Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Síða 43

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 70
102 Súrefnismettun sjónhimnuæða við innöndun á hreinu súrefni
Ólöf Birna Ólafsdóttir', öórunn S. Elíasdóttir', Jóna Vaigerður Kristjánsdóttir2'5,
Sveinn Hákon HarðarsonUJ, Einar StefánssonUJ
'Læknadeild HÍ, 2augndeild Landspítala, 'Oxymap ehf.
olofbimaolafs@gnmil.com
Inngangun Sjónhimna manna fær súrefni frá tveimur stöðum; frá sjón-
himnuæðum og einnig æðahimnu sem liggur undir sjónhimnunni. Andi
einstaklingur að sér hreinu súrefni fær sjónhimnan gríðarmikið súrefni
frá æðahimnu, súrefnisþrýstingur hækkar mikið og mjög dregur úr
súrefnislosun frá sjónhimnuæðum. Þetta ástand er nær einstætt í líkam-
anum. Við höfum þróað tæki til að mæla súrefnismettun í sjónhimnu-
æðum sem gefur innsæi í þessa lífeðlisfræði.
Markmið: Að kanna áhrif innöndunar á 100% súrefni á súrefnismettun
sjónhimnuæða í heilbrigðum einstaklingum ásamt því að meta næmni
sjónhimnusúrefnismælis.
Aðferðir: Súrefnismettun í sjónhimnuæðum var mæld í heilbrigðum ein-
staklingum (n=31) með súrefnismæli (Oxymap ehf., Reykjavík, ísland).
Mælingar voru framkvæmdar fyrir innöndun á 100% súrefni (normoxía),
strax eftir 10 mínútna innöndun á 100% súrefni (6L/mín., hyperoxía) og
svo 10 mínútum eftir að innöndun á 100% súrefni var hætt. Framkvæmt
var stúdents t-próf til að kanna tölfræðilega marktækni.
Niðurstöður: Súrefnismettun í slagæðlingum jókst við innöndun á
100% súrefni úr 92±4% (meðaltal±staðalfrávik)í normoxíu upp í 95±4%
í hyperoxíu (p<0,0001). í bláæðlingum var súrefnismettun einnig hærri
eftir innöndun á 100% súrefni þar sem mettunin fór úr 51±6% í normoxíu
í 75±8% í hyperoxíu (p<0,0001). Hvað varðar æðavídd þá þrengdust
slagæðlingar úr 10,3±1,3 pixlum í normoxíu niður í 9,7±1,4 pixla í
hyperoxíu (p<0,0001). Sömuleiðis þrengdust bláæðlingar við hyperoxíu
þar sem þeir mældust 13,2±1,5 pixlar í normoxíu en 11,4±1,2 í hyperoxíu
(p<0,0001).
Ályktun: Innöndun á hreinu súrefni eykur súrefnismettun í slagæð-
lingum og bláæðlingum sjónhimnunnar ásamt því að minnka æðavídd
þeirra samanborið við mælingar við eðlilegar súrefnisaðstæður (nor-
moxía). Súrefnismælirinn er bæði áreiðanlegur og næmur á breytingar í
súrefnismettun sjónhimnuæða
103 Þjálfun og endurmenntun lækna í heilsugæslu til að bregðast
við slysum og bráðum veikindum
Hjalti Már Björnsson’, Sigurður Halldórsson2
’Bráðadeild Landspítala, 2Heilbrigðisstofnun Þingeyinga
hjaltimb@landspitali.is
Inngangur: Vel þjálfaða heilsugæslulækna þarf til að sinna slösuðum og
bráðveikum utan höfuðborgarsvæðisins á íslandi.
Markmið: Að meta stöðu þjálfunnar heilsugæslulækna á þessu sviði á
íslandi og hvort skortur á þjálfun eigi þátt í núverandi erfiðleikum við að
manna heilsugæslu á landsbyggðinni.
Aðferðir: Netkönnun var send til allra heilsugæslulækna á íslandi.
Spurt var út í sérhæfð bráðanámskeið sem viðkomandi hafði sótt, auk
þjálfunar og endurmenntunar til að bregðast við níu tegundum ólíkra
bráðra vandamála.
Niðurstöður: Af 256 heilsugæslulæknum bárust svör frá 105 (40,2%). Að
meðaltali í 73% tilvika töldu læknar upphaflega þjálfun sína hafa verið
þokkalega eða betri á þessu sviði, en ábótavant í 27% tilvika. Þjálfun
á sviði vettvangsvinnu, meðferðar slasaðra, barna- og kvensjúkdóma
auk hópslysa var talið meira ábótavant heldur en þjálfun til að sinna
minniháttar áverkum, hjartasjúkdómum, endurlífgun og öndunarað-
stoð. í að meðaltali 46% tilvika töldu læknar að þeir hefðu ekki nógu
vel eða með mjög ófullnægjandi hætti geta sótt sér endurmenntun í
bráðalækningum. Reyndust 88% lækna telja það vera nokkuð eða mikið
vandamál að ekki séu íboði viðeigandi bráðanámskeið og 80% svarenda
töldu að skortur á þjálfun og endurmenntun í bráðalækningum ætti þátt
í að erfiðlega gangi að manna læknisstöður á landsbyggðinni.
