Morgunblaðið - 09.05.2003, Blaðsíða 38

UMRÆÐAN
38 FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SÍÐUSTU árin hefur átt sér stað kraftmikil uppbygging í mörgum þétt-
býliskjörnum Suðurkjördæmis. Unga fólkið snýr aftur heim að námi loknu
og vill búa hér. Á suðursvæðinu er nálægð við höfuðborgarsvæðið og
þokkaleg atvinna í sumum greinum. En þetta er hinsvegar
láglaunasvæði og það vantar fjölbreytni og farveg fyrir ný-
sköpun og menntaðan mannafla. Það skortir markvissa
uppbyggingu fjölbreytilegra atvinnutækifæra sem fjölgar
tækifærum til nýsköpunar atvinnulífsins. Í uppbyggingu
öflugrar háskólamenntunar eða stofnun háskóla Suður-
kjördæmis felast slík tækifæri.
Sérhæfður háskóli og Fræðslunetið
Sú háskólamenntun sem þegar er til staðar hefur leitt af sér bylting-
arkenndar breytingar á högum og aðgangi fólks að frekara námi. Fræðslu-
net Suðurlands er glæsilegt dæmi um það. Í gegnum það markvissa mennt-
astarf sem þar er innt af hendi leitar fjöldi fólks sér aukinnar menntunar
og þar af leiðandi nýrra tækifæra. Fólkið skapar tækifærin fái það vett-
vang og farveg til að afla sér nýrrar þekkingar. Þennan vettvang eigum
við að skapa á næstu árum og gæti stofnun sérstaks háskóla í kjördæminu
verið lykilatriði í því máli. Háskólinn í Suðurkjördæmi gæti t.d. byggt á
ferðamannaiðnaði, matvælaframleiðslu, landbúnaði, tæknimenntun,
þroskaþjálfun og hjúkrun, sjávarútvegi og kennara- og fóstrumenntun. Á
þessum þáttum hvíla meginstoðir svæðisins og þar liggur verðmæt sér-
þekking. Háskólinn í Suðurkjördæmi gæti orðið sú lyftistöng sem til þarf
til að byggja upp fjölbreytt atvinnulíf og hækka launastigið til samræmis
við það sem best gerist á höfuðborgarsvæðinu.
Öflugra atvinnulíf
Með stórbættri menntun og háskóla yrði brautin rudd fyrir þróttmikið
atvinnulíf og öfluga byggðastefnu. Háskólinn á Akureyri er sönnun þess.
Þetta eigum við að leika eftir hér. Kraftmikil og markviss menntastefna
þar sem öllum eru tryggð jöfn tækifæri og jafn aðgangur að námi er hin
eina sanna byggða- og jafnaðarstefna. Með því að gefa öllum jöfn tækifæri
til að þroska kosti sína og stuðla markvisst að því að allir nýti tækifæri sín
er verið að virkja okkar mikilvægasta auð: mannauðinn.
Nýtt tækifæri til náms
Við eigum að setja á kort menntamálanna metnaðarfulla hugmynd um
nýtt tækifæri til náms. Samfélagið skuldar þeim sem hafa horfið frá námi
eða vilja bæta við menntun sína að dyrnar séu opnaðar fyrir þá til að bæta
við menntun sína eða nema eitthvað nýtt til að öðlast fleiri tækifæri á
vinnumarkaði. Nýtt tækifæri í menntun á að byggjast á aðgengilegu
grunnnámi, framhaldsnámi, starfsnámi eða námstilboðum fyrir þá sem
vilja bæta við sína fyrri menntun eða hasla sér völl á nýjum sviðum. Þannig
jöfnum við tækifærin og búum til öfluga veitu inn í atvinnulífið. Þeirri
deyfð og kyrrstöðu sem ríkt hefur í stjórnartíð Sjálfstæðis/Framsókn-
arflokks verður að ljúka. Þeir hafa setið of lengi og skaðað íslenska
menntakerfið og uppbyggingu atvinnu og hálaunastarfa í héraði til mikils
tjóns. Róttæk og markviss menntabylting með háskóla í héraði er svarið
við metnaðarleysinu.
Stofnun háskóla í Suðurkjördæmi
Eftir Björgvin G. Sigurðsson
Höfundur skipar 3. sæti á lista
Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi.
MIKILVÆGT skref til að styrkja búsetu um allt land
