Pressan - 14.07.1994, Síða 11

Eitt sinn skal hver deyja — en einatt klofna
Sjálfseyðingarhvöt Alþýðu-
flokksins er verðugt rann-
sóknarefni fyrir sálfræðinga.
Flokkurinn klofnaði 1930, 1938,
1954 og 1982, og hefur þannig séð
á bak flestum glæsilegustu boðber-
um jafnaðarstefhunnar sem ffam
hafa komið á öldinni: Héðni Valdi-
marssyni, Hannibal og Vilmundi.
Og Alþýðuflokkurinn er kannski
íslenskastur allra flokka í þeim
skilningi að forlagatrú virðist runn-
in honum í merg og bein: Eitt sinn
skal hver deyja en einatt klofha,
mælir Alþýðuflokkurinn og leggst
einu sinni enn undir öxina.
Jóhanna Sigurðardóttir leggur
nú land undir fót til þess að skrafla
við þá kynlegu skepnu sem kölluð
er „fólkið í landinu“. Flest bendir
til þess að ein af afleiðingum ferða-
lagsins verði sú að kontóristar Al-
þýðuflokksins þurfi að taka niður
myndirnar af Jóhönnu sem prýtt
hafa veggi Alþýðuhússins undan-
farin ár.
Jóhanna hefur tæpast verið
komin upp Ártúnsbrekku þegar
henni bárust kveðjur Sighvats
Björgvinssonar, samansúrraður
fúkyrðaflaumur um að henni hefði
nú verið nær að byrja fýrr að iflusta
á „fólkið í landinu“.
Look who’s talking! Ef Sighvatur
hefði sýnt þá háttvísi að hlusta á
fólk væri hann löngu orðinn sendi-
herra í Ytri-Mongólíu.
Og leiðarahöfundar Alþýðu-
blaðsins virðast hafa fengið sólsting
í veðurblíðu síðustu vikna: Þar á
bæ eru menn búnir að koma sér
upp þráhyggju í rnynd Jóhönnu
Sigurðardóttur. í hverjum leiðar-
anum á fætur öðrum er klifað á því
að í Alþýðuflokknum (hinum
besta allra flokka) sé öldungis eng-
um ágreiningi fyrir að fara, það sé
barasta tilbúningur og „lýðskrum“
í Jóhönnu Sigurðardóttur.
Jóhanna Sigurðardóttir svaraði
þessari leiðaraseríu á föstudaginn
og sýndi af sér sjaldgæfa gaman-
semi þegar hún dró leiðarahöfunda
Alþýðublaðsins sundur og saman í
háði.
En viðbrögð Sighvats og Alþýðu-
blaðsins eru einmitt til marks um
áðurnefnda sjálfseyðingarhvöt Al-
þýðuflokksins. Á hinn bóginn
heyrist ekki mikið í nýkjörinni for-
ystu flokksins um yfirvofandi
klofning. Guðmundur Árni Stef-
ánsson varaformaður er trúlega
enn að prísa sig sælan yfir að hafa
sloppið úr heilbrigðisráðuneytinu.
En hvað gerir Jóhanna? Hún
virðist eiga um þrjár leiðir að velja.
I fyrsta lagi getur hún stofnað pól-
itísk samtök utanum sjálfa sig. í
öðru lagi getur hún gengið til liðs
við annan stjórnmálaflokk. Og í
þriðja lagi getur hún farið gegn
Jóni Baldvini í prófkjöri í Reykja-
vík. •
Lítum örlítið nánar á þessa kosti.
í Alþýðublaðsgreininni sagði Jó-
hanna að „úti í sólinni... biði
fjöldahreyfing fólksins síns tíma.
Eftir jafnaðarmannaflokknum sem
mun koma“. Þessi orð hljóma eins
og undanfari mikilla tíðinda. Það
er athyglisvert að flestar tilraunir ís-
lenskrar stjórnmálasögu til þess að
stofna „í]öldahreyfingu“ hefjast
einmitt á þvf að kljúfa litla Alþýðu-
flokkinn. Fái Jóhanna hæft fólk
með sér getur hún vitaskuld náð
inná Alþingi með dálitla fjölda-
hreyfingu. En í ljósi þess að Vil-
mundur Gylfason (sem Jóhanna
studdi reyndar aldrei innan Al-
þýðuflokksins) náði ekki nema
fjórum mönnum á þing 1983 er
þess tæpast að vænta að hin nýja
fjöldahreyfmg yrði annað eða
meira en eitt smáblómið enn í fjöl-
skrúðugri flóru íslenskra vinstri-
flokka.
