Morgunblaðið - 11.03.2004, Page 76

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FIMMTUDAGUR 11. MARS 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
Lágmúla og Smáratorgi
opið kl. 8-24
alla daga
LENGD brjóstagjafar gæti haft áhrif á
hvort barnið verður of þungt þegar fram
líða stundir. Drengir sem hafðir eru skemur
en sex mánuði á brjósti eru líklegri til að
verða of þungir en þeir drengir sem hafðir
eru átta mánuði eða lengur á brjósti.
Þetta kemur fram í niðurstöðum rann-
sóknar sem gerð var undir stjórn Ingibjarg-
ar Gunnarsdóttur, næringarfræðings á
Rannsóknarstofu í næringarfræði, og birtist
í erlendum fagtímaritum nýlega. Rann-
sóknin var gerð á rúmlega 100 íslenskum
börnum. Fylgst var með börnunum fyrsta
árið og svo aftur þegar þau voru orðin sex
ára. Rannsóknin hefur því í raun staðið yfir
í rúmlega sex ár.
Erfitt er að segja hvað það er við brjósta-
gjöfina sem virðist vernda börn gegn of-
þyngd og offitu. Vitað er að brjóstagjöf
tengist mörgum félagslegum þáttum, en
áhrif brjóstagjafar hafa komið fram þrátt
fyrir að slíkir þættir hafi verið teknir út,
segir Ingibjörg.
Börn sem eru á brjósti hafa
betri stjórn á fæðuinntöku
Rannsóknir hafa sýnt að börn sem eru á
brjósti hafa betri stjórn á fæðuinntöku en
börn sem fá pela og hugsanlegt er að það
komi þeim til góða síðar og hafi á þann hátt
áhrif á hvort barn leiðist út í ofþyngd eða
ekki. Ingibjörg segir þetta helgast af því að
börn sem eru höfð á brjósti borði minni orku
og hætti þegar þau eru södd, á meðan börn
séu gjarnan látin klára úr pelanum. Þá lærir
barnið frekar að hafa stjórn á fæðuinntöku
sinni ef það er haft á brjósti.
Próteinmagn móðurmjólkurinnar er mun
minna en próteinmagnið í kúamjólk, og kom
fram í rannsókninni að aukin áhætta á of-
þyngd kom fram þegar mikils próteins var
neytt, segir Ingibjörg. Hún segir að nú sé
komin á markað svokölluð stoðmjólk, sem sé
með próteininnihaldi sem sé líkara móður-
mjólkinni, auk þess að vera járnbætt, og því
sé hún mun æskilegri en kúamjólkin fyrir
ungbörn.
Brjóstagjöf á líklega
mikilvægan þátt í forvörnum
Í dag er hvatt til þess að móðir gefi barni
sínu enga aðra næringu en móðurmjólkina
fyrstu sex mánuði ævinnar, fyrir utan AD
dropa eða lýsi. Einnig er hvatt til þess að
móðurmjólkin sé hluti af fæði barnsins allt
fyrsta árið eða jafnvel lengur ef móðir og
barn treysta sér til.
Ingibjörg segir að brjóstagjöf og hæfilegt
magn próteina í fæði þegar brjóstagjöf
minnkar eða hættir eigi líklega mikilvægan
þátt í forvörnum gegn ofþyngd og offitu.
Hún tekur þó fram að aðrir þættir spili þar
að sjálfsögðu inn í, og nefnir sem dæmi
hreyfingu og hóflega neyslu matar allt frá
barnsaldri upp á fullorðinsár.
Brjóstagjöf hefur
áhrif á ofþyngd barna
AP
ÞESSI hópur tjalda sást á flugi við Geldinganes
í gær. Að sögn Ævars Petersens fuglafræðings
hafa á að giska 2.000 tjaldar vetursetu á Ís-
landi, einkum á suðvesturhorninu, í Borgarfirði
og Hvalfirði, einnig við Stokkseyri og Eyr-
arbakka og í kringum Höfn. Á vorin bætist í
hópinn en tjaldar koma hingað frá Bretlands-
eyjum.
Að sögn Ævars er líklegt að tjaldastofninn
hafi stækkað á síðustu öldum en tjaldar hafa
ávallt komið fram í vetrartalningum hér á landi
síðustu hálfa öldina.
Morgunblaðið/Golli
Tjaldar í flugtaki við Geldinganes
FJÖLMARGIR eigendur smábáta í
sóknardagakerfi hafa ritað undir
áskorun til sjávarútvegsráðherra
þess efnis að bátunum verði úthlut-
að kvóta í stað sóknardaga. Er í
áskoruninni farið fram á að daga-
bátum verði úthlutað kvóta sem
miðaður verði við meðaltalsafla
bátanna á síðustu tveimur fiskveiði-
árum. Þá munu einnig vera á lofti
hugmyndir meðal sóknardaga-
manna um að fara fram á 80% af
meðaltalsafla síðustu þriggja fisk-
veiðiára.
