Morgunblaðið - 11.03.2004, Blaðsíða 47

móður þeirra. Fyrir börnin var æv-
inlega hátíð að vera hjá Ellu og Hirti,
Binna og Benna. Hjónin voru sam-
hent og ásamt sonunum tveimur
mynduðust sterk fjölskyldutengsl.
Við sendum eiginmanninum Hirti,
sonunum Brynjólfi og Benedikt
ásamt fjölskyldum og föðurnum
Brynjólfi Karlssyni okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur, sem og öllum
þeim er sakna Ellu. Minning hennar
lifir.
Ella er nú laus úr viðjum sjúkdóma
og þjáninga þessa heims og uppsker
vellíðan og sátt.
Með þökk og virðingu.
Fjölskyldan Safamýri 15.
Með fáeinum orðum langar mig til
að minnast Elínar Brynjólfsdóttur.
Kynni okkar hófust í Safamýrinni
fyrir um 30 árum. Fyrir sex ára aldur
urðum við nánir vinir jafnaldrarnir,
ég og Binni sonur hennar. Við Binni
urðum þeirrar gæfu aðnjótandi að
vera hluti af einstaklega samheldn-
um og skemmtilegum bekk í Álfta-
mýrarskóla og þar sköpuðust sterk
vináttubönd og félagsandi sem varir
enn. Í Safamýrinni leið lífið oftast
áfram eins og lítið ævintýri þar sem
við félagarnir eyddum saman flestum
stundum í boltasparki eða við annað
brall, hvort sem var vetur, sumar, vor
eða haust.
Ég varð líkt og ýmsir aðrir úr
gamla vinahópnum snemma tíður
gestur á heimili þeirra Ellu, Hjartar,
Binna og Benna. Þangað var ætíð
einstaklega gott að koma þar sem
þau Ella og Hjörtur lögðu mikla rækt
við að hlúa sérlega vel að okkur
strákunum í öllu tilliti og voru miklir
höfðingjar heim að sækja. Mestu
varðaði að á meðan flestir fullorðnir
voru eins og títt er allt of niðursokkn-
ir í hversdagsleg áhugaefni fullorð-
inna gáfu þau Ella og Hjörtur sér
alltaf tíma til að rækta samskiptin við
okkur strákana á jafningjagrundvelli
og uppskáru fyrir það verðskuldaða
virðingu okkar og aðdáun æ síðan.
Ég minnist Ellu sem aðsópsmik-
illar og hjartahlýrrar konu sem var
ávallt reiðubúin að fórna tíma sínum
og orku svo við strákarnir gætum
haft það sem best. Ella var mikil fjöl-
skyldukona í bestu merkingu þess
orðs og hélt alla tíð sérlega glæsilegt
heimili þar sem maður var ævinlega
aufúsugestur. Eftir að við komumst á
fullorðinsár og Binni flutti að heiman
hefur eins og oft vill verða orðið
minna um samgang. Þótt ég hafi frétt
af erfiðum veikindum Ellu þá er and-
lát hennar svo langt fyrir aldur fram
óvænt og hryggilegra en orð fá lýst.
Kæru Hjörtur, Binni eldri, Binni,
Benni, og fjölskyldur. Ég kemst ekki
hjá því að minnast fjölmargra
ógleymanlegra samverustunda úr
æsku sem þið og þó einkum Ella
hafði veg og vanda af að skapa okkur.
Vil ég með þessum fátæklegu orðum
heiðra minningu Ellu og þakka henni
og ykkur, sem sjáið nú á bak eigin-
konu, dóttur, móður, tengdamóður
og ömmu, fyrir þann vinskap og hlý-
hug sem þið hafið ævinlega sýnt mér.
Bið ég þess að almættið veiti ykkur
von og styrk á þessum erfiðu tíma-
mótum.
Pétur Leifsson.
Þegar andlátsfregn góðs vinar
berst veldur það jafnan róti í huga.
Svo fór þegar mér barst fregnin um
andlát Elínar Brynjólfsdóttur. Leiðir
okkar Ellu lágu saman í öldungadeild
MH fyrir um 20 árum. Í fyrstu var ég
hálffeimin við þessa glæsilegu, alúð-
legu „drottningu“. Þrátt fyrir að að-
stæður okkar væru um margt ólíkar
varð okkur strax vel til vina. Hún ein-
birni – ég elst af stórum systkina-
hópi. Hún heimsborgari – ég sveita-
barn. Hún akandi á glæsikerru – ég
hlaupandi í strætó.
