Pressan - 14.07.1994, Blaðsíða 13

Islandi
•sfértiunden har ritt
*•> vtttinte awa «í *StuM, Nágot válú
—*w förstkttK:
synsnástan
<am
nska
msMkiar.
-Idemvála
rnmaste
ind.
SidstR H
mmmim m < hnx moh< ;< >\tii )\inc
*t>4
l'IIKTER.
\AKummm
SONtM
Sid 1-12
tímarit. Eftir því sem komist verð-
ur næst skipta íslenskir áskrifendur
að þeim þúsundum og auk þess
seljast þau í einhverjum hundruð-
um eintaka í bókabúðum á viku.
Verðið á dagblöðunum liggur á
bilinu ffá 140 krónum upp í 250 og
fréttatímaritin litlu dýrari. Mun
ódýrarara er að gerast áskrifandi og
fá blöðin send í pósti. Póstþjónust-
an er orðin svo hraðvirk að ffétta-
tímaritin berast fýrr til áskrifenda
en í búðahillur og flest dagblöð
sem gefin eru út í Evrópu koma
inn um bréfalúguna samdægurs
eða daginn eftir.
Þegar allt er talið má gera ráð
fýrir að erlend dagblöð seljist í allt
að 2.000 eintökum á viku hér á
landi en fréttatímaritin jafnvel í
meira en 5.000 eintökum.
Styðst mest við bresk blöð
Fáir íslendingar hafa jafn yfir-
gripsmikla þekkingu á fjarlægum
löndum og Jón Ormur Halldórs-
son, lektor í stjórnmálaffæði við
Háskóla íslands. Það er því for-
vitnilegt að vita í hvaða erlendu
dagblöð hann sækir sér helst upp-
lýsingar.
„Ég les tvö bresk dagblöð svo til
daglega," segir Jón Ormur. „Ann-
ars vegar Finanríal Times, sem er
aðallega skrifað fýrir menn sem
þurfa að taka ákvarðanir í fjármál-
um og peningamálum, kapítalista
sem hafa engan áhuga á skoðunum
blaðamanna en vilja harðar upp-
lýsingar. Að svo miklu leyti sem
það hefúr stefhu er það hægrisinn-
að en í gegnum tíðina hef ég séð að
ég get treyst því blaði þótt það sé
skrifað fýrir fólk sem er mjög ólíkt
mér.
Mér til gamans les ég aftur á
móti Guardian. Þar er meira um
menningarmál, listir og daglegar
fféttir ffá Bretlandi sem ég fýlgist
með. Um helgar les ég svo Obser-
ver, sem kemur aðeins út á sunnu-
dögum.“
Hverfinnstþér vera helsti munur-
inn á þessum blöðum og íslensku
dagblöðunum?
„Ég er alveg dottinn út úr því að
lesa íslensk blöð. Ég fýlgist ekki
með daglegri pólitík hér og finnst
þau því ekki spennandi. En mun-
urinn er meðal annars sá að Fin-
anríal Times tekur til alls heimsins,
Guardian til Vestur-Evrópu en ís-
lensku blöðin fjalla nær eingöngu
um ísland.
Svo er gæðamunur, því að hjá
stærri blöðunum eru fleiri hundr-
uð blaðamenn og stundum hafa
þau tugi skrifstofa um allan heim.
Hérna eru blöðin skrifúð af örfá-
um blaðamönnum sem hafa engan
tíma en þurfa samt að setja sig inn í
fleiri mál en nokkrum manni er
hollt. íslensku blöðin eru ekki
skrifuð af lélegra fólki, en á stóru
blöðunum geta blaðamenn sérhæft
sig og sinnt miklu þrengri hlut-
«
um.
Hvaða fréttatímarit lestu helst?
„Ég er búinn að vera áskrifandi
að The Economist í tuttugu ár. Þetta
er mjög einart frjálshyggjutímarit
en það er áreiðanlegt og betur
skrifað en nokkurt annað ffétta-
tímarit sem ég þekki. Þeir sem
unna enskri tungu fá þar góðan
texta til að lesa. Það er líka yfir-
gripsmikið og tekur jafnt til alls
heimsins þótt það sé gefið út í Bret-
landi.
Far Eastem Economic Rewiew,
sem gefið er út í Hong Kong, les ég
líka. Það er mjög gott en tekur ein-
göngu til Asíu.“
Jón Ormur gefur sér að jafnaði
um klukkutíma á dag til að lesa er-
lend dagblöð og tímarit. „Þetta eru
sömu blöðin sem ég les sama hvar
ég er staddur í heiminum. Eina
landið þar sem ég lendi í vandræð-
um með að nálgast þau er í Banda-
ríkjunum. Ef maður er ekki í stór-
borg þar þá fást þau varla en alls
staðar í Evrópu og Asíu.“
Gœtirðu ekki án þessara blaða
verið?
