Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Blaðsíða 18

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 70
Ályktun: Bráðabirgðaniðurstöður benda til mikillar ánægju drengjanna
með útlit bringunnar eftir aðgerðina, að aukning verði á lungarýmd,
öndunarhreyfingum og líkamsþoli.
26 Raförvun hjá mænusköðum með algera lömun og neðri
hreyfitaugaskaða
Vilborg Guðmundsdóttir', Sigrún Knútsdóttir', Paolo Gargiulo2, Þórður Helgason2,
Páll Ingvarsson1
'Grensásdeild Landspítala, 2heilbrigðistæknideild Landspítala
vilbgu@landspitali.is
Inngangur: Notkun starfrænnar raförvunar (Functional Electrical
stimulation, FES) hjá mænusköðum með algera lömun og neðri hreyfi-
taugaskaða (denervation) hefur til þessa ekki verið möguleg þar sem
hún krefst mikils straumstyrks. Fjölþjóðaverkefni (RISE) sem íslendingar
tóku þátt í hafði að markmiði að þróa meðferð og tæki sem hentaði fyrir
mænuskaða með neðri hreyfitaugaskaða til að auka vöðvastyrk og með
lokamarkmið að geta staðið upp með notkun raförvunar.
Markmið: Meta breytingar á rúmmáli vöðva, beinþéttni og klíniskt
gagnsemi raförvunar.
Aðferðir: Skilyrði fyrir þátttöku var alger mænuskaði með neðri hreyfi-
taugaskaða, 9 mánuðum til 10 árum eftir slys og vilji til að taka þátt í
rannsókninni í 2-5 ár. Þrír íslenskir einstaklingar uppfylltu skilyrðin eftir
viðtal og nákvæma skoðun á taugakerfi. Þátttakendum var ætlað að nota
raförvunartæki heima á quadriceps og kálfavöðva í eina klukkustund
daglega, 6 daga vikunnar. Straumstyrkur var allt að 250 mA sem var
aukinn smám saman. Einliðasnið var notað. Þátttakendur voru metnir á
fjögurra til sex mánaða fresti. Spiral CT rannsóknir á lærum voru gerðar
til að meta beinþéttni og rúmmál vöðva. Sveifluhreyfingar á hnjám voru
metnar. Ummálsmælingar voru notaðar til að meta bjúg, ástand húðar
var skoðað og vellíðan mæld með VAS kvarða.
Niðurstöður: Spiral CT mælingar sýndu töluverða aukningu á rúmmáli
rectus femoris vöðva í hlutfalli við meðferðarheldni og tíma frá slysi.
Besti árangur sýndi rúmmálsaukningu frá 10,6 upp í 17 cm3á 5 árum.
Beinþéttni jókst töluvert og sýndi samsvörun við aukið rúmmál vöðva.
Sveifluhreyfingar hnés sýndu aukna réttu í hné allt að 50°. Klínískar
niðurstöður sýndu minni bjúg, betra ástand húðar og aukna vellíðan á
VAS kvarða, fór úr 7 í 3 stig, aðallega minnkaði kuldatilfinning í fótum.
Ályktun: Rúmmál vöðva og beinþéttni jókst með raförvunarmeðferð.
Minni bjúgur, betra ástand húðar og aukin vellíðan bentu til aukinnar
blóðrásar.
27 Könnun á starfsumhverfi á Landspítala í mars 2012
Hildur Magnúsdóttir, Guðjón Örn Helgason, Svava Kr. Þorkelsdóttir, Erna
Einarsdóttir
Mannauðssviði Landspítala
hildurma@landspitali.is
Inngangur: Starfsumhverfi vísar til þátta sem eru mikilvægir fyrir árang-
ur stofnana, t.d. aðbúnaður, hvatning, stefna, stjórnun og samskipti. Þá
er talið að viðhorf eins og starfsánægja, starfsandi og hollusta hafi áhrif
á gæði þjónustu og starfsmannaveltu. Á Landspítala er starfsumhverfi
metið reglulega. í því felst aðhald og tækifæri til umbóta. ( kjölfar könn-
unar 2010 fylgdu slíkar aðgerðir, miðlægt, innan sviða og starfseininga.
Markmið: Að kanna viðhorf starfsmanna til eigin starfsumhverfis og
stjórnenda og bera saman við fyrri kannanir.