Síðar kom í ljós að við áttum margt
sameiginlegt annað en að mætast á
sama stað til að afla okkur aukinnar
víðsýni og þekkingar.
Fljótt kom í ljós að Ella var skarp-
greind, ákveðin, ábyrg og úrræðagóð
persóna. Hjálpsemi hennar og
hjartahlýja var einstök. Aldrei kvart-
aði hún í sínum löngu og ströngu
veikindum þótt ástæður væru ærnar.
Hún stóð traust við hlið eiginmanns-
ins, var umhyggjusöm og fórnfús
móðir, kærleiksrík dóttir og traustur
vinur vina sinna. Þau hjón Ella og
Hjörtur voru höfðingjar heim að
sækja og á glæsilegu heimili þeirra
ríkti heimilishlýja og hjálpsemi. Þar
báru heimilismenn gagnkvæma virð-
ingu hver fyrir öðrum og fyrir mann-
eskjunni hver sem hún var.
Ella var húsmóðir með stórum
staf. Hún gerði slátur, sultur, kæfu,
hakkaði kjöt og fisk, saltaði og súrs-
aði til vetarforða. Hún bakaði þau
bestu brauð sem ég hafði þá smakkað
og ekki lét hún sig muna um að útbúa
ríkmannlegar stórveislur, jafnvel við
minnstu tilefni. Í huga mínum var
Ella snillingur að hverju sem hún
gekk.
Með þessum fátæklegu orðum vilj-
um við Haukur þakka Ellu alla henn-
ar miklu velvild og hjálpsemi okkur
til handa.
Elsku Hjörtur, Binni, Benni og
fjölskyldur ykkar og Brynjólfur
eldri. Á þessari stundu bið ég góðan
Guð að styrkja ykkur. Megi minning-
in um ástkæra eiginkonu, umhyggju-
sama móður og dóttur lifa í hjarta
ykkar og veita ykkur styrk til að tak-
ast á við lífið sem heldur áfram.
Með þessum ljóðlínum kveð ég
Ellu með djúpri virðingu og þökk.
Og hver á nú að blessa blóm og dýr
og bera fuglum gjafir út á hjarnið
og vera svo í máli mild og skýr,
að minni í senn á spekinginn og barnið,
og gefa þeim, sem götu rétta flýr,
hið góða hnoða, spinna töfragarnið?
Svo þekki hver, sem þiggur hennar beina
að þar er konan mikla hjartahreina.
(Davíð Stef.)
Blessuð sé minning Elínar Brynj-
ólfsdóttur.
Sigurbjörg Björgvinsdóttir.
Við kynntumst Ellu, mömmu hans
Benna vinar okkar, þegar leiðir okk-
ar lágu saman í Menntaskólanum við
Hamrahlíð. Við vorum eins og gráir
kettir hver á annars heimili á þessum
tíma og heima hjá Benna tók Ella
alltaf fagnandi á móti okkur af sinni
óviðjafnanlegu gestrisni. Þá gilti einu
hvort við vorum að leggja af stað út á
lífið að kvöldi eða mættum kaldir og
hraktir klukkan fimm að morgni eftir
langt og erfitt útstáelsi. Það var engu
líkara en hún þyrfti aldrei að sofa og
umburðarlyndið var takmarkalaust.
,,Eruð þið ekki svangir?“ spurði Ella
okkur og beið ekki eftir svari heldur
töfraði strax fram sautján sortir mat-
ar. Góðlátleg stríðni fylgdi svo oftar
en ekki þegar hún sá úlfhungraða
stráklingana tæma matarbúr fjöl-
skyldunnar og hún hvatti okkur til
dáða með orðunum: ,,Borðiði nú,
elskurnar mínar, þetta er ónýtt hvort
sem er.“ Í okkar hópi fylgir henni
ávallt sú heiðursnafnbót sem við gáf-
um henni á menntaskólaárunum og
við köllum hana aldrei annað en Ellu-
mömmu. Við þökkum henni fyrir
samfylgdina og yndislegar minning-
ar.
Benna, Binna, Hirti og Binna afa
vottum við okkar dýpstu samúð.
