Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1949, Blaðsíða 12

einkatími getur opnað manninum heilan heim;
eða viljið þið, góðir hálsar, ekki viðurkenna,
að það sé nauðsynlegt, að hafa dálítinn tíma
til að hlusta á útvarp eða lesa blöð, og kannski
ögn af bókum; að hafa tækifæri til að fylgjast
með ýmsu, sem gerist í kringum mann, fyrir
utan aðallífsstarfið. Meira að segja einstaka
sinnum að taka slag, fara í bíó eða leikhús.
Nútíminn krefst þess líka, að menn hafi tæki-
færi til að fylgjast með því, sem skeður í um-
heiminum, enda á það svo að vera. Það er varla
talinn hæfur maður, sem ekki veit skil á öðru
en hann umgengst daglega í starfi sínu. Fyrir
starfsemi félagsins hafa nú stýrimenn miklu
betri tækifæri til þess en áður, og uppskeran
er sú, að mennirnir verða víðsýnni, fjölhæfari
og notfæra sér betur þá tækni, sem á boðstóln-
um er, vinnuafköstin aukast undir stjórn ó-
þvingaðra og frjálslyndra manna, því þekking
er afl.
Við skulum færa sjónaukann til, nú sjáum
við t. d. Stýrimannaskólann nýja. Það er tákn
sjómannasamtakanna. Ekki ætla ég samt að
eigna stýrimannafélaginu skólann, en það á
sinn þátt í þeim framkvæmdum, ásamt mörg-
um fyrrverandi meðlimum þess, sem nú eru
skipstjórar, og mörgum öðrum stéttarfélögum
og einstaklingum, sem sameiginlega lögðust þar
á sveif, því þeir skildu að þekking er afl. Á-
vöxtui-inn af þessu starfi er sá, að íslenzkir
stýrimenn standa nú að menntun fyllilega jafn-
fætis, ef ekki ofar en hjá hverri annarri þjóð,
sem nefnd er. Hvað hefur það svo aftur að
segja í hinu praktíska lífi? Þeir eru hæfari til
að notfæra sér hin ýmsu tæki, sem nútíminn
býður, siglingatækin nýju, sem auka öryggi
þeirra sjálfra og auk þess gefa tækifæri til að
sigla undir slæmum kringumstæðum, og á þann
veg auka afköst skipanna, en það léttir útgerð-
arkostnaðinn. Einnig verður mönnum á allan
hátt léttara og auðveldara að gegna stöðu sinni
og framkvæma verkin betur. Það, sem áður var
áætlað og margra ára reynslu þurfti til að
þekkja, hafa menn nú lært eða geta lesið um
og hagnýtt sér tölurnar til úrlausnar. Mála-
kunnátta léttir starfið í útlendum höfnum og
svo ótalmargt fleira, sem telja má í þessu sam-
bandi. Enn skal geta eins, sem er veigamikið
atriði, en það eru þau kynni, sem aðrar þjóðir
hafa af íslenzkum sjómönnum. Það er mikil
ábyrgð, sem hvílir á þeim íslenzku sjómönnum,
sem eru ef til vill einu íslendingarnir í erlendri
höfn eða landi, sem þar hafa sézt. Þegar for-
vitnir eða fróðleiksfúsir bæjarbúar koma að
skipinu, af því þeir höfðu ekki áður séð ís-
lenzka fánann, og spyrja á ýmsan veg um Is-
land — atvinnuvegina, þjóðina, ísbirnina, Heklu
eða Geysi, — á svona stundu er bæði gaman
og nauðsynlegt fyrir þjóðina að eiga sjómanna-
stétt, sem skilur hlutverk sitt, en til þess þarf
fyrst og fremst góða menntun. Þegar ég var
staddur í einni erlendri höfn í sumar, var gam-
all skipstjóri vaktmaður í skipinu. Hann sagði
við mig: „Islenzkir sjómenn eru gjörólíkir öll-
um öðrum sjómönnum, margir þeirra tala er-
lend tungumál ágætlega, sumir aðrir sjómenn
blanda saman öllum tungumálum og vita varla
sjálfir hvaða tungumál er helzt ofan á hjá
þeim. Þessir hérna“, sagði hann, og benti á
strákana, „biðja mig alltaf að koma með blöð-
in, þeir vita allt um mitt land, en ég veit ekk-
ert um ykkur, og svo eru þeir alltaf svo hreinir
og vel klæddir, að það mætti þekkja þá á því
einu“. —
Þótt ekki sé fleira en þetta, sem við sjáum
í sjónaukanum í dag, getum við ímyndað okkur
að margt sé ótalið, og það er líka margt, sem
beinlínis og óbeinlínis er til orðið fyrir sam-
starf sjómannanna. Áhrifin af því eru auðsæ,
jafnvel með berum augum, og hvernig þau
verka á atvinnulífið, útveginn, og afkomu þjóð-
arinnar. T. d. hefur menn aldrei greint á um
það, að mesta nauðsyn fyrir eyland eins og
ísland væri sú, að annast sjálft innflutning
sinn með eigin skipum, til þess að geta verið
sjálfstætt lýðveldi. Sjómennirnir, sem sigla
skipunum, bera eins konar ábyrgð á þessum
rekstri, og ættu að hafa mikið meira um þau
mál að segja en raun er á. Um leið og þeir
gera kröfur til sinna mála, gera þeir kröfur
til þess að kröfum þjóðarinnar í heild sé full-
nægt. Þegar þeir biðja um betri, stærri og hrað-
skreiðari skip, vel tækjum búin og hagkvæm
til vinnuafkasta, stefna þeir að því að farm-
gjöld lækki, vöruverð lækki, vísitala lækki, og
afkoma almennings batni. Þeir stefna líka að
því, að sjómannsstarfið verði eftirsótt atvinna,
en með því móti, og því einu, er hægt að við-
halda stéttinni eins og hún hefur verið skipuð
undanfarið, byggð upp af þeim drengjum, sem
vilja gera skyldu sína, því Island væntir nú,
ekki síður en England á tímum Nelsons, að
hver maður geri skyldu sína.
Birgir Thorocldsen.
12
V I K I N G U R