Trillukarl sem Morgunblaðið
ræddi við segir marga dagakarla
þreytta á að starfa í kerfi sem
skerðist um 10% á ári, auk þess
sem kerfið liggi undir stöðugri
gagnrýni og um það sé mikið
ósætti.
Óánægja með hugmyndir
um takmörkun á vélarstærð
Auk þess hefur borið á óánægju
meðal dagakarla með að stjórn
Landssambands smábátaeigenda
leggi til að teknar verði upp tak-
markanir á vélarstærð og takmörk-
un á veiðarfærum dagabáta, enda
muni slíkar aðgerðir ekki einfalda
regluverkið og eftirlit með því.
Áskorunin er sett fram í óþökk
LS og segir Örn Pálsson, fram-
kvæmdastjóri sambandsins að hún
spilli fyrir viðræðum um framtíð
sóknardagakerfisins. Stjórn LS
fundaði á þriðjudag með sjávarút-
vegsráðherra um málefni sóknar-
dagabáta og segir Örn að þar hafi
ráðherra sýnt vilja til að styrkja
dagakerfið í sessi með því að setja
gólf í dagafjöldann en setja í stað
þess sóknartakmarkanir í kerfið, til
dæmis með því að setja skorður á
afkastagetu bátanna.
Vilja að dagabátum
verði úthlutað kvóta
 Dagakarlar/C1
MEÐALVERÐ á ýsu hefur lækkað
nokkuð milli ára, samkvæmt niður-
stöðum í árlegri verðkönnun Sam-
keppnisstofnunar. Verð á kílói af
heilli hausaðri og slægðri ýsu hefur
lækkað um 11% frá því í febrúar í
fyrra, úr 543 krónum kílóið í 485 krón-
ur. Á kílói af ýsuflökum með roði hef-
ur meðalverð lækkað um 12%, úr 946
krónum í 833 krónur á sama tíma.
Meðalverð á kílói af roðflettum ýsu-
flökum hefur lækkað um 8%, úr 1.080
krónum í 989 krónur. Þá hefur með-
alverð á fiskhakki og nætursöltuðum
ýsuflökum lækkað um 5%.
Verðmunur milli verslana er yfir
40% í tveimur tilvikum, 50% eða yfir í
fjórum tilvikum, 60% eða yfir í fimm
tilvikum og yfir 70% í þremur tilvik-
um. Munur á hæsta og lægsta verði
fer yfir 80% í tveimur tilvikum og í
tveimur tilvikum yfir 100%.
Meðalverð
á ýsu hefur
lækkað um
8–12%
 Meðalverð/28
RÁÐGERT er að takmarka aðgang
að þjóðskrá Hagstofu Íslands á Net-
inu um eða eftir miðjan næsta mán-
uð. Hægt verður að fletta áfram upp
á einstaklingum, til að mynda í gegn-
um heimasíður bankanna á Netinu,
en það verður bundið við viðskipta-
vini þeirra.
Ingi Örn Geirsson, framkvæmda-
stjóri upplýsinga- og tæknisviðs KB
banka, segir að eftir því sem hann
viti best verði ekki heimilaður frjáls
aðgangur að þjóðskránni í nokkrum
banka eftir hinar boðuðu breytingar.
Þjóðskráin er mikið notuð af fyr-
irtækjum hér á landi við upplýsinga-
öflun sem og af einstaklingum.
Netaðgangur
að þjóðskrá
takmarkaður
 Aðgangur/B1
FORSVARSMENN fyrirtækisins
Loftmynda, sem hefur gert þrívídd-
arkort af stærstum hluta Íslands,
segja í samtali við Viðskiptablað
Morgunblaðsins að þeir eigi í ósann-
gjarnri samkeppni við Landmæling-
ar Íslands. Landmælingar ætli að
bjóða út gerð hæðarlíkans af landinu
þrátt fyrir að Loftmyndir eigi hæð-
arlíkan af stærstum hluta landsins.
Með þessu sé ríkisstofnun að fara út
í samkeppni við einkaaðila.
Forsvarsmenn Loftmynda telja
einnig óeðlilegt að Landmælingar
skuli á sama tíma og þær eigi í sam-
keppni við Loftmyndir hafa stjórn-
sýsluhlutverki að gegna á sviði land-
mælinga og kortagerðar.
Örn Arnar Ingólfsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins, segir
hugmyndir um kortagerð almennt
hafa breyst í heiminum og ekki sé
talin þörf á miðstýrðri kortagerð á
vegum ríkisins.
Gagnrýna
samkeppni
frá Land-
mælingum
 Kortagerð/B4
♦♦♦