En Jóhanna getur líka gengið í
annan stjórnmálaflokk. Hún hefur
reyndar verið orðuð við Kvenna-
listann í meira en heilt ár, þótt sú
umræða hafi farið furðu hljótt.
Kvennalistinn er vængbrotinn á
Alþingi eftir að Ingibjörg Sólrún
settist í stól borgarstjóra og ætla
mætti að kvennalistakonur tækju
Jóhönnu tveim höndum. Á hinn
bóginn yrði náttúrlega dálítið erfitt
að sannfæra „fólkið úti í sólinni“
um að Kvennalistinn sé hinn lang-
þráði íslenski jafnaðarmannaflokk-
ur.
Og þá er það þriðja leiðin: Ein
glíma enn við Jón Baldvin. Ein-
hverjum kann að finnast að þessi
mál hafi verið gerð upp í Keflavík
um daginn. En Albert Guðmunds-
son tapaði fyrir Geir Hallgrímssyni
í formannsslag í Sjálfstæðisflokkn-
um, en sneri aftur og gersigraði
hann í prófkjöri.
Rætur Jóhönnu standa djúpt í
Alþýðuflokknum, einsog glöggir
pólitískir eldhúskrókaffæðimenn
benda iðulega á, og vandséð að
hún þrífist í öðrum jarðvegi.
Og hvað sagði ekki Jón Baldvin í
sögulegu viðtali í Þjóðviljanum
1987: „Hjörðin mun að lokum
snúast gegn mér.“ Forlagatrúin á
sínum stað, einsog vera ber. Falla
nú öll vötn til Dýrafjarðar.
Höfundur er blaöamaður og
rithöfundur.
„Hvað sagði ekki Jón Baldvin ísögulegu viðtali íÞjóðviljanum 1987: „Hjörðin
mun að lokum snúast gegn mér. “ Forlagatrúin d sínum stað, einsog vera ber. Falla
nú öll vötn til Dýrajjarðar. “
Tíminn í stað Þjóðviljans
Þú sem ert félagshyggj umaöur.
Afhverju að kyssa á vöndinn?
Hefur Mogginn haldið uppi vör n i
fyrir skoðanir þínar?
I
- félagshyggjublaðið. Sími 631-600
„Þetta eru vond blöð og lesendur erufyr-
ir löngu búnir að hajha þeim. “
Oj, bara áróður í bíó,“
sagði stelpa fýrir aftan
mig á níu-sýningu. Hún
hafði nefhilega komið til að sjá ein-
hverja poppmynd, en ekki auglýs-
ingaseríuna ffá dagblaðinu Títnan-
um sem helltist yfír okkur á undan.
Hún var um að við ættum ekki að
kyssa á vönd Morgutiblaðsins, sem
ætti ekki lesendur eins og hefði
sýnt sig í borgarstjórnarkosningun-
um, að Mogginn hefði ekki haldið
uppi vömum fýrir skoðanir okkar
og að við ættum í staðinn að gerast
áskrifendur að félagshyggjublaðinu
Tímanum.
Það er nebblega það. Ég lái aum-
ingja stúlkunni ekki þótt það hafi
komið á hana.
Þessi nýja auglýsingaherferð
Tímans missir gersamlega marks.
Fyrir utan að það er aldrei traust-
vekjandi að hafa það eitt sér til
betrunar að keppinauturinn sé
vondur er þessi gagnrýni á Morg-
unblaðið röng. Auk þess hef ég
aldrei skilið þörfina á sérstöku „fé-
lagshyggjublaði“ á íslandi.
