Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Page 44

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 70
Efniviður og aðferðir: Sjúklingar sem uppfylltu alþjóðleg skilmerki
BAH á árunum 1988-2010, alls 435 manns. Skráðar voru upplýsingar
um aldur, kyn, lifun, APACHEII, orsök og meðferð BAH. Forspárþættir
andláts vegna BAH voru metnir og langtíma lifun sjúklinga sem út-
skrifuðust lifandi var borin saman við samanburðarþýði.
Niðurstöður: Aldursstaðlað nýgengi BAH var 7,2 tilfelli/100,000 íbúa/
ári, og jókst um 0,2 tilfelli/100,000 íbúa/ári á rannsóknartímabilinu
(p<0,001). Meðal APACHE II skor var 16±7 og jókst ekki marktækt á
tímabilinu (p=0,06). Algengustu orsakir BAH voru lungnabólga (29%)
og sýklasótt (29%). Notkun þrýstingsstýrðrar öndunarvélameðferðar
jókst verulega frá 1993 og hlutfall sjúklinga sem voru meðhöndlaðir með
hátíðni öndunarvél, grúfulegu og ytri lugnavél jókst marktækt. Hæsti
innöndunarþrýstingur lækkaði (-0,5 cmH20/ári, p<0,001) en hæsti
útöndunarþrýstingur hækkaði (0,1 cmH20/ári, p<0,001). Dánartíðni
vegna BAH var 37% og lækkaði marktækt á tímabilinu (-1%/ári,
p=0.03). Fjölþáttalíkan sýndi að hærra APACHE II skor (OR 1,68; 95%
ÖB 1,39-2,04) og hærri aldur (OR 1,62; 95% ÖB 1,39-1,88) juku líkur
en hærra greiningarár minnkaði líkur (OR 0,71; 95% ÖB 0,58-0,85) á
andláti vegna BAH. Tíu ára lifun sjúklinga sem lifðu af BAH var 68%
samanborið við 90% lifun samanburðarþýðis (p<0,001).
Ályktun: Nýgengi og lifun jókst á rannsóknartímabilinu, samhliða
breyttri meðferð BAH. Sennilegt er að önnur meðferð sjúklinganna hafi
batnað samhliða bættri öndunarvélameðferð. Lifun sjúklinga sem lifa af
BAH er mun lakari en lifun samanburðarhóps.
106 Blóðhlutagjafir á gjörgæsludeildum Landspítala
Karl Erlingur Oddason1-2''' Tómas Guðbjartsson24, Sveinn Guðmundsson3,
Sigurbergur Kárason,;!, Kári Hreinsson’, Gísli H. Sigurðsson’*
'Svæfinga- og gjorgæsludeild, !skurðlækningasviði, -’Blóðbankanum Landspítala, úæknadeild
HÍ
oddason@gmail.com
Inngangur: Blóðhlutagjafir eru mikilvægur hluti meðferðar á gjör-
gæslum. Mikilvægt er að blóðhlutagjöfum sé beitt í hófi því þeim geta
fylgt aukaverkanir eins og sýkingar, bráður lungnaskaði og hækkuð
dánartíðni. Nýlegar klínískar leiðbeiningar blóðhlutagjafa boða aukið
aðhald og minni notkun. Ýmsar rannsóknir benda til þess að fylgni við
klínískar leiðbeiningar sé ábótavant.
Markmið: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna notkun blóðhluta
á gjörgæsludeildum Landspítala og hvort hún samræmdist klínískum
leiðbeiningum.
Aðferðir: Allir blóðhlutar gefnir gjörgæslusjúklingum voru rannsak-
aðir afturskyggnt á sex mánaða tímabili, frá júní til nóvember 2010.
Athugaður var fjöldi og tegund blóðhluta ásamt við hvaða gildi blóð-
rauða, próthrombínstíma eða blóðflagna blóðhlutar voru gefnir.
Niðurstöður: Af 598 innlögðum gjörgæslusjúklingum fengu 149 (25%)
blóðhluta, 88 (34%) á Hringbraut og 61 (18%) í Fossvogi, um helmingur
eftir skurðaðgerð. Gefnir voru 10,8 blóðhlutar að meðaltali þeim sjúk-
lingum sem blóðhlutagjöf fengu. Blóðrauði fyrir rauðkornagjöf var að
meðaltali 88g/L. Blóðrauði var >90g/L fyrir gjöf í 44% tilfella, þar af
5% við blóðrauða >100 g/L. Próthrombínstími var að meðaltali 21,3 sek
fyrir blóðvatnsgjöf en um 80% blóðvatnseininga voru gefnar á storku-
próf <eðlilegt storkuprófsgildi x 1,5. Blóðflögur voru að meðaltali fyrir
blóðflögugjöf 75 þús./pL en í 33% tilfella voru blóðflögur gefnar á gildi
> 100 þús./pL.