er að tryggja að íbúar á landsbyggðinni eigi greiðan að-
gang að menntun á öllum skólastigum.
Dýrt er að sækja framhaldsnám fjarri
heimabyggð og mikill kostnaður hefur
áhrif á skólasókn unglinga af lands-
byggðinni. Skólastyrkir, almennings-
samgöngur, skólaakstur og nám í heima-
byggð til 18 ára aldurs eru þættir sem
leggja verður ríka áherslu á til að bæta
stöðu unglinga um allt land til frekari
menntunar.
Öflugt og fjölbreytt atvinnulíf
Örugg atvinna og fjölbreytt atvinnuumhverfi er for-
senda blómlegrar byggðar. Hver landshluti hefur í ald-
anna rás byggt á þeirri auðlegð sem liggur í viðkomandi
svæði, hvort sem litið er til landbúnaðar, fiskveiða, þjón-
ustu eða annarra þátta. Hvernig og hvort við nýtum
staðbundna kosti til að skapa atvinnu og virðisauka í
hagkerfinu er undir okkur sjálfum komið. Möguleik-
arnir liggja ekki síst í mannauðnum og menntunarstigi á
viðkomandi svæði.
Aðstöðumunur mótdrægur landsbyggðarfólki er þó
víða og birtist helst í menntunarmöguleikum, sam-
göngum, fjarskiptum, flutningskostnaði, orkuverði, heil-
brigðisþjónustu og annarri almannaþjónustu. Lánsfé til
nýsköpunar eða til að efla fyrirtæki sem þegar eru í
rekstri vantar sárlega og kemur það enn harðar niður á
frumkvöðlum og athafanamönnum sem búa utan höf-
uðborgarsvæðisins.
Atvinnuþróunarfélögin eru í lykilaðstöðu til að styrkja
frumkvöðla og efla atvinnulíf, atvinnulíf sem byggist á
hugviti heimamanna og aðstæðum á viðkomandi svæði.
Það kostar fjármagn að stuðla að atvinnuuppbygg-
ingu en það skilar sér margfalt til baka ef vel er staðið að
málum og skiptir sköpum að efla atvinnu og skila arði
inn á viðkomandi svæði í stað þess að draga sem mest inn
á höfuðborgarsvæðið.
Menntun á efri skólastigum
Aðstaða til náms á efri skólastigum, rannsóknir á ýms-
um sviðum atvinnulífs, náttúru og menningarverðmæta
eru einnig lykilþættir í að byggja upp fjölbreytt og öfl-
ugt atvinnulíf. Staða sérskóla hefur verið að styrkjast og
eru fleiri að komast á háskólastig. Verkmenntun hefur
aftur á móti hrakað af ýmsum ástæðum, ekki síst hefur
viðvarandi fjárskortur haft áhrif á nemendafjölda. Við
munum glata verkþekkingu og mikilvægum atvinnu-
greinum úr landi ef við snúum ekki við blaðinu og stór-
eflum verknám á næstu árum.
Verið er að vinna að stofnun háskóla- og rann-
sóknaseturs á Egilsstöðum og er Fræðsluneti Austur-
lands (FNA) ætlað að halda utan um starfsemina á svip-
uðum grunni og það starfar í dag þ.e. að vera
samstarfsvettvangur margra skólastofnana, atvinnulífs
og sveitarfélaga, mynda tengingu og miðla námi frá sem
flestum menntastofnunum í gegnum fjarnám. Starfsemi
FNA hefur sýnt að mikil eftirspurn er eftir námi á há-
skólastigi og símenntun fullorðinna á fjölmörgum svið-
um. Til framtíðar litið má ætla að fyrirhugað háskólaset-
ur geti orðið grunnur að frekari háskólanámi í
fjórðungnum. Verði þessi hugmynd að veruleika gefst
um leið mikilvægt tækifæri til að styrkja nám og auka
möguleika á fjölbreyttari starfsemi, m.a. á sviði rann-
sókna.
Gildi háskólastofnana
á landsbyggðinni
Austfirðingar þurfa á því að halda að rennt verði stoð-
um undir frekari háskólamenntun í fjórðungnum eins og
gert hefur verið í flestum öðrum landshlutum. Nægir
þar að minna á Háskólann á Akureyri, menntastofnanir
á Bifröst, Hvanneyri, Hólum og nú síðast Garðyrkjuhá-
skólann í Hveragerði. Öllum ber saman um hvílík lyfti-
