Vera - 01.10.1998, Síða 6

Elísabet Þorgeirsdóttir
Réttlát reiði
hjúkrunarfræðinga
vilja ekki lengur vera láglaunastéttin í heilbrigðiskeríinu
Kjaramál hjúkrunarfræðinga og Ijósmæðra voru
mjög í brennidepli í sumar þegar 60 til 80% hjúkr-
unarfræðinga á fjölmörgum heilbrigðisstofnunum á
Reykjavíkursvæðinu sögðu upp störfum með þriggja
mánaða fyrirvara til þess að mótmæla launamismun
innan heilbrigðisstofnana. Óánægja hjúkrunarfræð-
inga beindist ekki síst að röðun starfa í ramma eftir
nýju launakerfi ríkisins þar sem raöa átti hjúkrunar-
fræðingum í almennum störfum í A-ramma en ýmsar
opinberar stofnanir raða einungis nemendum og
byrjendum í þann ramma. Ekkert þokaðist í málinu
fyrr en nokkrum dögum áður en til uppsagnanna átti
að koma og þá var mikil umræða í þjóðfélaginu um
lág laun þessara stétta. En eftir að tókst að semja
við hjúkrunarfræðinga - nokkrum klukkustundum
áður en þær ætluðu að ganga út og koma þannig í
veg fyrir það neyðarástand sem myndi skapast ef
þeirra nyti ekki lengur við - hefur lítið heyrst um
málið. Eru hjúkrunarfræðingar og Ijósmæður
ánægðar með kjör sín? Er þetta eina leiðin sem
hægt er að fara til að minna á mikilvægi stéttanna?
egar litið er á kjaramál hjúkrunarfræðinga er vert að rifja upp að
fyrir fjórum árum átti sér stað mikil breyting á málefnum þeirra
en þá voru Hjúkrunarfélag íslands og Félag háskólamenntaðra
hjúkrunarfræðinga sameinuð og Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga
stofnað. Að sögn Ástu Möller, formanns hins nýja félags, var það
hjúkrunarfræðingum til trafala í launamálum að þær skyldu vera í
tveim félögum og það óspart notað til þess að halda launum þeirra
niðri, m.a. með því að beita félögunum hvoru gegn öðru. Einnig hafði
það áhrif að annað félagið tilheyrði Bandalagi háskólamanna en hitt
hafði rætur í BSRB.
Frá árinu 1986 hafa aðeins verið útskrifaðir háskólamenntaðir hjúkr-
Eftir langvarandi óánægju með launakjör sögðu hjúkrunarfræðingar upp
störfum í hópum. Er það eina ráðið til þess að hlustað sé á hjúkrunarfólk?
unarfræðingar en laun þeirra voru í engu samræmi við annað há-
skólamenntað fólk og munaði þar verulega. Markmið FÍH strax [ upp-
hafi var því að miða laun allra hjúkrunarfræðinga við háskólafólk og
út á það gekk kjarabarátta hins nýja félags árið 1994. Þá var nýbúið
að gera þjóðarsáttarsamninga þar sem nær engar launaþætur náðust
fram en eftir margra mánaða samningaferli tókst hjúkrunarfræðingum
að ná markmiði sínu og gera taxtalaunin sambærileg taxtalaunum
annarra háskólastétta.
„Það urðu gífurleg læti út af þessum samningum. Mogginn og
Vinnuveitendasambandið fóru hamförum og því var slegið upp að
laun okkar hefðu hækkað um 15% þegar önnur félög höfðu samið
um 1 til 2% hækkun,“ segir Ásta. „Það hefur orðið okkur talsvert um-
hugsunarefni að þegar kvennastétt, eins og hjúkrunarfræðingar sem
eru 98% konur, nær árangri (kjaramálum þá verður allt vitlaust í þjóð-
félaginu og jafnvel gefið í skyn að verðbólgustigið ( landinu hangi á
hjúkrunarfræðingum."
Vigdís Jónsdóttir, hagfræðingur FÍH, rifjar upp að byrjunarlaun
hjúkrunarfræðinga hafi verið um 69.000 krónur áður en samningar
tókust 1994 en þá hækkuðu byrjunarlaunin upp í 84.000 krónur.
Næstu tvö ár var samið í takt við aðra um örlitlar hækkanir en í byrj-
un árs 1997 runnu samningar félagsins út. Þá var komið að því að
semja eftir nýju launakerfi ríkisins þar sem yfirlýst markmið var að ná
yfirborgunum inn í launataxta.
Launaskrið ekki náð til hjúkrunarfræðinga
„Það er staðreynd að um árabil hafa yfirborganir tíðkast hjá flestum
háskólamenntuðum ríkisstarfsmönnum, öðrum en hjúkrunarfræðing-
um og kennurum," segir Ásta. „Launakerfi ríkisins var því orðið ónýtt
þar sem stór hluti af greiðslum var undir yfirborðinu. Undanfarið hef-
ur verið mikið launaskrið í landinu en fjömennar stéttir eins og hjúkr-
6