Samvinnan - 01.08.1985, Blaðsíða 19

• Uppbygging frystiiðnaðarins.
Frystiiðnaðurinn er nú veigamesta
grein fiskiðnaðarins, þó að margar
aðrar greinar séu vissulega þýðingar-
miklar. Uppbygging frystiiðnaðarins
hófst fyrir nákvæmlega fimmtíu árum,
eða í miðri kreppunni miklu.
Einkaframtakið hafði löngu áður
haslað sér völl við hagstæðustu
skilyrðin í sjávarútvegi. Og í beinu
framhaldi af því byggðist frystiiðnað-
urinn þannig upp í meginatriðum að
einkaaðilar byggðu frystihús þar sem
skilyrði voru hagstæðari, en eftir því
sem lengra dró frá hagstæðum skilyrð-
um varð hlutur samvinnufélaganna
stærri því að einnig þar þurfti fólkið
atvinnu. Það er ekkert vafamál að
hagstæðasta landssvæðið á þeim árum
var vertíðarsvæðið frá Vestmanna-
eyjum til Akraness. Hlutur samvinnu-
hreyfingarinnar í uppbyggingu frysti-
iðnaðarins á þessu svæði varð næsta
lítill. Þó kom samvinnuhreyfingin til
aðstoðar í hafnlausu bæjunum Stokks-
eyri og Eyrarbakka og lagði fram fé til
byggingar frystihúsanna þar. Löngu
síðar byggði samvinnuhreyfingin
frystihús í Þorlákshöfn jafnhliða upp-
byggingu hafnarinnar þar. um 1960.
Arið 1950 fékk Sambandið úthlutað
lóð fyrir kjötiðnaðarstöð í Reykjavík.
Það skilyrði fylgdi þeirri úthlutun að
Sambandið keypti frystihús sem stóð
á lóðinni, Kirkjusand hf. Árið 1956
keypti Kaupfélag Suðurnesja Hrað-
frystihús Keflavíkur hf. Samvinnu-
hreyfingin á því nú 3 af þeim rúmlega
40 frystihúsum sem eru á þessu svæði.
Hins vegar átti samvinnuhreyfingin
hlut að meirihluta þeirra frystihúsa
sem byggð voru utan þessa svæðis, og
oftast þeim mun stærri hlut sem að-
stæður voru óhagstæðari. Nú er það
svo að aðstæður breytast og mörg
þeirra frystihúsa, sem í upphafi bjuggu
við óhagstæð skilyrði, hafa nú hag-
stæðan rekstur.
Fiskimálanefnd átti mikinn þátt í
uppbyggingu frystiiðnaðarins og vann
þar gott starf. Fiskimálasjóður var í
tengslum við nefndina og lánaði til
bygginga frystihúsa. Sambandið hafði
áður selt sjávarafurðir fyrir félags-
menn sína og hélt því áfram eftir að
frystur fiskur kom til sögunnar. Fiski-
19