„Maður getur verið án nánast
alls nema fæðu en ég hef bara ekki
áhuga á sleppa þessum lestri.“
Sleppir þeim íslensku og les
einungis El País
Sigurður Hjartarson, kennari í
sögu og spænsku, er búsettur í
Grindavík en hefur dvalið lang-
dvölum erlendis, ekki síst á Spáni
og í Mexíkó.
Hann er reglulegur lesandi dag-
blaðsins El País, sem er útbreidd-
asta blað Spánar. „Ég les ekkert
annað blað,“ segir hann. „Ég er
áskrifandi að sunnudagsblaðinu og
kaupi oft laugardagsblaðið."
Hvers vegna þetta blað?
„Það leikur enginn vafi á að El
País er besta blaðið á Spáni og ég
gæti trúað að það væri í hópi fimm
til tíu bestu dagblaða sem maður
kemst í hér á landi."
Hver er munurinn á El País og ís-
lensku dagblöðunum?
„Það er svo margt. í fýrsta lagi
eru miklu betri fféttir og fféttaskýr-
ingar í El País og það er með ffétta-
ritara út um allan heim. Blaðið
fýlgist einnig býsna vel með í Róm-
önsku Ameríku og fféttir ffá Spáni
höfða einnig til mín.
Svo eru margar góðar greinar í
blaðinu og margir ffábærir pennar
skrifa í það. Þar má nefna Vargas
Llosa sem skrifar í annað til þriðja
hvert sunnudagsblað og Gabriel
García Marquez þótt hann skrifi
sjaldnar en áður.“
Sigurður var við nám í Skotlandi
og Svíþjóð og þá las hann Observer
og Dagens Nyheter. Um skeið las
hann einnig talsvert erlend ffétta-
tímarit en segist vera löngu hættur
að kaupa þau. „Ég er kennari og
öreigi, eins og þú veist, og það er
því ekki hægt að ætlast til þess að
ég kaupi þau. Ég kaupi heldur eng-
in íslensk blöð og engin íslensk
tímarit. Eina prinsippið sem ég hef
í lífinu og stend alveg fastur á er að
kaupa ekki Moggann. Ég hef aldrei
gert það og mun ekki gera það.
Hann er vont blað.“
Hvemig fylgistu þá með innlend-
umfréttum?
„Ég er fféttafíkill og svala frétta-
þorsta mínum með því að hlusta
mikið á útvarp og svo fýlgist ég
með fféttum beggja sjónvarps-
stöðvanna."
Hugnast vel sjónarhorn
heimamanna
„Ég les rosalega mikið af erlend-
um blöðum og tímaritum," segir
Jóhanna Kristjónsdóttir, blaða-
maður hjá Morgunblaðinu. Jó-
hanna er með víðförulli íslending-
um og hefúr ferðast um allan heim
starfs síns vegna og af landskunn-
um áhuga. Helst drepur hún niður
fæti á fjarlægum og framandi stöð-
um í Affíku og Asíu. Erlent lesefni
sem hún sækir í markast af því.
„Ég er voðalega svag fýrir mörg-
um erlendum blöðum en það eru
yfirleitt viku- og mánaðarrit sem ég
les að staðaldri. Ég mundi vilja
nefúa fjögur blöð, tvö vikurit og
tvö mánaðarrit.
í fýrsta lagi Far Eastern Economic
Rewiew sem hefúr afskaplega góðar
og skemmtilegar fféttir og frétta-
skýringar ffá Austurlöndum fjær
sem er til dæmis ekki að finna í
bandarískum fféttatímaritum á
borð við Time og Newsweek. Mér
hugnast líka afar vel sjónarhorn
heimamanna sjálfra.
Asia Week er dálítið öðruvísi.
Það er skemmtilegra aflestrar og
mikið af töflum og statistík sem ég
hef gaman af.
New African er mánaðarrit. Aff-
íkufréttir í flestum erlendum dag-
blöðum eru mjög lélegar og á Is-
landi hefur enginn áhuga á fréttum
ffá Affíku nema þær fjalli um
Mandela, fjöldamorð í Rúanda eða
eitthvað slíkt. Heimamenn, sem
skrifa New African, horfa líka á
málin allt öðruvísi en fféttaritarar
heimspressunnar sem koma annað
slagið á vettvang.
Að síðustu vildi ég nefna mánað-
arritið The Middle East. Þar, eins og
í hinum blöðunum, er ég að leita
effir sjónarhomi íbúanna sjálfra.
Ég er áskrifandi að þessum blöð-
um og þykir alltaf gaman að fá þau
í hendurnar."
