Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 10

Birgir Tlioroddsen
F élagsm ál
Á áramótum er það háttur æðstu manna þjóð-
arinnar, að ávarpa þegnana og ræða um þau
atriði, er mestum framgangi hafa valdið í at-
vinnulífinu og jafnframt minna á hvað ógert
sé, og hverjum ráðum megi helzt beita til úr-
lausnar. Er þetta hinn bezti siður, og kemur
mörgum manni til að íhuga þessi mál, jafnvel
þótt gamlárskvöld og nýjársdagur séu hjá flest-
um helgaðir einkalífinu og heimilunum. Um
áramótin athuga menn fjárhagsástæður sínar,
hverju þeir hafi afkastað og hvaða ráð sé heppi-
legast til að efla liag sinn enn betur á komandi
ári.
Ef til vill eru það sjómenn yfirleitt, sem
betur en nokkrir aðrir veita þessum ávörpum
athygli. Kemur það af hinum eðlilegu ástæðum,
að þeir eru oft á hafi úti, eða í höfnum, fjarri
heimilum sínum, þar sem hringiða áramóta-
fagnaðarins sneiðir hjá þeim.
Nú, þegar Stýrimannafélag íslands minnist
30 ára starfsafmælis síns, verður félagsmeð-
limum ósjálfrátt á, að líta yfir farinn veg, og
á þeim tímamótum skyggnast eftir, hvaða um-
bótum þessi stofnun hafi valdið fyrir félagana,
heimili þeirra og afkomendur, svo og fyrir at-
vinnulífið, þar af leiðandi fyrir þjóðina í heild.
Enn fremur hvað það er, sem bíður úrlausnar.
Það er ómögulegt að minnast svo á þessi fé-
lagssamtök stýrimanna, og hverju þau hafa á-
orkað, að sjómannasamtökin í heild séu ekki
látin tala sínu máli, því þau hafa hreint og
beint valdið eins konar aldahvörfum á sviði at-
vinnumála og sjávarútvegsins, það er alveg ó-
tæmandi efni ef krufið væri, og verð ég því að
láta nægja smáskýringu.
Að sjómannasamtökunum standa stærri og
minni stéttarfélög, þau starfa hvert með sín-
um hætti, en keppa samt öll að því, að finna
réttan samnefnara. í Reykjavík er Stýrimanna-
félag íslands, að ég held, annað fámennasta
stéttarfélag sjómanna. Þrátt fyrir það á félagið
nokkur korn í þeim mæli, sem öll félögin sam-
eiginlega keppast við að fylla. Ég vil taka það
fram, til að fyrirbyggja allan misskilning, að
1 O
það, sem hér er sagt um stýrimannafélagið
og þátt þess í slíkum málum, getur alveg eins
átt við önnur félög, sem starfað hafa að því
sama, bara á dálítið öðrum sviðum. En eins og
ég hefi tekið fram eru frá stýrimannafélaginu
ótalin korn í mælinum, þótt ekki séu það ein-
tómar gæfubaunir.
Fyrst og fremst vann félagið að því, að kaup
stýrimanna yrði viðunandi, og hefur um það
staðið nokkur styrr allan starfstíma þess, unz
það komst í það horf, sem nú er, og enn eru
skiptar skoðanir um það, hvort launin séu sæmi-
leg, samanborið við vinnutíma, námstíma og
annað, sem leggja má á metaskálarnar, þegar
fundinn er grundvöllur fyrir laununum. Næst
þessu var vinnutíminn. Áður var hann langur
og óákveðinn, tvískiptar sjóvökur og öll vinna,
sem til féll þar fyrir utan, svo sem að koma að
bi’yggju eða fara, færa skip; farmiðasala og
bókhald, varð að gerast á frívöktum án nokkurs
auka endurgjalds. Þetta fékk félagið lagfært
og var það erfiður róður.
Þá voru tryggingarnar og aðbúðin einnig á
dagskrá, og um það eins og hin málin má enn
deila hvort sæmilegt sé.
Svo koma skólamálin. Hjá stýrimönnum hef-
ur alltaf verið mikill áhugi fyrir því, að sú
stétt fengi nægilega og góða menntun, og voru
á sínum tíma margar tillögur ræddar um þau
mál á félagsfundum. Þessar tillögur voru flest-
ar sendar til Farmanna- og fiskimannasam-
bandsins, sem er miðstöð samtaka hinna fag-
lærðu sjómanna, og þar hafa þær verið athug-
aðar og sendar á sinn stað, ýmist breyttar eða
óbreyttar. Sömu leiðina hafa tillögur um vita-
mál, siglingatæki, hafnir o. fl. farið, en fyrir
atbeina sjómannasamtakanna hefur ýmislegt af
þessu áunnizt, sem ella lægi ógert. Nú spyrjum
við á þessum tímamótum: Hefur stofnun og
starf félagsins haft nokkra þýðingu á þjóð-
hagslegum grundvelli?
Ég veit ekki hvað margir eygja það, en við
skulum taka upp sjónaukann, þurrka af gler-
inu og reyna að skima eftir því. Við komum
VÍ K I N G U R