Málfríður - 15.10.2007, Blaðsíða 7

MÁLFRÍÐUR 
Hér vekur einkum athygli notkun hóps 4 á ‘then’ en
það einkennir oft texta þeirra sem eru slakir. Í frá­
sögn verður setningamynstrið oft eitthvað á þessa
leið: He left the building, then he had something to eat,
then he took the bus, then....
Hópur 1 notar líka ‘then’ í nokkrum mæli en á
annan hátt.
Tenglar sem gefa til kynna viðbót og andstæðu
Hópur 1 Hópur 2 Hópur 3 Hópur and 82 70 77 98
furthermore
but 21 15 15 14
however 1
nevertheless 1
Það er eðlilegt að algengir tenglar eins og ‘and’ og
‘but’ séu áberandi hjá öllum hópunum. Þetta eru
þeir tenglar sem algengastir eru í byrjun. Hér er
‘and’ að vísu notað nokkuð mikið og endurspeglar
ákveðna málsgreinagerð í textunum, þ.e. hliðskipan
þar sem tvær aðalsetningar eru tengdar saman en
það er ekki dæmigert fyrir enskt mál.
Tenglar sem gefa til kynna orsök og skilyrði
Hópur 1 Hópur 2 Hópur 3 Hópur because 3 6 3 11
so 5 22 8 7
since 2
if 8 8 11 6
Þegar litið er á notkun tengla almennt, þá vekur
fyrst og fremst athygli hversu notkunin er almennt
jöfn á milli hópa. Því er ekki á þann veg farið að þeir
sem fengu bestu einkunn fyrir ritun skeri sig úr að
þessu leyti eins og vænta mátti. Textar þeirra voru
þó læsilegri og heildstæðari á allan hátt. Það verður
að hafa í huga að það eru fleiri þættir en tenglar sem
gera það að verkum að texti loðir vel saman en í
þessum hluta rannsóknarinnar var einungis litið til
þeirra.
Eftirfarandi texti er úr hópi 1. Hér er textanum
skipt upp í efnisgreinar, tenglar vel notaðir, bæði til
að tengja saman setningar (and, if, because) og til að
vísa veginn í textanum (last, next, finally, later).
Last Tuesday my friend Steve saw a poster on the wall in
our school. An election for the school fun comitty was going
to be held next Friday.
Steve asked me if I thought that we should try and I told
him that I liked the idea. We started to speak in classes and
talk to people in recess about electing us.
Finally came Friday. We had already written a speach and
were feeling confident. We got up and spoke to the people
and did well.
Later the votes came in and we found out that we had
won. We were very happy. I thanked Steve for this because if
he hadn´t seen that poster we wouldn´t have won.
Textinn hér á eftir er úr hópi 2.
The principal hang up a note to the pupils on the noteboard.
The note said that there was going to be a presentation in the
school ball room. A couple of kids went to every classroom­
and told everyone about the presentation because it was
about a football statium­, there were going to be som­e
changes but som­e of the students liked the stadium­ just
as it was, but m­ost of them­ agreed with the changes. At
the presentation, the kids who told everyone about it, talked
about the stadium for about an hour ore so. The kids who
didn´t like the changes just sat there and were really irritated,
but the changes were for the best!
Hér er ritunin í belg og biðu, tenglar einfaldir og fátt
sem vísar veginn. Eiginlega upphafsmálsgrein vant­
ar. Ef litið er á feitletruðu málsgreinina má sjá dæmi
um slæma samloðun. Þarna er eins og talmálið hafi
ráðið ferð en það var nokkuð áberandi í mörgum
textanna.
Það má segja að niðurstöðurnar úr þessari rann­
sókn hafi valdið nokkrum vonbrigðum. Stór hluti
nemenda hefur, samkvæmt niðurstöðum, takmark­
að vald á að skrifa samfelldan texta samkvæmt hefð
og uppfyllir því ekki þær kröfur sem ritunarmark­
mið námskrár gera. Hins vegar voru inn á milli vel
skrifaðir textar sem báru vitni um góða enskukunn­
áttu en oft höfðu þeir á sé yfirbragð talmáls.
Það er ekki ósennilegt að margir þessara nem­
enda gætu skrifað og myndu skrifa betri texta ef þeir
væru ekki bundnir af forminu sem prófið leggur
upp með. Ég get vel ímyndað mér að það setji þeim
nemendum skorður sem hafa almennt náð góðri
leikni í ensku og gætu tjáð sig betur ef þeir hefðu
haft frjálsari hendur.
Það þyrftu að vera betri fyrirmæli í prófinu, t.d.
varðandi uppsetningu. Það mætti hugsa sér að nem­
endum væri gert að skrifa texta sem væri 3­4 efnis­
greinar og að annars konar ritun kæmi í stað mynda­
sagna sem eru ekki í samræmi við ritunarmarkmið
við lok grunnskóla.
Umræða um leiðir til úrbóta
Hvaða leiðir eru færar til að bæta ritun nemenda
þannig að grundvallarhefðir ritaðs texta í ensku séu
í heiðri hafðar? Hér er ekki verið að fara fram á að
þeir nái einhverri fullkomnun, aðeins að sem flest­
ir hafi tileinkað sér ákveðin grundvallaratriði eins