Morgunblaðið - 15.05.2006, Blaðsíða 16

16 MÁNUDAGUR 15. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
EINGÖNGU verk eftir kórfélaga
verða flutt á tónleikum sönghópsins
Hljómeykis, sem haldnir verða í
Ými við Skógarhlíð í kvöld kl. 20.
Tónskáldin sem verk eiga á efnis-
skránni er Elín Gunnlaugsdóttir,
Hildigunnur Rúnarsdóttir, Hreiðar
Ingi Þorsteinsson, Óttar Sæmund-
sen, Rúna Esradóttir, Skúli Hakim
Mechiat og Þóra Marteinsdóttir.
Alls verða flutt níu verk eftir þessi
tónskáld á tónleikunum og er um
frumflutning að ræða á sjö þeirra.
Ljóst er að mörg tónskáld eru í
hópi kórfélaga, en Hljómeyki hefur
alla tíð lagt megináherslu á flutn-
ing nýrra íslenskra verka. Stjórn-
andi kórsins er Marteinn H. Frið-
riksson og Örn Magnússon
píanóleikari leikur með kórnum í
einu verki.
Um sönghópinn Hljómeyki
Hljómeyki var stofnað árið 1974.
Hópurinn starfaði fyrstu árin undir
stjórn Rutar L. Magnússon og
flutti þá aðallega veraldlega tónlist
frá ýmsum löndum. Árið 1986 var
tekin upp samvinna við Sum-
artónleika í Skálholti og hefur kór-
inn síðan þá lagt megináherslu á
flutning nýrrar íslenskrar tónlistar.
Í Skálholti hefur Hljómeyki flutt
ný verk eftir mörg helstu tónskáld
landsins, og hefur einnig tekið þátt
í óperuuppfærslum; Dido og Æneas
eftir Purcell, útvarpsupptöku af
Orfeusi og Evridís eftir Gluck og
Orfeo eftir Monteverdi.
Kórinn hefur gefið út fjóra
geisladiska, með verkum eftir
Hjálmar H. Ragnarsson, Þorkel
Sigurbjörnsson, Báru Grímsdóttur
og Jón Nordal. Í samvinnu við
Mótettukór Hallgrímskirkju haust-
ið 2004 söng hópurinn með Sinfón-
íuhljómsveit Íslands og einsöngv-
urum verkið Voices of Light eftir
Richard Einhorn undir sýningu
myndar Carls Dreyers um Jóhönnu
af Örk. Hljómeyki hefur frumflutt
um 40 tónverk, innlend sem erlend.
Kórinn var einn 13 kóra um víða
veröld sem pöntuðu og frumfluttu
verkið Glory and the Dream eftir
Richard Rodney Bennett vorið
2001.
Tónlist | Sönghópurinn Hljómeyki með tónleika í Ými í kvöld
Frumflytja sjö verk kórfélaga
Hljómeyki kemur fram í Ými í kvöld.
Tónleikarnir í kvöld hefjast kl. 20.
Í GAGNRÝNI Guðna Elíssonar í
Ritinu (2/2004) undir fyrirsögninni
„Frægðin hefur ekkert breytt mér“
minnist hann stemningarinnar í
Þjóðminjasafninu eins og það var fyr-
ir ekki svo löngu. Á æskuárum sínum
segist hann alltaf hafa skammast sín
þegar hann fór með útlendinga í safn-
ið; myrkur og drungi hafi einkennt
andrúmsloftið þar, sem ekki hafi ver-
ið aðlaðandi. Guðni heldur því fram
að í mununum sem Þjóðminjasafnið
hafði til sýnis þá „búi birting-
armyndir allra eymdartímanna sem
Íslendingar gengu í gegnum, alls sem
þeir sem framsækin þjóð hafa þurft
að fela eða setja í nýjan búning“.
Einn af þessum munum er íslenska
fiðlan. Hún er afar frumstæð, aðeins
tveir strengir sem hljóma ámátlega.
