Morgunblaðið - 09.05.2003, Blaðsíða 20

ERLENT
20 FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
AÐ minnsta kosti 34 fórust þegar fólksflutningabíll varð
fyrir lest á ferðamannastað í Ungverjalandi í gær. Rifn-
aði bíllinn í tvennt er lestin skall á honum og eldur kvikn-
aði í honum, að því er björgunarmenn greindu frá.
Í bílnum voru þýskir ferðamenn. Flestir þeirra sem
fórust voru í þeim hluta bílsins sem dróst með lestinni
um 150 metra frá árekstrarstaðnum þar sem braut-
arteinarnir lágu yfir veg í ferðamannabænum Siófok við
strendur Balaton-vatns.
Að sögn ungverskra fjölmiðla var bílnum ekið yfir
brautarteinana gegn rauðu ljósi. Auk þeirra sem létust
slösuðust átta farþegar í bifreiðinni, en engan sakaði um
borð í lestinni, sem var á leið frá Búdapest til borg-
arinnar Nagykanizsa.
AP
Mannskætt slys í Ungverjalandi
BANDARÍSK stjórnvöld sögðust í
gær ætla að hlíta úrskurði Heims-
viðskiptastofnunarinnar (WTO) um
ólögmæti skattaívilnana sem banda-
rísk útflutningsfyrirtæki njóta. Kom
yfirlýsing um þetta frá skrifstofu
viðskiptafulltrúa Bandaríkjastjórnar
(USTR) í gær, eftir að WTO hafði
lagt blessun sína yfir lista yfir
bandarískar vörur sem Evrópusam-
bandið (ESB) hyggst leggja refsi-
tolla á, grípi Bandaríkjastjórn ekki
til þeirra ráðstafana sem krafizt er í
úrskurði WTO. Refsitollarnir gætu
numið um fjórum milljörðum Banda-
ríkjadala, andvirði um 300 milljarða
króna, en úrskurðarnefnd WTO
komst að þeirri niðurstöðu að áhrifin
af þessum refsitollum yrðu ámóta, í
dollurum talið, og það ígildi niður-
greiðslna sem í bandarískuívilnun-
unum fælist. ESB tilkynnti í fyrra-
dag, að þessir refsitollar gengju í
gildi á þessu ári, verði bandarísk
stjórnvöld ekki búin að gera þær
breytingar sem WTO ætlast til.
„Eins og við höfum sagt ætla
bandarísk stjórnvöld að uppfylla al-
þjóðlegar skuldbindingar sínar, við
höldum áfram samráði við Evrópu-
sambandið og framkvæmdavaldið er
að vinna með (bandaríska) þinginu
að því að uppfylla þessar skuldbind-
ingar,“ sagði í tilkynningu USTR.
Nokkur ár eru síðan Bandaríkja-
þing samþykkti hina umdeildu lög-
gjöf, en henni var breytt árið 2000,
eftir að WTO úrskurðaði um bjag-
andi áhrif hennar á alþjóðaviðskipti.
ESB kvartaði hins vegar yfir því að
breytingarnar hefðu ekki verið full-
nægjandi og WTO úrskurðaði 2002
að ívilnanirnar brytu í bága við gild-
andi reglur um alþjóðaviðskipti.
Bandaríkin
hlíta úrskurði
Washington, Brussel. AFP.
RICHARD Armitage, aðstoðar-
varnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna, kvaðst í gær vera fullviss um
að gereyðingarvopn myndu finnast
í Írak og skírskotaði m.a. til þess
að í norðanverðu landinu hefur
fundist tengivagn sem grunur leik-
ur á að hafi verið notaður til að
framleiða sýklavopn.
Stephen Cambone, sem fer með
leyniþjónustumál í bandaríska
varnarmálaráðuneytinu, skýrði frá
því í fyrradag að í tengivagni, sem
fannst 19. apríl, hefði verið búnað-
ur sem kæmi að öllum líkindum að-
eins að notum við framleiðslu
sýklavopna. Cambone hélt því þó
ekki fram að tengivagninn sannaði
að Írakar hefðu framleitt sýkla-
vopn. Hann sagði að rannsóknar-
menn hefðu ekki fundið nein merki
um slíka framleiðslu í vagninum og
svo virtist sem hann hefði verið
hreinsaður rækilega.
Sérfræðingar ætla að taka vagn-
inn í sundur til að rannsaka hann
frekar. Fyrir stríðið í Írak var
íraskur vísindamaður sagður hafa
skýrt bandarískum leyniþjónustu-
mönnum frá því að Írakar hefðu
komið sér upp færanlegum verk-
smiðjum til að framleiða sýkla-
vopn.
Armitage sagði að tengivagninn
staðfesti þá fullyrðingu Colins
Powells, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, í ræðu í öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna 5. febrúar að
Írakar hefðu notað færanlegar
verksmiðjur til að framleiða ólög-
leg vopn. Armitage kvaðst vera
fullviss um að upplýsingar banda-
rískra stjórnvalda um þetta væru
réttar og að gereyðingarvopn
hefðu verið falin í Írak.
Fullviss um að ger-
eyðingarvopn finnist
Hugsanleg sýklavopnaverksmiðja rannsökuð í Írak
Washington. AFP.
TONY Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, vann mikilvægan sigur á þingi
á miðvikudagskvöld er tillaga stjórn-
arinnar um að að koma á fót svo-
nefndum „sjóða-sjúkrahúsum“ var
samþykkt. Aðeins 31 þingmaður
Verkamannaflokksins af 412 var and-
vígur, mun færri en búist hafði verið
við.