stöng fræðamiðstöðvar og skólasetur eru fyrir viðkom-
andi landshluta og um leið fyrir landið allt. Austurland
má ekki verða afskipt í þessari þróun. Á Austurlandi
væri t.d. skynsamlegt að þróa, í samráði við heimamenn,
háskólanámsbrautir á sviði ferðaþjónustu, umhverf-
isfræða og tengdra greina, svo sem landnýtingar, gróð-
ur- og jarðvegsverndar og skógræktar. Slíkar náms-
brautir tengdust vel vísinda- og fræðastarfi sem þegar
fer fram í fjórðungnum, t.d. við Náttúrustofu Austur-
lands og hjá Skógrækt ríkisins. Ef færa á rannsókn-
arsvið Skógræktar ríkisins frá Mógilsá er rétt að athuga
vel hvort sú starfsemi ætti ekki tengjast rannsókn-
arþætti háskólasetursins að einhverju leyti.
Horft til framtíðar
VG vill skapa góðan jarðveg fyrir sjálfbært atvinnulíf
og hlúa að menntun, hugviti og rannsóknum. Við teljum
að atvinnuþróunarfélögin eða þróunarfélögin geti gegnt
lykilhlutverki við að styrkja atvinnulíf á landsbyggðinni
og að 600 milljóna króna viðbótarframlag til þeirra
ásamt stofnstyrkjum og hagstæðum lánum til nýrra fyr-
irtækja skili bestum árangri í atvinnumálum.
Við teljum það forgangsverkefni að:
– koma á samfelldu grunnnámi til 18 ára aldurs í
heimabyggð
– að auka framlög til rannsókna og vísindastarfsemi
– háskólar eða háskólasetur verði í öllum landshlutum
– efla verknám þannig að það verði metið til jafns við
bóknám.
Skólakerfið er á meðal mikilvægustu innviða sam-
félagsins. Þess vegna viljum við auka fjölbreytni í skóla-
starfi og tryggja fullt jafnrétti til náms óháð efnahag.
Jafnrétti til náms dregur úr menningartengdri stétta-
skiptingu og styrkir búsetu og atvinnu um allt land og að
því eigum við að stefna.
Sóknarfæri á eigin forsendum
Eftir Þuríði Backman
Höfundur er alþingismaður í 2. sæti
á U-lista VG í Norðausturkjördæmi.
LAGANEMINN Sigþrúður Ár-
mann reynir í grein í Morgunblaðinu
7. maí að gera lítið úr Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur
fyrrv. borgarstjóra
og þýðingu þess fyr-
ir íslenska jafnrétt-
isbaráttu ef hún
hlyti stuðning kjós-
enda til þess að leiða
næstu ríkisstjórn.
Unga konan fyllir þann flokk hægri-
manna sem ekki viðurkenna og ekki
skilja gildi breiðrar samstöðu þegar
barist er fyrir auknum réttindum
kvenna og jafnrétti kynjanna. Allt
er undir einstaklingnum sjálfum
komið, hver staða hans er og verður,
og því til sönnunar tekur hún dæmi
af sjálfri sér. Hún náði síuprófi í al-
mennri lögfræði við HÍ „með glæsi-
brag“, eins og hún segir sjálf, af því
hún ætlaði sér það. Og þannig verð-
ur það í framtíðinni. Ekkert mun
hindra hana í að ná settu marki,
allra síst kyn hennar. Ég vil, get,
ætla og skal segir hún og virðist
grunlaus um að orðin minna á
sænskan baráttusöng kvenna frá
áttunda áratug liðinnar aldar sem
fyrst hljómaði hér á landi á
kvennafrídaginn 24. október 1975.
Þá komu 25–30 þúsund konur af öllu
landinu saman til baráttufundar á
Lækjartorgi til að setja fram jafn-
réttiskröfur sínar.
Jafnréttisaldan frá ’75
Sá atburður hrinti af stað jafn-
réttisöldu sem m.a. fæddi af sér
kvennaframboð, forsetaframboð
Vigdísar, borgarstjóraframboð Ingi-
bjargar Sólrúnar og hefur skolast
inn í flesta kima þjóðfélagsins, einn-
ig til lögfræðingastéttar landsins.
Þar var lengi langt á milli jafnrétt-
isáfanganna. Fyrsta konan sem út-
skrifaðist úr lagadeild HÍ var Auður
Auðuns árið 1936, næst kom Rann-