Jóhanna segist fletta fjölmörgum
dagblöðum en varla taka eitt þeirra
sérstaklega ffam yfir annað. „Mér
finnst þó Herald Tribune alveg til
fýrirmyndar og les það mikið þegar
ég er á ferðalögum erlendis. Svo er
ég áskrifandi að Jordan Times og
Omati Titnes og les þau að stað-
aldri. En ég gæti sjálfsagt alveg lifað
án þeirra.“
Mikilvægt að lesa erlend
blöð
„Ég fletti off Norðurlandablöð-
unum og les forvitnilegar greinar í
þeim,“ segir Kristín Einarsdóttir
alþingismaður. Hún á sæti í Norð-
urlandaráði og utarnríkismála-
nefnd AlÞingis þannig að hún vill
fýlgjast vel með því sem er að ger-
ast utan landsteinanna. „Ég fæ
Dagens Nyheter frá Svíþjóð, Aften-
posten ffá Noregi og Politiketi og
Berlingske Tidende frá Danmörku.
Svo fæ ég úrklippur úr finnskum
blöðum. Ég fletti þessum blöðum
alltaf einu sinni til tvisvar í viku.“
Kristín segist lesa erlend ffétta-
tímarit eins og Time, Newsweek og
The Economist öðm hvoru en það
síðasttalda veki yfirleitt mestan
áhuga hjá henni.
„Til að fá yfirsýn yfir alþjóða-
málin les ég Guardian Weeídy þar
sem safnað er saman ýmsum ffétt-
um og greinum úr erlendum blöð-
um. Mest er fjallað um Bandaríkin
og Evrópu en einnnig svolítið um
aðra heimshluta. Svo fæ ég send
ýmis tímarit um umhverfismál og
sem þingmaður fæ ég alltaf Fomm
sem Evrópuráðið gefúr út.“
Hvað hafa þessi blöð upp á bjóða
fyrirþig umfram íslenska fjölmiðla?
„Maður fær miklu betri innsýn í
hvað er í umræðunni. Ég fæ til
dæmis miklu betri innsýn í Evr-
ópumálin í Norðurlandablöðun-
um en þeim íslensku. Ég hef heldur
ekki algerlega sama mat á fféttum
og fjölmiðlar hér. Mér finnst því
mjög mikilvægt að lesa þessi blöð
og vil ekki vera án þeirra.“
Öðruvísi sýn á hlutina
„Það væri gott að eyða klukku-
tíma á dag í lestur erlendra blaða
en ég efast um að ég nái því,“ segir
Einar Karl Haraldsson, ffam-
kvæmdastjóri Alþýðubandalagsins.
Þau erlendu dagblöð sem hann les
helst koma út í löndum þar sem
hann hefúr dvalið langdvölum, í
Svíþjóð og Frakklandi. „Ég sé Dag-
ens Nyheter nokkuð reglulega,
einnig Observateur og ffönsk viku-
blöð eins og Le Point og L’Express.
Þegar ég var í Frakklandi í gamla
daga las ég Le Monde og Libération
er mjög gott blað. Þar er lagt mikið
undir í umíjöllun.
Svo kíki ég í Herald Tribune og
fféttatímaritin The Economist,
Time og Newsweek með höppum
og glöppum.“
Hvað fœrðu út úr því að lesa er-
lend blöð?
„Það gefúr manni náttúrulega
allt aðra útsýn og öðruvísi sýn á
hlutina að lesa erlend blöð. Þau eru
off með eigið fólk á staðnum um
allan heim sem maður kannast við
eftir að hafa lesið greinar eftir það
áður. Það er einfaldlega meira lagt í
þessi blöð en þau íslensku. Sjónar-
hóllinn er líka annar, sem er alltaf
ffóðlegt. Það er töluvert ólíkt sjón-
arhorn á heiminn eftir löndum.
Frakkar beina mikið sjónum til
fýrrum nýlendna sinna í Affíku og
Asíu sem aðrir gera ekki svo dæmi
sé tekið.“
Hvert er að þínum dómi besta er-
lenda dagblaðið?
„Það er voðalega erfitt að svara
því. Maður er ekki dómbær á fjöl-
miðla annars staðar en þar sem
maður hefúr dvalið um nokkurt
skeið. Ég hef til dæmis aldrei kom-
ist á bragðið með að lesa bresk og
bandarísk blöð því að ég hef aldrei
búið í Bredandi og Bandaríkjun-
um. Það sama á við um þýsku
pressuna. En Dagens Nyheter þykir
mér besta sænska blaðið og Libér-
ation það besta í Frakklandi.“
Styrmir Guðlaugsson
FIMMTUOAGURINN; HJ€ JÚLÍ .1994 :i PRESSAN 13 r