Atli Rafn, Bjarni Páll,
Einar Þór, Finnur,
Henry, Magnús
og Valdimar.
Í dag kveðjum við kæra vinkonu
okkar hinstu kveðju.
Votta tár á vinarkinn
væntumþykju sanna.
Hljómar glaður hlátur þinn
í heimi minninganna.
Oft við saman áttum för
út um lífsins grundir.
Í grænni laut með glens á vör
glaðar höfðum stundir.
Þú alltaf veittir okkur lið
í erli og striti dagsins.
Hafðu þökk, næst hittumst við
handan sólarlagsins.
Komið er nú að kveðjustund,
kæra vinan blíða.
Með eilífðinni áttu fund
því allir verða að hlýða.
(H. S.)
Minningin lifir í hjörtum okkar um
góða og hugrakka vinkonu.
Ragnheiður og Hafþór,
Anna og Guðmundur.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. MARS 2004 47
ILSE EMILIE
FRIEDA GUÐNASON
✝ Ilse EmilieFrieda Guðna-
son var fædd í
Hamborg í Þýska-
landi 24. ágúst
1914. Hún lést á
Sjúkrahúsi Vest-
mannaeyja 27. febr-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Heinrich For-
thmann, f. 2. maí
1889, d. 16. mars
1948, og Emilie
Forthmann, f. 11.
júní 1891, d. 5. jan.
1973. Systkini
hennar voru: Lieschen Peters, f.
16. maí 1916, og Karl Heinz
Forthmann, f. 20. júní 1922, d.
1944.
Hinn 28. maí 1940 giftist Ilse
Haraldi Guðnasyni, f. 30. sept-
ember 1911. Synir þeirra eru: 1)
Áki Heinz, f. 4. feb. 1947, var
kvæntur Kristínu Gísladóttur;
þau skildu. Dóttir þeirra er Sig-
ríður, f. 24. des. 1976, sambýlis-
maður hennar er Örn Ingi Arn-
arson og sonur þeirra Haraldur
Daði. 2) Torfi Sigurbjörn, f. 5.
apríl 1950, kvæntur Binnu Hlöð-
versdóttur. Börn þeirra eru: Ív-
ar, f. 26. nóv. 1977, og Ester, f.
11. júní 1979.
Útför Ilse hefur farið fram í
kyrrþey að ósk hinnar látnu.
rúmuðust ekki lengur
í kassanum. Mér
fannst við vera svo
rík.“ Úr öllu þessu
rættist vel og síðustu
fjóra áratugina hafa
þau Ille og Haraldur
búið í rúmgóðu húsi
við Bessastíg 12 þar
sem bækur og skraut-
munir þekja flesta
veggi á báðum hæð-
um.
Ille var óforbetran-
legur safnari. Hún
safnaði frímerkjum og
naut stundanna yfir
þeim. Hún safnaði biblíum og bók-
um um Grænland, svo að fátt sé
nefnt. Hún hafði mikla ánægju af
því að sýna söfn sín. Hún átti ótal
pennavini í öllum álfum heims,
skrifaði þeim mörgum á esperantó
sem hún kunni vel. Henni féll aldr-
ei verk úr hendi. Ef tóm stund
gafst lagðist hún yfir púsluspil æg-
istór, eða saumaði út. Hún var ein-
staklega hög til handa, teiknaði
t.d. útsaum fyrir konur í Eyjum.
Teppi hennar með kelímspori
hanga víða, sum gríðarstór, eins
og í anddyri sjúkrahússins og
bókasafnsins í Eyjum, en önnur
minni, t.d. þau sem héngu yfir
höfðagafli sona minna heima og
hún gaf þeim. Þau bera vott um
mikla iðni og hagvirkni því að í
þennan erlenda saum blandaði hún
alls konar íslenskum myndum,
nöfnum og táknum.
