Morgunblaðið - 22.12.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ er vor í lofti þegareinn stærsti frystitogarilandsins, Freri RE 73,siglir til hafnar fyrir
helgina. Fyrir flesta sjómennina
um borð hillir þar með undir lang-
þráð jólafrí. Fyrir karlinn í
brúnni, skipstjórann Brynjólf
Halldórsson, þýðir heimsiglingin
hins vegar mun lengri fjarveru frá
sjónum því með henni rekur hann
endahnútinn á langan og farsælan
sjómannsferil sinn.
„Ég er búinn að vera á sjónum í
50 ár í mars næstkomandi,“ segir
hann og blaðamaður hváir við
enda lítur Brynjólfur ekki út fyrir
að vera deginum eldri en 50 ára
sjálfur. Hann neitar því hins vegar
hlæjandi að vera fæddur á sjónum
heldur upplýsir að hann sé 66 ára.
Hann hafi byrjað 16 ára á sjónum,
í mars 1953.
Það leið ekki á löngu áður en
Brynjólfur var kominn í brúna því
1964 varð hann fyrst skipstjóri á
togaranum og síldarskipinu Geir
og síðar á togaranum Sigurði.
Hann flutti sig síðan yfir til út-
gerðarfélagsins Ögurvíkur þegar
það hóf starfsemi sína árið 1972
og hefur verið skipstjóri þar síðan
eða í 30 ár. Eins og gefur að skilja
hefur margt breyst á þeim tíma.
„Ég er búinn að upplifa gamla
tímann og alla þróun sem hefur
orðið frá gömlu síðutogurunum yf-
ir í það nýjasta í dag,“ segir hann.
„Aðbúnaðurinn hefur breyst
geysilega frá því að maður byrjaði
sem háseti á síðutogurunum. Ég
man t.d. eftir því að hafa þurft að
þíða fiskana áður en maður skar
þá. Þegar Júlí fórst á Nýfundna-
landsmiðunum árið 1959 vorum
við í tvo sólarhringa stanslaust að
berja klaka utan af skipinu því ís-
ingin var svo mikil. Svona er mað-
ur búinn að upplifa ýmislegt.“
Fiskurinn minnkar
Hann segir breytingarnar ekki
síður taka til fiskimiðanna sjálfra.
„Maður er búinn að sjá í gegnum
tíðina að fiskurinn er alls staðar
að minnka á miðunum og þegar
nýtt kemur inn er öðru fórnað.“
Þannig hafi veiðar á ákveðnu
svæði áhrif á allt vistkerfið þar og
nefnir hann karfaveiðar á Skerja-
dýpinu suðvestur af landinu og
kolmunnaveiðar í svokölluðum
Rósagarði fyrir austan sem dæmi
um þetta.
„Eina aukningin sem maður sér
á miðunum er ýsan, allar aðrar
tegundir eru að minnka,“ segir
hann og tekur undir að þetta sé
án efa alvarlegasta breytingin í
sjómennskunni í gegnum tíðina.
„Maður sér það í gegnum tugi ára
að það verður stöðugt erfiðara að
gera túrana.“
Átján jól á sjó
Brynjólfur tekur dræmt í það
þegar hann er spurður um það
hvort sjómannastarfið hafi samt
ekki orðið auðveldara með ár-
unum. „Núna eru túrarnir miklu
lengi en áður og maður sér bara
uppi í Stýrimannaskóla hvað það
eru fáir þar. Nú er farið að spá í
það hvaða kona vilji vera gift
manni sem er alltaf fjörutíu daga
á sjó og stoppar svo eina viku
heima og fer svo aftur. Þetta er
spurning um það hvað fólk getur
sætt sig við.“
Hann segir að báðir aðilar þurfi
að hafa bein í nefinu til að geta
sætt sig við þess háttar líf. „Þetta
er ekki síður erfitt fyrir konuna
en fyrir manninn. Hún er einfald-
lega eins og einstæð móðir á með-
an.“
Það er þó af sem áður var að
sjómenn væru á hafi úti um jólin.
