Vísbending - 23.12.2013, Blaðsíða 28

28
Flóttaleiðin
Umræðan um „flótta“ fyrirtækja frá Íslandi, hvort sem er fyrir
bankahrunið eða eftir það, hefur að mestu leyti snúist um aðstæður.
Það má til sanns vegar færa að ekki eru kjöraðstæður fyrir uppvöxt
nýrra fyrirtækja á Íslandi og margt sem betur mætti fara: Gjaldeyrismál
(gjaldeyrishöft), efnahagsmál (stöðugleiki), fjármál (fjármögnun),
menntamál (þekkingarstarfsmenn) og markaðsmál (markaðsaðgengi)
eru fáein dæmi um atriði sem tengjast bættum aðstæðum fyrir íslensk
fyrirtæki. Þar er mikið verk að vinna. Hins vegar kann að vera að
stjórnmálamenn og hagsmunaaðilar vinni að bættum aðstæðum á
röngum forsendum.
Í sprotablaði Frjálsrar verslunar í ár var ákveðið að nota þemað
„tækifærið Ísland“, sem var að vissu leyti valið til þess að bregðast
við umræðunni um „flótta“ fyrirtækja frá Íslandi. Í blaðinu er m.a.
talað við Skúla Mogensen sem stofnaði flugfélagið Wow með því
fjárfesta hluta af þeim söluhagnaði sem hann fékk fyrir að selja
sprotafyrirtækið OZ. Aðrir sem fengu arð af þeirri fjárfestingu hafa
fjárfest í íslensku atvinnulífi. Í blaðinu er viðtal við Jón Tetzchner
sem seldi hlut sinn í Opera Software og hefur flutt nokkra milljarða
til Íslands til þess að fjárfesta í nýsköpun. Einnig er rætt við Róbert
Wessman og Róbert Guðfinnsson, sem voru í fyrirtækjarekstri á
Íslandi áður og hafa nú snúið til Íslands á ný og fjárfest. Á Íslandi eru
tækifæri og íslenskir frumkvöðlar vilja fjárfesta hér á landi.
Fyrirtækið Clara var selt til bandaríska hugbúnaðarrisans Jive
Software á síðasta ári. Framkvæmdastjórinn Gunnar Hólmsteinn
hefur um árabil dvalist í Kísildalnum í Bandaríkjunum, Mekka
búa til fyrirtækið Clara sem var selt á um einn milljarð króna til
erlendra aðila á einungis fimm árum. Það samsvaraði um 71% af
markaðsverðmæti Nýherja á þeim tíma. Plain Vanilla, sem framleiðir
leikinn QuizUp, er þegar metið á nokkra milljarða króna, en ætla
má að fyrirtækið geti tekið inn 1 – 3 milljarða í næstu fjármögnun
og verði þá metið á tugi milljarða króna. Plain Vanilla er þriggja
ára gamalt fyrirtæki. Verðmætustu fyrirtæki Íslands undanfarin ár
hafa verið fyrrum sprotafyrirtækin Össur og Marel, sem eru með
verðmiða í kringum 100 milljarða. Markmiðið að vaxa hratt á
sérhæfðum alþjóðlegum markaði veldur því að sprotafyrirtæki geta
fljótt orðið mjög verðmæt, ef vel tekst til.
Stundum gleymist það á Íslandi hve mikilvægt það er að skapa
þekkingarstörf til þess að auka fjölbreytni í atvinnulífinu og að vel
menntaðir einstaklingar geti fengið spennandi störf við sitt hæfi. Slík
störf snúast um að skapa og nýta þekkingu. Ef þau eru ekki til er líklegt
að fólk leiti að viðeigandi störfum annars staðar. Sprotafyrirtæki
sem snúast um nýsköpun byggja á þekkingu og fólki sem getur nýtt
þekkingu til verðmætasköpunar. Þegar hugmyndaflug og þekking
fara saman verða til nýjar atvinnugreinar eins og leikjaiðnaðurinnn
þar sem CCP hefur varðað veginn og fyrirtæki eins og Plain Vanilla
eru að gera áhugaverða hluti.
Þrátt fyrir að íslenskum stjórnmálamönnum hafi ekki verið
mjög umhugað um uppbyggingu nýrra fyrirtækja á Íslandi er rétt
hjá þeim að hafa áhyggjur af „flótta“ íslenskra sprotafyrirtækja ef
atvinnusköpun, verðmætasköpun og þekkingarsköpun skiptir máli í
þeirra hugsjón.
M
yn
d
P
ál
l S
te
fá
ns
so
n