Ille lét aldrei sitt eftir liggja í
neinu. Áður en synir þeirra Har-
alds fæddust vann hún í mötuneyti
Einars ríka Sigurðssonar þar sem
kostgangarar voru margir og mat-
lystugir. Og eftir að þau fluttust
með Áka og Torfa á Brekastíginn,
í hús þar sem Sigurbjörn Sveins-
son, barnabókahöfundurinn vin-
sæli og vinur þeirra hafði búið,
seldi Ille fæði stórum hópi manna
um árabil. Hún var mikill og góður
kokkur, langt á undan samtíðinni í
hollustu, og það er engin tilviljun
hvað Haraldur, bóndi hennar, er
vel á sig kominn þótt á tíræðisaldri
sé. Síðar, þegar matsala lagðist af,
vann hún í prentsmiðjunni Eyrúnu
og þar hafði hún í öllum þumlum
við hvern mann. Enginn snepill fór
í gegnum prentvélarnar án þess að
honum væri til haga haldið. Hún
sinnti okkur krökkunum sem kom-
um þangað í viðskiptaerindum með
tuskur til að fá renninga fyrir; allt
eftir föstum verðhlutföllum. Eftir
gosið 1973 hóf hún svo að vinna
með manni sínum að endurreisn
bókasafnsins og fannst þá eins og
jafnan áður gott að róa á sama
borð og hann. Hún afgreiddi á
safninu með Haraldi þar til starfs-
ævi hennar lauk. Hún skrifaði á
Kær vinkona hefur kvatt, Ille
Guðnason. Það var óvænt þótt
nokkuð væri hún ellimóð og ætti
einu missiri fátt í nírætt. Þegar við
sáumst síðast, um miðjan febrúar í
sjúkrahúsinu í Vestmannaeyjum,
var yfir henni ró, henni leið vel,
betur en oft áður, og ekkert farar-
snið að sjá. Hún sat ýmist frammi
eða lá út af á beði sínum með
þýskan doðrant í höndunum og
gleraugu á nefbroddinum. Hún
gerði að gamni sínu og lagði til
málanna þegar við Haraldur, mað-
ur hennar, sátum á skrafstólum,
en hann var í selskaps-innlögn hjá
konu sinni á spítalanum.
Ille var þýsk. Ég skrifaði stund-
um á bréf til hennar: Ilse Emilie
Frieda, Forthmann geborene, og
hún hafði gaman af því. Hún sagði
raunar að sér þætti það kyndugt
nú að skrifa sig son tengdapabba;
Elsa Hinriksdóttir væri réttara, en
hún hefði ekki þekkt annað, né
viljað annað, þegar sr. Jón Skagan
pússaði þau Harald saman vorið
1940. Hún unni Þýskalandi og
þýskri tungu, en sagði mér einu
sinni frá því hvað hjarta sitt hefði
hitnað þegar hún flaug að landinu
frá Þýskalandi og fjallatindar og
jöklar risu úr sæ. „Ég fann þá
hvað ég er meiri Íslendingur en
Þjóðverji.“ Ille kom fyrst til Ís-
lands 1936, eftir nokkra lífs-
reynslu, rétt rúmlega tvítug. Hún
vildi forða sér frá nasistum, hataði
þá og bölveg þeirra frá innstu
hjartans rótum, og því meira sem
árin liðu því að hún saknaði bróður
síns sem féll í þeirri vitfirringu
sem þeir settu af stað. Ille vann
fyrst á Sólheimum í Grímsnesi, á
frumbýlingsárunum þar, og harð-
neitaði síðar boði doktors sendi-
herra, hins þýska, um vinnu í hús-
um hans í Reykjavík og vildi
ekkert með hann eða hirðhyski
nasista hafa. Enda snerti breska
setuliðið ekki hár á höfði hennar
þegar Þjóðverjum var smalað sam-
an eftir hernámið í maí 1940 og
þeir sendir burt. Eftir giftinguna
voru þau Ille og Haraldur í sum-
arvinnu í Landeyjum en fluttust til
Eyja síðla þess árs, 1940. Þar hafa
þau búið síðan. Þótt Haraldur væri
Landeyingur var hann kunnugur í
Eyjum, hafði verið þar á vertíð frá
1930. Það var þröngt um þau
fyrstu árin, enda húsnæðisleysi
mikið í Eyjum og skortur á mörgu.
Innbúið var einfalt. M.a. var tré-
kassi einn hafður fyrir bókahillu.
