Þjóðlíf - 01.11.1986, Side 30

Er réttarkerfið saklaust?
Réttarkerfi okkar er oft legið á hálsi fyrir linkind í garð kynferðisafbrota-
manna. Mörgum mun finnast, að svo hafi verið raunin í málum Steingríms
Njálssonar til þessa. Hér á eftir fara ágrip af dómsorðum og tveimur dómum,
er gengið hafa í skírlífis- og sifskaparbrotum, annar árið 1956 í Hæstarétti og
hinn árið 1976 í skakadómi og 1978 í Hæstarétti. Linda Sanford segir, að
meðan vægt sé tekið á kynferðisafbrotamönnum, séum við öll sek gagnvart
fórnarlömbunum. Samkvæmt því erum við öll sek gagnvart þeim börnum,
sem hér er sagt frá!
Kaupmaður nauðgar drengjum
- þriggja ára fangelsi!
í september 1956 var kveðinn upp
dómur í sakadómi Kópavogs yfir
Snorra Jónssyni, kaupmanni að
Borgarholtsbraut 20. Ákæruskjalið
var langt. Honum var gefið að sök að
hafa veturinn 1955-56 og vorið 1956 í
allmörg skipti haft samræði við fimm
drengi á aldrinum níu til tólf ára.
Einnig var honum gefið að sök að
hafa vorið og sumarið 1955 gert til-
raun til að hafa mök við tvo drengi,
16 ára gamla, með því að bjóða þeim
greiðslu, þuklað á tveimur drengjum
í verslun sinni 14 og 15 ára gömlum
og leyst niður um átta ára gamla
telpu í búðinni og skoðað hana að
neðan. Kynmökin fóru flest fram í
verslun hans að Borgarholtsbraut.
Málið upplýstist þannig, að hjón
nokkur tóku eftir því að sonur þeirra
hafði meira af sælgæti undir höndum
en eðlilegt gat talist. Sonurinn játaði
eftir nokkra vafninga, að hann fengi
peninga hjá kaupmanninum, að
ákærði hefði haft samband við hann
um nokkrurra vikna skeið og haft
mök við hann. Drengurinn skýrði
einnig frá því, að leikbróðir sinn
hefði einnig þegið peninga, sælgæti
og vindlinga hjá sama kaupmanni —
gegn sama gjaldi. Foreldrarnir kærðu
til barnaverndarnefndar Kópavogs —
og hið sanna í málinu kom fljótt í
ljós. Kaupmaðurinn hafði notað að-
stöðu sína til að tæla drengi til sín
með boði um sælgæti og peninga, eða
með hótunum ef ekki dugði betur,
dregið þá afsíðis í húsinu og átt kyn-
ferðismök við þá aftan frá.
Ekki fylgir þessum dómi umsögn
geðlækna um heilsu drengjanna.
Hins vegar falla stundum orð í dóms-
orðum, sem gefa sterkar vísbending-
ar um líðan þeirra sumra hverra.
Þannig segir á einum stað: „Þá getur
S.V. þess, að hann og kona hans hafi
um nokkurt skeið orðið vör við nið-
urgang hjá drengnum, og hafi hann
stundum verið mjög bráður.“ Á öðr-
um stað: „ . . . þótti framkoma vitn-
isins benda eindregið til, að það ætti
mjög erfitt með og væri þvert um geð
að segja frá atburðum þessum, þótt
það yrði að gera það, úr því sem
komið væri.“ Og á enn öðrum:
„Framburðir þeirra beggja [foreldr-
anna] eru samhljóða um, að drengur-
inn hafi sýnilega haft mikinn viðbjóð
á því, sem skeð hafði, og hafi hann af
þeirri orsök átt mjög erfitt að skýra
frá málavöxtum.“
Dómurinn yfir manninum hljóðaði
svo: „Ákcerði, Snorri Jónsson, sœti
fangelsi í 3 ár. Hann skal frá birtingu
dóms þessa sviptur kosningarétti og
kjörgengi til opinberra starfa og ann-
arra almennra kosninga. “
Hæstiréttur staðfesti dóminn.
vöggubarna. Linda Sanford sagðist
nýlega hafa fengið ársgamalt barn til
meðferðar, sem hafði verið látið
passa barn í vöggu. Elsta stúlkan
verður „litla mamman" á heimilinu.
Og það er ekki langt skref í það að
hún verði einnig „litla eiginkonan,
_segir Linda Sanford.
í viðtali við fórnarlamb sifjaspella
sem fer hér á eftir, kemur þetta fjöl-
skyldumynstur einnig í ljós. Huld bar
snemma ábyrgð á fjölskyldunni, —
móðirin sneri sér til hennar þegar líf
hennar sjálfrar var komið í ógöngur.
Huld hugsaði fyrst og fremst um fjöl-
skyldu sína og að hún héldist saman;
en þetta er einmitt dæmigert fyrir
fórnarlömbin að mati Lindu Sanford.
Þau óttast það sífellt, að fjölskyldan
leysist upp, — og vilja alls ekki að sér
verði kennt um. Þess vegna þegja
þau!
Mæðurnar
„Algengasta spurningin sem ég fæ
þegar ég ræði þessi mál er: Kalla
börnin þetta ekki yfir sig sjálf?“, seg-
ir Linda Sanford. „Næst algengasta
spurningin er: Hvernig gat móðirin
látið þetta gerast? Mjög sjaldan, og
yfirleitt alls ekki, er spurt: Hvernig
gat maðurinn gert þetta?"
Linda leggur ríka áherslu á sakleysi
mæðranna, jafnvel þegar þær hafa
vitað á hverju gekk og þagað. „Kon-
an er aldrei afbrotamaðurinn, — hún
framdi ekki verknaðinn. Við getum
undrast hegðun hennar og afskipta-
leysi, — en sökin á að lenda hjá þeim
sem verknaðinn framdi. Hann má
ekki gleymast, en svo vill stundum
verða í okkar þjóðfélagi. Þjóðfélagið
„Konan er aldrei af-
brotamaðurinn — hún
framdi ekki ver-
knaðinn."
verndar afbrotamanninn og því segi
ég, að við séum öll meðsek.“
Það má því ekki Ieita að sökinni
30 ÞJÓÐLÍF