Morgunblaðið stóð sig nefnilega
hreint ágætlega í fféttaflutningi fyr-
ir kosningarnar í vor — í það
minnsta miðað við það sem maður
er vanur og hafði búizt við. Svo til á
hverri einustu fféttasíðu mátti sjá
ritstjórana og fféttastjórana dansa
afar meðvitaðan línudans í því sem
þeir vildu að væri jafnvægi í frétt-
um úr kosningabaráttunni. Það
tókst bara bærilega, jafnvel svo að
það var hægt að hlakka til þess að
opna Moggann sinn á morgnana af
því að það voru stundum í honum
alvörufréttir. Víst er Mogginn
„hægra blað“ í gömlu skilgreining-
unni, en það sást ekki í fréttum
hans þegar mest reið á fýrir Sjálf-
stæðisflokkinn.
Það er hins vegar rétt, sem R-
listafólk kvartaði undan í vor, að
Mogginn tók harða afstöðu í leið-
umm og Reykjavíkurbréfum með
Sjálfstæðisflokknum, enda hefði
annað verið stórundarlegt og
fféttaefhi. Það er hins vegar mis-
skilningur þeirra, sem fengu pólit-
ískt uppeldi með flokksblaðinu
sínu, að leiðarar Morgunblaðsins og
Reykjavíkurbréf skipti stórpólitísk-
um sköpum eða ráði jafnvel úrslit-
um kosninga. Sú tíð er löngu liðin
— ef hún var þá einhvern tíma. Ég
hef ekki orðið var við að neinn lesi
þessa pistla nema tiltölulega af-
markaður hópur fólks, en það talar
hins vegar stundum um þá sín á
milli. „Venjulegu fólki“ stendur
bara nákvæmlega á sama um hvað
kemur upp úr strompunum hjá
kardínálunum í Kringlunni 1.
Ég gruna þá sem vilja „félags-
hyggjublað“ á íslandi hins vegar
sterklega um að vilja voðalega vont
blað. Við höfum fýrir augunum
Alþýðublaðið, Vikublaðið og Tím-
ann. Um litla safnaðarbréfið þarf
ekki að fjölyrða, en hafiði séð Viku-
blaðið nýlega?
Forsíðufféttirnar í síðustu viku:
„ASÍ krefst réttlætis“, „VSÍ vill
markaðsffelsi en hafnar ábyrgð“,
„Engin kreppa, bara methalli á rík-
issjóði, óbreytt atvinnuleysi og lítill
hagvöxtur“ (ffétt eftir Ólaf Ragnar
Grímsson), „Áskorun til stjóm-
valda gegn hóprefsingum“ (mann-
vonsku þessarar ríkisstjórnar eru
engin takmörk sett) og loks ffétt
um að „Rauðir þræðir" séu komnir
út undir ritstjórn Birnu Þórðar-
dóttur og fleiri.
Ttminn er oft engu skárri, en
reynir þó að setja upp svip alvöru-
fréttablaðs með víðari skírskotun
en til þeirra sem sakna Þjóðviljans.
En getur einhver ímyndað sér
sönginn sem heyrðist ef Morgun-
blaðið birti viðlíka „fféttir“, jafrivel
grafnar á innsíðum? Það gerir
Mogginn auðvitað ekki og það er
ein ástæðan fýrir að fólk nennir að
lesa hann, en ekki Alþýðublaðið,
Vikublaðið eða Tímann.
Það er ekki þörf fýrir „félags-
hyggjublöð" af þessu tagi á íslandi.
Þetta eru vond blöð og lesendur
eru fýrir löngu búnir að hafha
þeim. Það er hins vegar þörf fýrir
alvörudagblað sem veitir Morgun-
blaðinu samkeppni með alvöru-
fféttum, en án helgislepjunnar sem
lekur of oft af síðum Morgunblaðs-
ins. En það verður ekki til fýrr en
forystumenn „félagshyggjunnar“
eru hættir að hugsa um „félags-
hyggjublað“. Á meðan hafa þeir úr
þremur að velja. Og öllum vond-
um.
Karl Th. Birgisson
HINUMEGIN (The Fan Side)
Eftir Gary Larson

>'««• íik;&9«- by iMrwsstí ffrets Synðtcace
sjá Kvací
SVAhT
FÓLR

y.xy.-yy.
mm
f' JS'-v
m m -Msf, m
7-22-
m

FIMMTUDAGURINN 14. JULI 1994 PRESSAN 11