Aðferðir: Spurningalisti var lagður rafrænt fyrir allt starfsfólk 5.-19. mars
2012. Svarhlutfall var 70% (60% 2010).
Niðurstöður: Hér eru birtar fyrstu niðurstöður almenns hluta (ekki
stjórnendamat). Viðhorf starfsmanna eru í heildina jákvæðari en árið
2010. Neikvæð áhrif starfs á líðan og heilsu hafa minnkað, ýmis jákvæð
áhrif eru nefnd og 83% svarenda eiga auðvelt með að aðskilja vinnu
og einkalíf. Um helmingur upplifir of mikið vinnuálag, aðeins færri
of mikla streitu. Óánægja er með starfsaðstöðu. 82% svarenda eru "í
heildina" ánægðir í starfi. 63% hafa farið í starfsmannasamtal (39% 2010)
og 29% gert starfsþróunaráætlun (7% 2010). Viðhorf til Landspítala eru
jákvæðari en 2010 en svör eru enn á aðgerðabili. Starfsmenn telja sig vera
meiri þátttakendur í að auka gæði starfseminnar, hafa meiri möguleika til
sí- og endurmenntunar og fá frekar viðurkeimingu. Meðal starfsmanna
með starfsaldur minna en 1 ár finnst 80% að þeir hafi fengið næga inn-
leiðingu í starf.
Ályktanir: Viðhorf starfsmanna til starfsumhverfis er á margan hátt tals-
vert jákvæðara en árið 2010 þó enn séu sóknarfæri til úrbóta. Árangur
virðist vera af aðgerðum sem lagt var í til úrbóta eftir síðustu könnun
sem gefur tilefni til bjartsýni og er hvatning til áframhaldandi umbóta-
starfs.
28 Samspil sjúkdóma og umhverfis
Sveinbjörg Júlía Svavarsdóttir'-2, Guðrún K. Blöndal', Rakel Valdimarsdóttir', Kristín
V. Ólafsdóttir3- Halldór Kolbeinsson'
'Geðsviði Landspítala, 'félagsráðgjafardeild HÍ, 'kvenna- og barnasviði
sveinbsv@landspitali.is
Inngangur: Lífsgæði geðsjúkra eru lakari og lífslíkur þeirra eru allt að 20
árum minni en annarra. Rannsóknir sýna að þeir eru oft ekki greindir og
meðhöndlaðir vegna t.d. sykursýki og háþrýstings.
Markmið: Fá fram upplýsingar um samspil sjúkdóma og umhverfis,
félagslega stöðu og notkun geðlyfja hjá þýði notenda endurhæfingar
geðsviðs. Fimia breytur í umhverfi, sem gætu haft áhrif á heilsufar. Vinna
að markvissari endurhæfingu og birta niðurstöður í vísindatímaritum.
Aðferð: Unnið er með staðlað alþjóðlegt mælitæki, „interRAI CMH".
Það er lagt fyrir tvo hópa (N=260). Þýðið eru notendur á endurhæfingu
geðsviðs og úrtakið eru þeir, sem hafa notið þjónustu einnar endur-
hæfingardeildar á geðsviði LSH á árunum 1998-2010.
Niðurstöður: Lokið er upplýsingaöflun einstaklinga með geðgreiningu.
Konur eru 57% og karlar 43%. Flestir eru með geðklofa, þá lyndisrask-
anir, þunglyndi og kvíða. Verið er að leggja matið fyrir samanburðar-
hópinn, sem ekki hefur geðgreiningu. Áætlað að rafræn uppsetning á
interRai CMH Ijúki í vor. Niðurstöður gera kleift að skoða fylgni milli
t.d. sjúkdómsgreininga, lyfja, sjúkdómseinkenna, félagslegrar og fjár-
hagslegrar stöðu og getu einstaklings til sjálfsbjargar. Mögulegt verður
að skoða breytileika sjúkdómseinkenna milli hópa og bera saman við
aðrar breytur. Niðurstöður úr rannsókninni verða notaðar til að bera
saman raimsóknar- og samanburðarhópinn, með það að markmiði að
draga fram þætti sem gætu gefið vísbendingar um samspil sjúkdóma
og umhverfis. Þá gefst einnig tækifæri til samanburðar við rannsóknir í
öðrum löndum.
Ályktun: Fylgni er á milli ýmissa umhverfisþátta og sjúkdóma. Hægt
verður að afla upplýsinga sem gefa til kynna hvers konar meðferð er
ákjósanlegust. Þannig yrði auðveldara að forgangsraða og bregðast skjótt
við þjónustu eftir mikilvægi, ásamt öðrum þáttum í meðferðaráætlunum.
18 LÆKNAblaðið 2012/98