Vikan - 18.07.1985, Blaðsíða 16

Ef maður fær stuðning
frá fjölskyldu og vinum
er ekki svo erfitt að vera
EINSTÆÐ MÓÐIR
Texti: Bryndís Kristjánsdóttir
Mynd: RagnarTh.
K ær eru líkar mæðgurnar, Soffía
Guðnadóttir og Sunna Björg Símonardóttir,
dökkhærðar og svipsterkar, en Soffía segir að
Sunna sé töluvert lík pabba sínum. Hann hefur
Sunna aftur á móti aldrei hitt þar sem hann er
Englendingur og býr erlendis. Soffía hefur því
séð ein um uppeldið og jafnframt verið eina
fyrirvinna heimilisins. Það er mikið talað um
hversu erfitt sé að lifa af laununum og að fólk sé
að kikna undan skuldabagganum, en jafnframt
eru allir sammála um að konur séu lægst laun-
aða starfsfólkið á vinnumarkaðinum.
Hvernig getur þá einstæð móðir látið enda ná
saman og lifað af launum sínum, og verið góður
uppalandi jafnframt?
„Ef maður fær stuðning frá fjöl-
skyldu sinni og vinum þá tekst
þetta,” segir Soffía. Hún á þó ekki
við fjárhagslegan stuðning því í
foreldrahúsum eru enn mörg
yngri systkini og ekkert aflögu þar
nema andlegur stuðningur og
hjálp við að líta eftir Sunnu. Soffía
fékk engan fjárhagslegan stuðn-
ing heldur frá ríkinu þegar hún
var heima með bamiö í fæðingar-
orlofi. Þá voru ekki komnar þær
reglur, sem eru í dag, að allar
konur eigi rétt á launuðu
fæðingarorlofi.
„Ég hafði unnið sem læknaritari
á Landspítalanum eftir stúdents-
próf en fór svo sem Au-pair til
Belgíu. Þar hitti ég bamsföður
minn en kom heim aftur þegar ég
varð ófrísk og fór að vinna við
gamla starfið. Þar vann ég í tæpa
5 mánuði áður en Sunna fæddist,
en þá þurftu konur að hafa unnið 6
mánuði samfleytt á sama vinnu-
stað til þess að öðlast rétt á laun-
uðu bameignafríi. Eg fékk því
enga greiðslu þessa þrjá mánuði
sem ég var heima, jafnvel þó ég
færi að vinna þama aftur eftir frí-
ið. Reglumar voru ósveigjanleg-
ar. Það sem bjargaði mér var að
ég átti sparimerki sem ég gat
selt.”
En eftir þessa árangurslausu
baráttu Soffíu við kerfið tók við
önnur, engu betri. „Til þess að fá
greidd mæðralaun frá Trygging-
unum þurfti að koma með undir-
skrift föður. Það var mjög erfitt í
þessu tilfelli þar sem faðirinn var
útlendur og ekki hægt að ná til
hans. Ég fékk því ekkert bams-
meðlag fyrr en bamið var orðið 14
mánaða en þá var ég svo heppin
að nýgengnar voru í gildi reglur
um það að greiða mætti meðlag
eitt ár aftur í tímann til þeirra
sem ekkert höfðu f engið og ég fékk
það.”
Útivinnandi móðir
ungbarns getur
ekki verið bíllaus
Þær mæðgumar höfðu því ekki
annað en ritaralaun Soffíu til að
lifa af fyrsta ár bamsins og af
þeim þurfti auðvitað að greiða
fæði, húsnæði, dagheimili og allt
annað sem tilheyrir ungbami. En
eins og Soffía segir þá tekst þetta
allt saman ef menn eiga góða að.
Systir Soffíu og mágur buðu henni
aö búa hjá sér þegar bamið var
nýfætt og þannig deildist heimilis-
kostnaöurinn á fleiri og sambýlið
veitti einnig félagsskap og margs
konar stuðning.
„Það er ekki hægt að vera bíl-
laus þegar maður þarf að fara út
meö ungbam eldsnemma á
morgnana, um hávetur, þannig að
mágur minn lánaði mér bílinn
sinn fyrstu mánuðina eftir að ég
fór að vinna og tók sjálfur strætó í
vinnuna. Síðar arfleiddi pabbi mig
að gamla bílnum sínum, svörtum
Hillman ’67 sem dugði mér mjög
vel.”
Það langar áreiðanlega enga
nýbakaða móður til að vera frá
baminu sínu meira en átta tíma á
dag en einstæð móðir, sem er án
allrar fjárhagslegrar aðstoðar, á
ekki margra kosta völ. Sunna var
því sett á vöggustofu 3 mánaða
gömul og hún hefur verið á dag-
heimilum síðan, á meðan mamma
hennar vinnur úti. I sumar ætlar
Soffía að leyfa sér í fyrsta skipti
að vera heima hjá baminu sjálf.
„Sunnu finnst þetta mjög skrítið
ástand og hún er alltaf að spyrja
mig hvort hún eigi ekki að fara á
dagheimilið, til dagmömmu eöa
eitthvað annað. Hún á erfitt með
að skilja að það er ég sem er að
passa hana núna. En við njótum
þess vel að vera svona saman og
sérstaklega að þurfa ekki að
vakna snemma á morgnana. Við
erum báðar mjög morgunsvæfar
og erum yfirleitt alltaf á seinustu
stundu og ég sífellt hrópandi:
Flýttu þér, flýttu þér. Enda er ég
yfirleitt alltaf hálftíma of sein.
Einn vetur þurfti ég að fara enn
fyrr á fætur en venjulega því þá
var ég bíllaus og bjó í vesturbæn-
um, Sunna var á dagheimili í
Laugameshverfi og ég vann svo á
Landspítalanum. Þetta fór ég allt
saman í strætó og það tók mig óra-
tíma að komast í vinnuna.
16 Vikan 29. tbl.