veig Þorsteinsdóttir 1949, þá Auður
Þorbergsdóttir 1958. Auður Þor-
bergsdóttir var svo fyrsta konan
sem hlaut skipun sem borgardómari
1972. Af 38 héraðsdómurum á land-
inu öllu eru nú 9 konur. Fyrsti
hæstaréttardómarinn af kvenkyni,
Guðrún Erlendsdóttir, hlaut skipun
sumarið 1986, Ingibjörg Benedikts-
dóttir var skipuð 2001. Listinn yfir
karlana í dómarasætum er svo lang-
ur að hann slær forsætisráð-
herralistann 1904–2002 algjörlega
út.
Móðgun við konur!
Samkvæmt kenningu Sigþrúðar
ætti það að vera leti og gáfnaskortur
sem réði því að svo fáar konur hefðu
komist til metorða í lögfræð-
ingastétt, kynferðið hefði ekkert
með það að gera. Forgöngukonur
hennar stóðust ekki prófin sem lífið
lagði fyrir þær með nægum „glæsi-
brag“. Hún talar af yfirlæti til þeirra
sem ruddu brautina fyrir hana. Hún
kallar það móðgun við konur að
kona sem jafnréttisbaráttan hefur
skilað í fremstu röð íslenskra stjórn-
málamanna sé boðin fram til for-
sætisráðherra.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
forsætisráðherra
Samfylkingin braut blað þegar
hún ákvað að gera Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur að forsætisráð-
herraefni flokksins. Ingibjörg Sól-
rún er sá einstaklingur sem
kannanir hafa sýnt að flestir treysti
til að leiða ríkisstjórn farsællega.
Atgervi hennar er augljóst. Hún er
okkar glæsilegasti kostur. Breytum
gangi Íslandssögunnar með atkvæði
okkar í kosningunum 10. maí. Eflum
lýðræðið og greiðum konum götuna
til valda. Gerum Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur að forsætisráðherra.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
forsætisráðherra
Eftir Steinunni Jóhannesdóttur
Höfundur er rithöfundur.
Á ÞESSU ári kemur til fram-
kvæmda lækkun eignarskatt-
sprósentu úr 1,2% í 0,6% og sér-
stakur eignarskattur
0,25% er felldur nið-
ur. Hér er á ferðinni
mikið réttlætismál
sem sjálfstæðismenn
hafa framkvæmt í
góðu samstarfi við
félag eldri sjálfstæð-
ismanna.
Dæmi um þá breytingu eign-
arskatts sem verður við álagningu
2003 vegna eigna í árslok 2002. Tek-
ið er dæmi af 14 milljón kr. skuld-
lausri eign, annars vegar hjóna og
hinsvegar einstaklings (sjá töflu 1).
Greiddur eignarskattur við álagn-
ingu 2002 vegna eigna í árslok 2001
nam tæplega 3,5 milljörðum, hér er
því um mikið hagsmunamál að ræða
fyrir íbúðaeigendur.
Nánar er hér skipt upp greið-
endum eftir aldri (sjá töflu 2).
Sem fyrr segir hefur eignarskatt-
urinn verið lækkaður um helming.
Fái Sjálfstæðisflokkurinn góða
kosningu og umboð frá kjósendum
til áframhaldandi verka í ríkisstjórn
verður eignarskatturinn felldur nið-
ur á næsta kjörtímabili.
Eignarskattur
lækkar um
helming
Eftir Guðmund Hallvarðsson
Höfundur er alþingismaður og skipar
4. sæti á framboðslista Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík suður.
E
$
  5




 1#%

"! $ 8 2 
"!! '2
$
)! '2
"! $ 
5 ?
4 &) &  &! $ !
.!0D

>> 

>> BDDDDDD

>> >> D!4D

>> 

>> BDDDDDD

>> >> "! $
"! $ '2
>? 3AB0D

?> 0B14D
4 &) > &! $> >, D $ ! $ >??> > D $ ! $
D $ ! $ '2
  $
"

> ?>?=
32DBD 0B14D
"! $ ! $
! ...14D 3342D
>??> >> 4 &) > &! $> >, D $ ! $
./.B3D $ ! $
   .1D313 3342D
5  
$
)! ! $
!
5   
4 &) &

>> 
.ADDDDDD

>> >>

>> 
.ADDDDDD

>> >> 5

>    0DD0   0DD.
4
)!

"! $

"! $
G7 >$ >
H !& 
& 
) !





 >
?
>
=?
?>= ?>

> Fyrir flottar konur
Bankastræti 11 • sími 551 3930 DILBERT
mbl.is