„Ætli ég hafi ekki verið svona 15–
18 jól á sjó,“ segir Brynjólfur.
„Trollið var ekkert tekið inn og
legið þegar maður hélt jólin úti á
sjó. Það var kannski togað á með-
an messan var í langbylgjunni og
maturinn borðaður klukkan sex en
klukkan átta eða níu var híft inn.“
Þannig segir hann að að-
fangadagur hafi nánast verið eins
og venjulegur vinnudagur.
Sex blástrar upp í einu
En hvernig tilfinning er það fyr-
ir sjóara til 50 ára að koma til
hafnar í síðasta sinn? „Það var dá-
lítið einkennilegt að sigla inn Fló-
ann í síðasta sinn, sérstaklega í
svona sumarveðri. Til dæmis var
svartfugl úti á miðunum eins og á
vorin. Við enduðum á Halanum og
það var skrýtið að sjá svona mikið
líf. Þar var t.d. mikill hvalur og
einn skipstjórinn taldi sex blástra
upp í einu, þannig að þar var torfa
fyrir utan alla höfrunga og allt
annað. Þetta hefði bara verið heil-
mikil sýning fyrir útlendinga að
sjá svona því þetta voru stórir
búrar.“ Aðspurður segir hann að
honum finnist tími til kominn að
fara að veiða hvalina aftur, það sé
alveg óhætt að fækka þeim eitt-
hvað.
Þrátt fyrir Brynjólfur sakni sjó-
mennskunnar eflaust eitthvað er
ekki laust við að það sé tilhlökkun
í honum yfir því sem framundan
er. „Maður var svo mikið frá fjöl-
skyldunni og börnunum áður fyrr
að ætli maður hugsi ekki bara um
barnabörnin og verði með fjöl-
skyldunni,“ segir hann og bendir á
ljósmyndir af fríðum flokki barna
sem prýða káetuna hans. „Það er
alveg kominn tími á það.“
Brynjólfur Halldórsson skipstjóri siglir í höfn í síðasta sinn eftir fimmtíu ár á sjó
Kominn tími
til að sinna
fjölskyldunni
Morgunblaðið/Sverrir
Brynjólfur Halldórsson í brúnni eftir síðasta túrinn. Nú hlakkar hann til að eyða meiri tíma með barnabörnunum.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
dæmdi í gær karlmann í eins ár
fangelsi fyrir að notfæra sér ölv-
unarástand konu til að hafa við
hana samfarir. Vegna ölvunarinnar
gat hún ekki spornað við verkn-
aðinum. Meðal þess sem réð úrslit-
um í málinu var að maðurinn
greiddi konunni 1,5 milljónir króna
en eftir það dró hún kæru sína til
baka.
Konan lagði fram kæru 14. júlí
2000 og kvað hún gerendur vera
karlmenn sem hún vissi lítil deili á.
Hún sagðist hafa farið á skemmti-
stað kvöldið áður en síðan farið
með kunningja sínum á heimili
hans og sofnað þar. Um klukku-
stund síðar hafi húsráðandi hleypt
fleirum inn, hún síðar verið borin á
milli herbergja og loks hafi annar
maðurinn haft við hana mök gegn
vilja hennar. Síðar sagði hún að
henni hafi verið haldið. Hún
kvaðst litla mótspyrnu hafa veitt
en reynt það af veikum mætti.
Engin skilyrði
vegna 1,5 milljóna
Tekin var skýrsla af manninum
18. september 2000 þar sem hann
neitaði að hafa átt haft mök við
konuna. Niðurstöður DNA-rann-
sóknar á sæði sem fannst í kyn-
færum hennar sýndu að hann hefði
átt samfarir við hana. Við yfir-
heyrslu 12. desember sagðist mað-
urinn engar skýringar kunna á
þessu og neitaði að hafa átt sam-
farir við konuna án hennar vilja.
Sex dögum síðar dró konan kæru
sína til baka en fyrir dómi kom
fram að maðurinn hafði áður greitt
henni 1,5 milljónir króna. Sögðu
bæði að greiðslan hefði verið án
skilyrða. Lögmaður mannsins og
skipaður réttargæslumaður kon-
unnar höfðu milligöngu um
greiðsluna.
