Guðbjörgu Ey-
vindsdóttur. Helga og Hallgrímur
eignuðust sjö börn
og einnig ólust þar
upp þrjú börn Hall-
gríms frá fyrra
hjónabandi.
Lilja giftist 1941
Jónasi Sigurðssyni
rafvirkjameistara, f.
18. júní 1906, d.
1973, börn þeirra
eru Þórhildur, f.
1942, og Gunnlaug-
ur, f. 1950. Jónas átti
dótturina Oddnýju
frá fyrra hjónabandi.
Þegar börnin
stálpuðust vann Lilja
ýmis störf auk húsmóðurstarf-
anna, í fatahreinsun, fiskvinnslu,
við saumaskap og fleira.
Útför Lilju fer fram frá Foss-
vogskapellu í dag og hefst athöfn-
in klukkan 10.30.
Uppeldissystir Lilju, Helga Hall-
dórsdóttir, orti til hennar í upphafi
lífsins og það á eins vel við í lok þess:
Allt er þögult litla Lilja mín,
láttu höfga síga þér á brá
svo að blessuð bláu augun þín,
brosi fögrum draumalöndum á.
Þú ert sofnuð – svifin draums á lönd,
saklaust brosið skreytir þína kinn,
ljóssins engill litla tekur hönd,
og leiðir þig í dýrðarheiminn sinn.
Hann sýnir þér svo margt, svo ótal margt
sem mannsins dauðleg augu séð ei fá.
engin lítur uppheimsljósið bjart,
ef ekki fá það lítil börn að sjá.
Ef ég spyrði um hvað dreymdi þig,
ekki mál þú kannt að svara mér.
Bláu augun björtu líta á mig,
brosið eitt þín draumafrásögn er.
(Helga Halldórsdóttir.)
Kveðja,
Þórhildur.
Er sólin tekur að lengja
leið sína um hvolf himins
og réttir gullna arma sína
til þess að víkja brott
skuggum hins myrka vetrar
og leysa landið úr fjötrum –
Þá lítur þú upp
eitt augnablik,
horfist í augu við ljósið
en grípur svo þéttu taki
um einn geislann
og sleppir ekki.
Þú gefst aldrei upp.
Þú stendur bein
og lætur ljósið
lyfta þér hærra og hærra,
upp fyrir kvöl
og sorg heimsins,
fram fyrir auglit Guðs.
Við stöndum eftir í þögn
og þökkum hin góðu,
traustu verk þín –
þökkum fyrir blómin,
sem þú skildir eftir við veginn.
Kveðja,
Sigríður I. Þorgeirsdóttir.
LILJA GUNN-
LAUGSDÓTTIR