Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 17

þurfti að leggja á þessar veiðar, ef vera mætti
að þær gætu skapað verksmiðjunni riýjan tekju-
stofn, sem ásamt fiskibolluframleiðslunni gæti
staðið undir rekstrinum.
Erfiðleikarnir við veiðarnar voru hins vegar
m. a. þeir, að mikill straumur er þarna í flóan-
um, svo að veiðigildrur er ekki hægt að setja
upp á staura á þeim stöðum, sem líklegastir
eru til að gefa góða veiði.
Mér datt af þessum ástæðum í hug, hvort
ekki myndi mögulegt að framleiða veiðigildrur
á þann hátt, að í stað neta sem straumurinn
liggur þungt á og slítur upp, kæmu eins konar
ósýnileg net úr rafmagnsstraumum, sem sjáv-
arföllin hefðu engin áhrif á.
Með því t. d. að leggja rafmagnsleiðslu með
botninum og aðra leiðslu við flotholt, samhliða
yfirborðinu, og senda milli þeirra örstutt en tíð,
háspent straumskot, skildist mér að unnt myndi
verða að bægja öllum fiski frá því að synda í
gegnum þetta ósýnilega net og beina honum
inn í gildru, sem hafa mætti við endarin á þessu
ósýnilega neti.
Ég tók mér því fyrir hendur að athuga, hvort
slík veiðiaðferð hefði verið reynd einhvers stað-
ar. Fór ég m. a. í gegnum öll skráð einkaleyfi,
sem ég fann skyld þessu máli, á dönsku einka-
leyfisskrifstofunni — en án þess að finna neitt
um fiskveiðar með rafmagni.
Fékk ég nú þekktasta fiskiðnaðarsérfræðing
Dana, prófessor Van Deurs, í lið með mér,
og ákváðum við að gera tilraun við Fiskeri
Ökonomisk Forsögslaboratorium — tilrauna-
stofnun danska ríkisins fyrir l'iskiðnaðinn —
sem hann var forstöðumaður fyrir, til þess að
leiða í ljós, hver áhrif rafstraumur hefði á
fisk. Tilraun þessa gerðum við í desember 1938.
Útbjuggum við ti’ékassa og höfðum í honum
til skiptis ál, geddu og gullfiska. Hleyptum við
rafstraum gegnum vatnið eftir endilöngum
kassanum og fundum það út, að ekki þurfti
nema tveggja volta fall á centimeter af rið-
straumi með tíðninni 50, til þess að fiskarnir
stirðnuðu upp eða rotuðust.
Um þessa tilraun skrifaði ég Knud Lauritzen
þ. 14. desember 1938 eins og hér segir:
„Elekirisk Fiskefcingst.
Dette kun l'or at fortælle Dem at den
förste Pröve med den elektriske Ströms
Virkning paa Fisk (Aal, Gedde, Guldfisk)
faldt udmærket ud.
Baade ved Anvendelsen af et lnduktions-
apparat og lavspendt Vekselström með et
Spændingsfald af knapt 2 Volt pr. Centi-
meter stivnede eller bedövedes Fiskene.
V í K I N G U R
Forsöget udvides nu til at gælde et af-
grænset Omraade og foretages kl. 11 i
Morgen Formiddag paa Fiskeriökonomisk
, Forsögslaboratorium.
Man vil da maaske faa en íde om
Strömmens Spredning og om Fiskene in-
stinktivt kan finde Vej bort fra det elek-
triske Felt ind i mod Midten af det Rum
der er afgrænset.
Det er nu Hovedsagelig Sandbundens
Ledningsevne og Strömmenes Spredning
der er det afgörende Spörgsmaal. Fiskene
er öjensynlig meget fölsomme“.
í þýðingu:
„Þetta er aðeins til að skýra yður frá,
að fyrsta tilraunin um áhrif rafstraums á
fisk (ál, geddu, gullfiska) tókst ágætlega.
Fiskarnir ýmist lömuðust eða stífnuðu, bæði
þegar notað var induktionsáhald eða lá-
spenntur riðstraumur með tæplega tveggja
volta spennufalli á sentimeter.
Á morgun kl. 11 f. h. verður gerð tilraun
á fiskiðnaðar tilraunastofnuninni.
Þá fær maður ef til vill hugmynd um
dreifingu straumsins og um það, hvort fisk-
arnir rata af eðlisávísun sinni frá raf-
straumssvæðinu inn að miðju hins afmark-
aða svæðis.
Mikilvægast er nú að komast að raun um
leiðsluhæfni sandbotnsins og dreifingu
straumsins. Fiskarnir eru sýnilega mjög
viðkvæmir“.
Skömmu áður en þetta var, eða 8. desember
1938, hafði ég sent inn umsókn um einkaleyfi
á fiskveiðum með rafmagn til Direktoratet for
Patent og Varemærkevæsenet. Umsókn þessari
fylgdi ég þó ekki eftir, þegar sambandið við
Danmörku opnaðist á ný eftir styrjöldina. Ég
hafði þá orðið litla von um, að geta nokkurn
tíma hagnast á einkaleyfinu yfirleitt, og hafði
öðrum aðkallandi verkefnum að sinna.
Tilraunin sem frarn fór, daginn eftir að ég
ritaði Kn. Lauritzen framangreint bréf, mis-
tókst vegna þess, að nægileg raforka var ekki
fyrir hendi, til þess að geta haldið fullri spennu.
Varð ég þá starfs míns vegna við niðursuðu-
verksmiðjuna, að h'verfa aftur til Esbjerg, og
sumarið 1939 brást bæði makríls-, túnfisk- og
sumarbrislingsveiðin. Ur áframhaldandi til-
raunum með rafmagnsveiði varð ekki. Síðan
skall heimsstyrjöldin á haustið 1939, og kaus
ég þá að hverfa aftur heim til Islands.
Afkoma verksmiðjunnar var eftir þessi 2 ár
reikningslega slæm. Mér hafði ekki tekizt að
17