Ályktun: Bæta má þjálfun og endurmenntun heilsugæslulækna til að
bregðast við slysum og bráðum veikindum. Skortur á fræðslu á þessu
sviði á líklega þátt í núverandi erfiðleikum við að manna stöður í heilsu-
gæslu á landsbyggðinni.
104 Samanburður á eiginleikum fjögurra tegunda hálskraga
Sigurbergur Kárason12, Kristbjörn Reynisson3, Kjartan Gunnsteinsson'1, Ása Guðlaug
Lúðvíksdóttir1, Kristinn Sigvaldason', Gísli H. Sigurðsson1'2, Þorvaldur Ingvarsson2-1
5
'Svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala,2iæknadeild HÍ, 3myndgreiningardeild Landspítala,
4Össuri hf, 'bæklunardeild FSA
skarason@landspitali.is
Inngangur: Við grun um áverka á hálshrygg er ávalt settur hálskragi til
að draga úr líkum á mænuáverka. Þröngur kragi getur valdið hækkun
á innankúpuþrýstingi vegna aukimiar mótstöðu á blóðflæði í hálsblá-
æðum og aukið á alvarleika heilaáverka. Markmið: Að bera saman hæfni
fjögurra tegunda hálskraga að skorða hálshrygg, áhrif þeirra á þrýsting í
hálsbláæð og mat á þægileika.
Aðferðir: Hjá 10 sjálfboðaliðum (5 konur, 5 karlar) var mælt hve vel
Laerdal Stifneck® (SN) (Laerdal Medical AS), Vista® (VI) (Aspen
Medical Products), MiamiJ® Advanced (MJ) (Össurhf) og Philadelphia®
(PH) (Össur hf.) hálskragar hindruðu hreyfingu hálsliða með starfrænu
mælitæki (Goniometer CROM) og hve mikil áhrif þeir hefðu á háls-
bláæðaþrýsting með beinni þrýstingsmælingu gegnum legg þræddum
í bláæðina. Þátttakendur gáfu krögunum einkunn (1-5) eftir þægileika.
Rannsóknin var styrkt af Össuri hf.
Niðurstöður: Meðalaldur þátttakenda var 27±5ár, hæð 176±llcm,
þyngd 80±9kg og BMI 26±5. Meðaltalshreyfing hálsliða (53±9°)
minnkaði marktækt (p<0.001) við ásetningu kraga í eftirfarandi gildi:
SN(18±7°), MJ(21±10°), PH(22±8°), VI(25±9°). Ekki var marktækur
munur á milli SN og MJ (p=0,06) né MJ og PH. Meðaltalsþrýstingur í
hálsbláæðum (9,4±l,4mmHg) jókst við ásetningu hálskraga í eftirfarandi
gildi: SN(10,5±2,lmmHg), MJ(ll,7±2,4mmHg), VI(13,5±2,5mmHg),
PH(16,3±3,3mmHg). Hækkun vegna SN frá meðaltalsþrýstingi var
ekki marktæk en hækkun annarra var það (p<0,001). Ekki var mark-
tækur munur á milli SN og MJ. Röðun eftir þægileika var VI (4,2±0,8), MJ
(3,9±1,0), SN (2,8±1,0) og PH (2,2±0,8).
Ályktanir Laerdal Stifneck® kraginn hindraði mest hreyfingu um háls-
liði og hafði jafnframt minnst áhrif á þrýsting í hálsbláæð. Aðferðafræðin
sem notuð var í þessari rannsókn gæti gefið ný viðmið varðandi hönnun
hálskraga.
105 Nýgengi og meðferð bráðs andnauðarheilkennis (ARDS / BAH)
á íslandi
Martin Ingi Sigurðsson1, Þórður Skúli Gunnarsson1-2, Kristinn Sigvaldason', Alma
Möller1-2, Gísli H. Sigurðsson1-2
’Svæfinga-og gjörgæsludeild Landspítala, 2læknadeild HÍ
martiningi@gmail.com
Inngangun Markmið verkefnisins var að kanna breytingar á nýgengi og
meðferð BAH á íslandi og möguleg áhrif á lifun á 23 ára tímabili.
LÆKNAblaðið 2012/98 43