Má segja að í henni ómi eymd fyrri
alda, myrkur og drungi. En einmitt
það gerir hana sjarmerandi, a.m.k.
var ákaflega gaman að hlýða á Sigurð
Rúnar Jónsson spila á hana á tón-
leikum sem hann hélt í Salnum í
Kópavogi á fimmtudagskvöldið
ásamt Steindóri Andersen og Báru
Grímsdóttur. Fiðlan skapaði forn-
eskjulega stemningu og á tímabili var
eins og maður væri kominn langt aft-
ur í tímann.
Tónleikarnir höfðu yfirskriftina
Kliður fornra strauma og á dag-
skránni voru lög eins og Stóðu tvö í
túni, Krummi svaf í klettagjá og
Liljulagið. Alls konar fróðleikur
fylgdi tónlistarflutningnum, eins og
að það síðastnefnda hefði verið talið
áhrifarík vörn gegn draugagangi.
Sagan segir að gömul kona hafi sung-
ið þetta lag á kvöldin á bæ einum, en
þegar hún dó var enginn til að halda
siðnum áfram, því aðeins gamla kon-
an kunni textann, sem mun sam-
anstanda af hundrað erindum. Auð-
vitað varð ekki líft fyrir draugum á
bænum, og á endanum lagðist hann í
eyði.
Eitt lagið á dagskránni var Ó, mín
flaskan fríða. Sjálfsagt hafa ekki
margir vitað það, en lagið var upp-
haflega hugsað til helgihalds í kaþ-
ólsku kirkjunni. Ekki mátti syngja
helgitexta á æfingum og því var sam-
inn annar texti í staðinn, drusla, eins
og það var orðað. Það var drykkju-
textinn margfrægi.
Þessir tónleikar voru frábær
skemmtun. Vesæll hljómur fiðlunnar
var unaðslegur, og einnig var gaman
að heyra Sigurð spila fimlega á lang-
spil, sem er mun yngra hljóðfæri í
tónlistarsögu Íslendinga. Þremenn-
ingarnir sungu líka af andríki og
raddir þeirra, sem voru magnaðar
upp í hátalarakerfi Salarins, hljóm-
uðu frjálslega, sem hentaði tónlist-
inni fullkomlega. Því auðvitað er
þetta að mestu tónlist ómenntaðrar
alþýðu, og þykir sumum hún sjálf-
sagt hallærisleg í dag, a.m.k. ef miðað
er við blómstrandi hámenninguna í
Evrópu á sama tíma og hún var sam-
in. Engu að síður er hún hluti af arf-
leifð okkar og það má ekki gleyma
henni. Því eru svona tónleikar nauð-
synlegir; ég vona að þeir verði miklu
fleiri.
Skammar-
leg fortíð?
TÓNLIST
Salurinn í Kópavogi
Sigurður Rúnar Jónsson, Bára Gríms-
dóttir og Steindór Andersen fluttu forna
íslenska tónlist. Fimmtudagur 11. maí.
Kliður fornra strauma
Jónas Sen
BRASILÍSKI dansflokkurinn
Grupo Corpo sýndi tvö dansverk á
opnunardegi Listahátíðar. Fyrra
verkið Lecuona, samið við tónlist
hins kúbverska Ernesto Lecuona,
samanstendur af tólf dúettum. Dú-
ettarnir eru aðgreindir með lýsingu
og mismunandi litum í búningum
kvendansaranna. Þær voru klædd-
ar í síðkjóla og háa hæla en þeir í
síðbuxur og lakkskó. Tónlistin skip-
aði stóran sess í verkinu en hún
var að jafnaði ástríðufull og ang-
urvær eða full af gleði og kátinu.
