Málfríður - 15.10.2007, Blaðsíða 9

MÁLFRÍÐUR 
Komdu á rétta staðinn
B R A U TA R H O LT I 8 • 1 0 5 R E Y K J AV Í K •   S Í M I 5 6 2 3 3 7 0 •   w w w . i d n u . i s
BÓKABÚÐ
og gerðu góð kaup!
Ný verslun í Brautarholti 8Hlemmur
IÐNÚ
bókabúð
Laugavegur
N
óa
tú
n
Brautarholt
Þ
ve
rh
ol
t
búa til hugarkort, skrifa grind með atriðum sem þeir
vilja fjalla um og skipta þeim niður í væntanlegar
efnisgreinar. Síðan er fyrsta uppkast skrifað og svo
næsta þar til kemur að lokafrágangi. Kennarinn
veitir leiðbeiningar og endurgjöf en nemendur betr­
umbæta. Verkefni af þessu tagi þurfa ekki að vera
löng. Í ferlisverkefnum opnast möguleikar á sam­
vinnu nemenda, t.d. í hugmyndavinnunni og einnig
geta nemendur lesið verk hvers annars og veitt end­
urgjöf.
Rannsóknir hafa sýnt fram á að þegar nemend­
ur vinna saman að ritunarverkefnum í tvenndum
eða litlum hópum verður árangurinn betri en ella.
Nemendur leggja í púkk, ræða saman og veita gagn­
kvæman stuðning og leiðsögn (Thomsen, 2003).
Þannig er líklegt að ritunin verði nemendum auð­
veldari en vitað er að mörgum reynist erfitt að glíma
við hana.
Kennarar ræða oft hvað það sé tímafrekt að sinna
ritun. Það er vissulega rétt en það má finna leiðir til
að auðvelda þá vinnu. Það er ekkert vit í að kenn­
arar sitji uppi með allar leiðréttingar. Ef kennarar
eru tilbúnir að taka upp sjálfsmat og jafningjamat
sem hluta af námsmati getur það auðveldað vinn­
una. Nemendur verða þannig betur meðvitaðir um
eigin stöðu heldur en þegar allt er leiðrétt fyrir þá.
Rannsóknir hafa sýnt að leiðréttingar á ritun nem­
enda skila sér ekki miðað við þá vinnu sem kennarar
leggja á sig.
Þá má benda á tilbúna matskvarða (rubrics) og
leiðréttingarlykla. Notkun matskvarða hefur m.a.
þann kost að nemendur sjá í hnotskurn hvað gekk
vel og hvaða þætti þarf að bæta. Það má t.d. láta
matskvarða ná til skipulags, inntaks, orðaforða, mál­
notkunar og frágangs. Það má síðan gefa þessum
þáttum mismunandi vægi eftir því hver áherslan í
ritunarverkefnum er hverju sinni.
Það er vert að hafa eftirfarandi í huga:
•  Ritun sem samskipti
•  Ritun sem hefur tilgang
•  Tengsl ritunar og lesturs
•  Tengsl ritunar og hugsunar
•  Heildarsýn á texta
•   Ritun sem tæki til að ná tökum á byggingu máls og efla
máltilfinningu
Þessi rannsókn hefur að sjálfsögðu sínar takmark­
anir. Á grundvelli hennar er ekki hægt að alhæfa um
ritleikni nemenda við lok grunnskóla. Hins vegar
gefur hún vísbendingar sem vert væri að kanna
nánar. Meðan á rannsókninni stóð leitaði ég víða að
svipuðum rannsóknum sem beindust að ritun þeirra
sem eru á fyrstu árum í enskunámi en varð lítið
ágengt. Ritun á ensku hefur þó verið mikið rann­
sökuð en rannsóknirnar beinast einkum að þeim
sem eru komnir lengra í enskunámi sínu en þeir
nemendur sem hér um ræðir eða þeim sem eru að
læra ensku sem annað mál. Einnig væri forvitnilegt
að skoða og bera saman ritleikni nemenda á þessum
aldri á íslensku og ensku.
Lokaorð
Með útgáfu nýrrar námskrár verður sú breyting að
enskukennsla mun hefjast í 4. bekk. Eftir því sem
enskukennslan hefst fyrr, er ekki óeðlilegt að kröfur
í efri bekkjum grunnskólans aukist nokkuð, m.a.
hvað varðar ritun. Þegar breytingar eru gerðar gefst
tækifæri til að endurmeta kennsluhætti og vonandi
gefa tungumálakennarar sig heils hugar í það verk.
Heimildir
Grabe, W. og Kaplan, R. B. (1996). Theory and Practice of Writing. New
York, Longman.
Hyland, K. (2003). Second Language Writing. Cambridge, Cambridge
University Press.
Thomsen, H. (2003). Scaffolding target language use. Í Learner auto-
nomy in the Language Classroom: Teachers, learners, Curriculum and
Assessment. (Ritstj. Little, Ridley og Ushioda). Dublin: Authentik.
Thornbury, S. ( 2005). Beyond the Sentence, Introducing discourse analysis.
Oxford, Macmillan.
Weigle, S. A. (2002). Assessing Writing. Cambridge, Cambridge University
Press.
Wolff, D. (2000). Second language writing: a few remarks on psychol­
inguistic and instructional issues. Learning and Instruction, 10, 1,
107–112.