Umrædd sjúkrahús fá að taka að
láni fé á almennum markaði og einnig
verða þau undir yfirstjórn sveitarfé-
lagsins en ekki ráðuneytisins í Lond-
on. Þau fá að setja sér sín eigin mark-
mið varðandi biðlista en önnur
sjúkrahús verða í þeim efnum að hlíta
forsjá stjórnvalda í höfuðborginni.
Fyrst í stað fá aðeins spítalar sem
taldir eru hafa staðið sig vel leyfi til að
nýta sér þessa tilhögun en Blair segir
að stefnt sé því að allar sjúkrastofn-
anir muni á endanum geta það.
Margir vinstrisinnar í Verka-
mannaflokki Blairs óttast að með til-
lögunum sé verið að læða inn um bak-
dyrnar einkavæðingu í
heilbrigðiskerfið. Niðurstaðan verði
kerfi í tveimur hlutum, annað einka-
rekið og hitt rekið með hefðbundnum,
miðstýrðum hætti.
Var því gert ráð fyrir að Blair gæti
aftur þurft að takast á við alvarlega
uppreisn í þingflokknum en 139 þing-
menn hans greiddu á sínum tíma at-
kvæði gegn þátttöku í Íraksstríðinu.
Svo fór þó ekki að þessu sinni, hug-
myndirnar voru samþykktar með 304
atkvæðum gegn 230. Stjórnarand-
stöðuþingmenn greiddu atkvæði á
móti þeim, sumir vegna þess að þær
gengju ekki nógu langt. Einnig hefur
stjórn Blairs verið gagnrýnd fyrir að
vera með heilbrigðiskerfið í fjársvelti
þrátt fyrir förur orð um umbætur
þegar Verkmannaflokkurinn náði
meirihluta 1997.
Blair lagði í fyrradag áherslu á að
ekki væri nóg að auka fjárveitingar til
kerfisins, breyta þyrfti skipulagi þess
til að raunverulegar umbætur gætu
orðið að veruleika. Tillögurnar eru þó
ekki orðnar að lögum, fyrst þarf að
fjalla nánar um þær bæði í neðri
deildinni en einnig í lávarðadeildinni.
Heilbrigðistil-
lögur Blairs
samþykktar
Uppreisn í þingflokknum reyndist
umfangsminni en spáð hafði verið
London. AFP.
HERSKÁR meðlimur í Hamas-sam-
tökum múslíma féll í gær er Ísraelar
skutu þremur flugskeytum á bíl hans
í Gazaborg, að því er palestínskir ör-
yggisfulltrúar greindu frá. Maður-
inn, Ayad el-Beik, var félagi í hinum
vopnaða armi Hamas, Ezzedin al-
Qassam-herdeildunum. Flaugunum
var skotið úr ísraelskri Apache-her-
þyrlu.
Engar fregnir höfðu borist af því
síðdegis í gær hvort frekara mann-
tjón hefði orðið í árásinni, en nokkr-
um klukkustundum áður féll annar
Palestínumaður fyrir byssukúlum
Ísraela í Khan Yunis, syðst á Gaza-
svæðinu.
Pólitískur leiðtogi Hamas, Abd-
elaziz al-Rantissi, fordæmdi árásina
á el-Beik, og sagði hana hryðjuverk.
Hamas-samtökin eru andvíg því að
fylgt verði eftir svonefndum vegvísi
að friði í deilum Ísraela og Palest-
ínumanna, en nýr forsætisráðherra
þeirra síðarnefndu, Mahmud Abbas,
hefur samþykkt vegvísinn.
Colin Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, er væntanlegur til
Miðausturlanda á morgun. Báðir
deiluaðilar hyggjast hvetja hann til
að beita hinn aðilann „þrýstingi“
vegna vegvísisins svonefnda, sem er
áætlun í þremur liðum, samin af hin-
um svonefnda „kvartett“, Bandaríkj-
unum, Rússlandi, Sameinuðu þjóð-
unum og Evrópusambandinu.
Ísraelar vilja að breytingar verði
gerðar á tillögunum áður en þeim
verði framfylgt.
Hamas-
liði
felldur
Reuters
Palestínumenn með líkkistu Ayads el-Beiks, Hamas-manns, sem Ísraelar
drápu með flugskeyti úr Apache-þyrlu á Gazaströndinni í gær.
Gazaborg. AFP.
MÖRG ríki Evrópu verða að mati Al-
þjóðabankans að gera hið snarasta
róttækar umbætur á lífeyriskerfum
sínum vilji þau sjá til þess að inni-
stæða verði fyrir ellilífeyri þeirra
sem fara munu á eftirlaun á komandi
árum og áratugum, meðal annars
vegna hraðhækkandi hlutfalls aldr-
aðra og sílækkandi fæðingartíðni.
Í niðurstöðum nýrrar skýrslu frá
Alþjóðabankanum segir, að hækk-
andi ríkisútgjöld, lýðfræðilegar
breytingar á evrópskum þjóðfélög-
um og fjárhagslegar skuldbindingar
vegna efnahagslegs samruna í álf-
unni mæli allt með umbótum á lífeyr-
iskerfunum. Ekkert minna en rót-
tækar breytingar á þeim muni verða
þess megnugar að leysa vandann.
„Lífeyriskerfisumbætur er mál
sem er mjög í brennidepli umræð-
unnar þvert yfir Vestur-, Mið- og
Austur-Evrópu, en það er ekkert
annað málefnasvið þar sem árangur
hefur verið eins misjafn,“ sagði Ro-
bert Holzmann, yfirmaður félags-
máladeildar Alþjóðabankans, sem
vann skýrsluna.
Vilja lífeyrisumbætur
Washington. AFP.
Viðskiptadeilur í WTO