Vera - 01.10.1998, Qupperneq 32

Konur á bakka Volgu.
Where have all the Women gone? spuröi Bar-
bara Einhorn í samnefndri grein um austurevr-
ópsku Öskubuskuna á leiö til hins kapítalíska
markaðshagkerfis. Lýðræðislegir stjórnarhætt-
ir festa sig í sessi og eftir „táradal" efnahags-
legra sviptinga verður austurevrópski markað-
urinn óðum samkeppnishæfur á alþjóðavett-
vangi. Rétt eins og farið sé eftir uppskrift
hverfa konur af vinnumarkaði og úr pólitískum
embættum.
Hvað varð um sósíalísku konurnar sem vest-
rænar konur litu öfundaraugum til vegna jafn-
réttisstefnu ríkissósíalismans? Var goðsögnin
um að sósíalismanum hefði tekist að binda
endi á pólitíska mismunun kvenna og kynja-
skiptingu á vinnumarkaði aðeins blekking?
Frá einu karlaveldi
til annars
Alle Frauen sind
stark!
Skopteikningar úr austur-þýsku
kvennablaði rétt fyrir fall múrsins.
Með hliðsjDn af fjölda kvenna í pólitískum ábyrgðarstöð-
um og á þjóðþingum nýrra lýðræðisrikja Miðaustur-Evrópu
er hægt að túlka stjómarfarsbreytingarnar frá einræði til
lýðveldis sem ferli frá einu karlaveldi til annars.
eftir Rósu G. Erlingsdóttur
Alle F'rauen tind
muilg!
Rósa G. Erlingsdóttir er stjórnmálafræðingur. Hún lauk
mastersgráðu fyrr á þessu ári frá Freie Universitát í
Berlín. Á mastersstiginu stundaði hún samanburðar-
rannsóknir á breytingum stjórnarhátta í Austur - Evr-
ópu samhliða náminu. Þá beindist athygli hennar að
stöðu kvenna í þjóðfélagsbyltingunni og kenningum
um þróunarferlið frá einræði til lýðræðis. Lokaritgerð
hennar bar heitið Kynjasamskipti, þegnasamfélag og
pólitískir andófshópar í Miðaustur-Evrópu á timum þró-
unar til lýðræðis. Á ferð sinni um Tékkland, Ungverja-
land og Pólland tók hún viðtöl við konur sem störfuðu
í pólitískum andófshópum, þingkonur sem nú berjast
gegn fjandsamlegu viðmóti gagnvart femínisma og
reyna að koma á fót kvenfrelsishreyfingum. Rósa mun
skrifa fleiri greinar í VERU um stöðu og líf kvenna f
Austur-Evrópu fyrir og eftir breytingarnar sem áttu sér
stað þegar járntjaldið hrundi 1989.
essi grein fjallar um stöðu kvenna í
Miðaustur-Evrópu. Ég reyni að gera
grein fyrir því hvað bjó að baki ríkis-
stýrðri jafnréttisstefnu sósíalismans sem
aukið getur skilning vestrænna femínista á
hlutskipti kvenna í þessum löndum fyrir og
eftir stjórnarbyltinguna 1989.
Eru konur fórnarlömb breyting-
anna?
Þjóðfélagsbyltingin, sem átti sér stað eftir
hrun kommúnismans í lok síðasta áratugar,
hefur haft mikil áhrif á stöðu og líf kvenna í
Miðaustur-Evrópu. Eftir breytingar á flestum
sviðum samfélagsins standa konur and-
spænis margvíslegum vandamálum sem litla
eða enga áheyrn hafa fengið í opinberri um-
æðu um þróunarferlið i átt til lýðræðis. i
femínískum ritum um jafnréttismál í þessum
löndum er oft talað um konur sem fórnar-
lömb breytinganna. í fyrsta lagi verða þær
frekar fyrir barðinu á neikvæðum fylgifiskum
frjáls markaðshagkerfls en karlkyns landar
þeirra. ( öðru lagi eru þær í mun lakari stöðu
til að verja rétt sinn en vestrænar kynsystur
þeirra, þar sem kvennhreyfingar eru enn
mjög fámennar og vanmáttugar. Þessar full-
yrðingar, burtséð frá réttmæti þeirra, leiða í
villur vegar því þær fela í sér rangar upplýs-
ingar um stöðu kvenna í sósíalískum stjórn-
arháttum. Hin svokallaða „frelsun konunnar",
sem fólst i innlimun hennar I framleiðsluferlið
var þungamiðja jafnréttistefnu ríkissósíal-
32