Ályktanir: Klínískum leiðbeiningum þarf að fylgja betur hvað varðar
allar blóðhlutagjafir. Hlutfall gjörgæslusjúklinga sem fengu blóðhluta
er lágt en þeir fá marga blóðhluta. Brýnt er að gera framsýna rann-
sókn til að skilgreina ástæður blóðhlutagjafa og meta nánar fylgni við
leiðbeiningar.
107 Tilviljunargreining á tölvusneiðmynd er sjálfstæður
forspárþáttur lifunar sjúklinga sem gangast undir skurðaðgerð við
lungnakrabbameini
Andri Wilberg Orrason', Kristján Baldvinsson', Húnbogi Þorsteinsson2, Martin Ingi
Sigurðsson', Steirin Jónsson1-3, Tómas Guðbjartsson'-2
'Læknadeiid HÍ, :hjarta- og lungnaskurðdeild, Tungnadeild Landspítala
andriwo@gmail.com
Inngangur: Lungnakrabbamein greinast oftast vegna einkenna en sum
greinast fyrir tilviljun við myndrannsóknir sem gerðar eru við eftirlit eða
vegna óskyldra sjúkdóma. Á síðustu árum hefur orðið mikil aukning í
notkun tölvusneiðmynda (TS) og segulómana. Markmið rannsóknar-
innar var að kanna hvort þessi þróun hafi fjölgað tilviljunargreiningum
en um leið kanna áhrif tilviljunargreiningar á lifun.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra
sjúklinga sem gengust undir skurðaðgerð vegna lungnakrabbameins
á íslandi 1991-2010. Sjúklingar með einkenni voru bornir saman við
tilviljunargreinda á fjórum 5 ára tímabilum, m.t.t. klínískra og meina-
fræðilegra þátta en einnig lífshorfa. Forspárþættir lifunar og áhrif tilvilj-
unargreiningar á lifun voru metnir með Ijölbreytugreiningu.
Niðurstöður: Af 512 sjúklingum voru 174 (34%) greindir fyrir til-
viljun og hélst hlutfall tilviljunargreininga svipað á milli tímabila. Æxlin
greindust fyrir tilviljun á lungnamynd (76%) og TS (24%) en á síðasta 5
ára tímabilinu voru TS 43% tilviljunargreininga. Tilviljunargreind æxli
voru minni (3,0 sbr. 4,3 cm, p<0,001), oftar á lægri stigum (64 sbr. 40%
á stigi I, p<0,001) og kirtilfrumugerð algengari. Blaðnám var algengara
hjá tilviljunargreindum en tíðni fylgikvilla svipuð í báðum hópum. Eftir
að leiðrétt var fyrir öðrum þáttum í fjölbreytugreiningu, svo sem lægra
TNM-stigi og aldri reyndust sjúklingar sem greindust fyrir tilviljun á TS
með marktækt betri lifun en sjúklingar með einkenni (HR 0,38, 95% Cl:
0,16-0,88, p=0,02).
Ályktun: Þriðji hver sjúklingur sem gengst undir skurðaðgerð vegna
lungnakrabbameins greinist fyrir tilviljun. Enda þótt hlutfall tilviljunar-
greininga hafi lítið breyst á síðustu tveimur áratugum er þáttur tölvu-
sneiðmynda vaxandi, sem virðist fela í sér betri lífshorfur, jafnvel þótt
leiðrétt sé fyrir stigi sjúkdómsins.
108 Holsjáraðgerðir gegnum endaþarmsop (HGE): uppgjör fyrstu
aðgerða á íslandi
Helena Árnadóttir', Páll Helgi Mölleru, Helgi Kjartan Sigurðsson'-2
'Skurðlækningadeild Landspítala, Tæknadeild HÍ
Helenar@landspitali.is
Inngangur: Holsjáraðgerðir gegnum endaþarmsop (HGE) er nýr val-
möguleiki í meðhöndlun á góðkynja og útvöldum illkynja æxlum í
endaþarmi.
Markmið: Tilgangur ratmsóknarinnar var að kanna fjölda aðgerða,
ábendingar og árangur þeirra aðgerða sem framkvæmdar hafa verið á
Landspítala til loka árs 2011.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn, á öllum sjúklingum
sem framkvæmd var á HGE aðgerð á íslandi, frá fyrstu aðgerð 2008 til
loka árs 2011. Sjúkraskrár voru skoðaðar m.t.t. ábendinga, fylgikvilla,
vefjagreininga og árangurs aðgerða.
Niðurstöður: Alls voru 33 HGE-aðgerðir framkvæmdar á 32 sjúkling-
44 LÆKNAblaðið 2012/98