„Ég var svo óumræðilega glöð og
hamingjusöm,“ sagði hún einu
sinni, „þegar bækurnar okkar
útlánskortin sinni fögru þýsku
hönd, var rösk við öll störf þar og
sá um að reglum væri fylgt. Best
var hún í viðgerðum. Hún hélt til
haga neðanmálssögum blaðanna,
klippti þær út og gerði úr þeim
bækur, vinsælar útlánsbækur. Það
var gott að vinna með Ille, og tals-
vert aðhald í því. Auk þessa fékkst
hún dálítið við þýskukennslu í
gagnfræðaskólanum um tíma og
sinnti líka leiðsögu fyrir þýska
ferðamenn um gosslóðir árum
saman. Þar eignaðist hún marga
vini.
Stundum er alið á fordómum um
þjóðir og kynþætti, og er það eng-
um hollt. Einhvern veginn var Ille
samt eins og blindfelld í þá góðu
mynd sem iðulega er dregin upp af
Þjóðverjum; hún var iðin, úrræða-
góð, praktísk, nákvæm, sparsöm,
nýtin, nægjusöm, reglusöm. Hún
hafði auga fyrir öllu sem verksn-
úður var í. En hún var líka bón-
góð, vinholl og skemmtileg ef
henni fannst það passa. Ille hafði
mjög sterka tilfinningu fyrir því
sem er ekta, hún þoldi ekki fals,
hégóma eða yfirlæti, að ekki sé
minnst á óreglusemi sem var henni
þyrnir í holdi og þá voru engar
gælur á tungunni. Hún tranaði sér
aldrei fram en vann vel að því sem
hún var kvödd til í samtökum
kvenna í Vestmannaeyjum. Henni
var annt um sæmd sína og síns
fólks. Það væri sannarlega auð-
veldara að reka þjóðfélagið ef allir
væru eins og Ille, og það með góð-
um afgangi á öllum póstum.
Heimili þeirra Ille og Haralds
var og er vinarhús þar sem manni
líður vel af því hve hlýlega og
rausnarlega er tekið á móti gest-
um. Þeir hafa verið margir í gegn-
um árin, úr Eyjum, ofan af landi
eða úr útlöndum, oft stórir hópar.
Margir geyma í huga sér góðar
minningar um Ille Guðnason.
Ungur kom ég mér í mjúkinn
hjá henni og hún var mér ávallt
holl í huga, og fyrirgaf mér meira
en ég átti skilið. Þegar ég bisaði
við að stytta skólagöngu mína og
spara fé með sumarlestri fór svo
að ég missti nær alveg af bekkjar-
kennslu í þýsku. Ég fékk að ganga
í þýskutíma til Ille og það bjargaði
prófinu. Strangur agi var meðan
kennslan stóð í hennar húsi. Þegar
ég svo kvaddi að hausti og vildi
gera upp reikninga þá dró hún
fram nákvæmt bókhald sitt, horfði
í það þögul góða stund, þó ögn eins
og annars hugar, en sagði svo: „Ég
vona að þér gangi vel á prófinu.“
Ég kveð hana með orðum Hein-
es:
Doch weiter, weiter, sonder Rast,
Du darfst nicht stille stehn;
Was du so sehr geliebet hast,
Sollst du nicht wiedersehn.
Veri hún Guði falin. Það er gott
að geyma minningu hennar í þeirri
trú að allt verði nýtt þegar lúður
gellur á hinsta degi.
Helgi Bernódusson.
GUÐNÝ K.A.
VIGFÚSDÓTTIR
✝ Guðný Vigfús-dóttir fæddist í
Reykjavík 9. febrúar
1914. Hún lést á
hjúkrunardeild
Hrafnistu í Reykja-
vík 29. febrúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Jensína
Valdimarsdóttir, f.
9.10. 1891, d. 7.9.
1969, og Vigfús Þor-
kelsson, f. 24.6. 1885,
d. 16,10. 1953.
Útför Guðnýjar
verður gerð frá
Fossvogskapellu í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Guð blessi minningu
ömmu okkar.
Margrét og
Stefanía.
Elsku amma mín. Ég
þakka þér öll árin okkar
saman og hvað þú
reyndist mér alltaf vel.
Þú varst til staðar,
hvað sem á gekk, studd-
ir mig og veittir mér
styrk.
Ég mun ætíð minnast
þín með gleði og sökn-
uði í bænum mínum.
Vertu, Guð faðir, faðir minn,
í frelsarans Jesú nafni,
hönd þín leiði mig út og inn,
svo allri synd ég hafni.
(Hallgr. Pét.)
Þinn sonarsonur,
Þorlákur Gestur Jensen.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgr. Pét.)