Fyrir dómi sagði maðurinn að
hann hefði sjálfur verið ölvaður og
ekki gert sér grein fyrir að konan
væri í verra ástandi en hann sjálf-
ur. Hann hefði farið undir sæng til
hennar þar sem hún var nakin fyr-
ir og síðan hefði eitt leitt af öðru.
Sekt ekki sönnuð
með framburði
Í niðurstöðu dómsins segir að
frásögn konunnar bendi til þess að
hún hafi hvorki vitað af sér þegar
maðurinn hafði við hana samfarir,
né gert sér grein fyrir því sem
gerðist sökum ölvunar. Gegn neit-
un mannsins væri sekt hans því
ekki sönnuð. Héraðsdómur rekur
síðan að framburður mannsins hafi
tekið breytingum allt þar til hann
játaði fyrir dómi að hafa haft sam-
farir við konuna með hennar sam-
þykki. Skýringar á breyttum fram-
burði þóttu fjarstæðukenndar.
Hann hafi borið að hafa ekki verið
dómbær á ástand hennar. Engu að
síður hafi hann greitt henni háa
peningafjárhæð sem bendi ein-
dregið til þess að hann hafi talið
sig hafa gert eitthvað á hennar
hlut. Að teknu tilliti til alls þessa,
þ.á m. framburðar konunnar og
niðurstöðu DNA-rannsóknarinnar,
taldi dómurinn að maðurinn hefði
haft samræði við konuna án þess
að hún hafi getað spornað við
verknaðinum sökum ölvunar og
svefndrunga. Peningagreiðsla
mannsins var virt honum til refsi-
lækkunar en dómnum þótti sýnt að
með því hafi maðurinn viljað bæta
fyrir skaðlegar afleiðingar verkn-
aðar síns.
Í dómnum segir að ámælisverð-
ur dráttur hafi orðið á lögreglu-
rannsókn en fram kemur að hún lá
niðri mánuðum saman og lauk ekki
fyrr en 25. mars sl. Auk þess hafi
hagir mannsins breyst frá því
verknaðurinn var framinn en mað-
urinn er nú í sambúð og með barn
á framfæri. Þótti því rétt að skil-
orðsbinda refsinguna og fellur hún
niður að þremur árum liðnum
haldi maðurinn skilorð.
Guðjón St. Marteinsson, Hjördís
Hákonardóttir og Logi Guð-
brandsson kváðu upp dóminn.
Ragnheiður Harðardóttir saksókn-
ari, sótti málið f.h. ríkissaksóknara
en Kristján Stefánsson hrl. var til
varnar.
Árs skilorðsbundið fangelsi fyrir kynferðisbrot
Greiddi 1,5 m. kr. og
kæra dregin til baka
ÞRETTÁN Íslendingar, sem vinna
við björgun Guðrúnar Gísladóttur
KE 15, sem liggur á 40 m dýpi undan
ströndum N-Noregs, eru komnir til
Íslands í frí. Búið er að fresta að-
gerðum þar til eftir jól vegna veðurs
en upprunalega stóð til að skipið yrði
komið til hafnar í Noregi fyrir jól.
Haukur Guðmundsson, eigandi Ís-
húss Njarðvíkur, segir að ákveðið
hafi verið að fresta aðgerðum í
nokkra daga þar sem veðurspá hafi
ekki verið góð. „Við erum komnir að
því að fara að lyfta og rétta skipið við
og þorðum varla að gera það yfir
jólahátíðina ef við þyrftum að hafa
einhvern aukaviðbúnað,“ segir
Haukur. Því hafi verið ákveðið í sam-
ráði við alla viðkomandi aðila að taka
nokkurra daga jólafrí, en björgunar-
teymið fari aftur út til Noregs 27.
desember. Áætlar Haukur að um
tveggja sólarhringa vinna verði eftir
þegar veðrið verður orðið skaplegt.
Björgun Guðrúnar
frestað fram yfir jól