Dansarnir lituðust af viðfangsefni
tónlistarinnar sem fjallaði um allt
frá hefnd og afbrýðisemi til losta
og ástar. Verkið sameinar margs
konar suður-amerísk áhrif eins og
tangó og latinostíl. Einkenni dans-
gerðarinnar voru teygjur út í ystu
æsar en stuttu síðar hrokkið saman
með snöggri hreyfingu. Herrarnir
sáu um lyftur í verkinu en döm-
urnar um fettur og brettur. Mest
bar á kvendönsurunum og var
glæsileiki þeirra ekki síst karldöns-
urunum að þakka þar sem þeir
fylgdu hreyfingum þeirra eftir í
hvívetna. Dúettarnir liðu áfram
hver öðrum fallegri. Verkið endaði
á dansi þriggja para og voru
kvendansararnir klæddir hvítum
síðkjólum. Sviðið breyttist í spegla-
sal þar sem rómantískur dansinn
dunaði.
Það var unaðslegt að fylgjast
með dansinum. Pörin svifu um svið-
ið og túlkuðu eldheitar tilfinningar
sem náðu frá fingurgómum fram í
tær. Það var gaman að sjá hvað
glæsileiki klassíska ballettsins, bak-
grunnur dansaranna, naut sín í
ástríðufullri dansgerðinni.
Í seinna verkinu Onqoto eða
Hvar er ég? er viðfangsefnið sköp-
un heimsins og tilvist mannsins.
Sviðið var rammað inn með harm-
onikulagaðri gardínu en dans-
ararnir komu og fóru inn um hana
á milli atriða. Samtals 19 dansarar
klæddir svörtum aðsniðnum bún-
ingum birtust á sviðinu. Þeir
hreyfðu sig í hnapp með fótahreyf-
ingum í ætt við flamengó en þó var
dansgerðin af allt öðrum toga. Í
öðrum kafla byrjuðu hreyfingarnar
með mjúkum mjaðmahreyfingum
sem enduðu með snöggum höfuð-
og fótahreyfingum. Tónlistin var
taktföst við hreyfingar sem stund-
um voru forneskjulegar. Eftirminn-
legur var kafli þar sem dansararnir
voru klæddir í ljósa búninga og
skriðu um á gólfinu með abstrakt
hreyfingum í ætt við engisprettur.
Síðar skelltu þeir sér í gólfið með
látum svo að small í líkömunum.
Verkið endaði á því að skugga-
myndum dansaranna var varpað á
sviðsveggina með áhrifaríkum
hætti. Það var kóríógrafísk fegurð í
þessu dansverki og dansararnir,
sem gáfu allt í dansinn, eru með
eindæmum færir listamenn. Sýning
Grupo Corpo er eftirminnileg og
óhætt að trúa öllum þeim fögru lýs-
ingarorðum sem notuð hafa verið
um flokkinn af gagnrýnendum víðs-
vegar um heim.
Frá fingurgómum fram í tær
DANS
Borgarleikhúsið
Grupo Corpo
Lecuona eftir Rodrigo Pederneiras. Tón-
list: Ernesto Lecuona. Sviðsmynd: Paulo
Pederneiras. Búningar: Freusa Zech-
meister. Lýsing: Paulp Pederneiras og
Fernando Velloso.
Onqoto eftir Rodrigo Pederneiras. Tón-
list: Caetano Veloso og José Miquel
Wisnik. Búningar: Freusa Zechmeister.
Sviðsmynd og lýsing: Paulo Pederneiras.
Föstudaginn 13. maí.
Listahátíð í Reykjavík
Lilja Ívarsdóttir
„Sýning Grupo Corpo er eftirminnileg og óhætt að trúa öllum þeim fögru lýsingarorðum sem notuð hafa verið um
flokkinn af gagnrýnendum víðsvegar um heim,“ segir Lilja Ívarsdóttir um sýningu Grupo Corpo á Listahátíð.
20.00 Danshátíð á Listahátíð –
Trans Danse Europe. Við er-
um öll Marlene Dietrich. FOR
í Borgarleikhúsinu.
Fyrsta sýning.
Mánudagur 15. maí