Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Blaðsíða 25

VÍSINDI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 70
höfðu fengið heilablæðingu, pöruð á meðgöngulengd og fæðingarári.
JMP tölfræðiforritið var notað við tölfræðiúrvinnslu, einkum t-próf og
kí-kvaðrat próf.
Niðurstöður: Alls greindust 93 fyrirburar (24-30 vikna meðganga) með
heilablæðingu á rannsóknartímabilinu, þar af 56 með væga (I. og II.
gráðu)og 37 með alvarlega blæðingu (III. og IV. gráðu). Tíðni heilablæð-
inga var í öfugu hlutfalli við meðgöngulengd. 10,8% bamanna með
alvarlega blæðingu höfðu fengið tvíbura-tvíbura blóðrennslissjúkdóm
(twin-to-twin transfusion syndrome) í móðurkviði en ekkert viðmið-
anna (p=0,016). Börn með alvarlega blæðingu fengu lægri Apgar við 5
mín. (5,9±1,7 vs. 6,9±1,5; p=0,0069), þurftu frekar á endurlífgun að halda
(66,7% vs. 43,2%; p=0,048) og voru líklegri til að fá glærhimnusjúkdóm
(89,2% vs. 56,8%; p=0,0013). Færri mæður barna með alvarlega heila-
blæðingu höfðu fengið barkstera > 48 klst. fyrir fæðingu en þeirra sem
ekki fengu blæðingu (25,7% vs. 52,8%; p=0,019). 64,9% bamanna með
alvarlega blæðingu létust á nýburaskeiði, en 10,8% í viðmiðunarhópnum
(p<0,0001). Af þeim sem lifðu fengu 61,5% alvarlegu tilfellanna CP
heilalömun síðar á ævinni en 6,1% viðmiðanna (p<0,0001).
Ályktanir: Minnstu fyrirburarnir em í mestri hættu á að fá heilablæð-
ingu. Áföll á meðgöngu og í fæðingunni, og alvarleg veikindi á nýbura-
skeiði auka líkur á alvarlegri heilablæðingu hjá fyrirburum. Dánartíðni
og tíðni fatlana er há meðal barna sem fá alvarlega heilablæðingu.
49 Hjúpgerðir og sýklalyfjanæmi pneumókokka hjá heilbrigðum
leikskólabörnum árin 2009-2011
Helga Erlendsdóttir1-2, Ámi Sæmundsson1, Kolbeinn H. Halldórsson1, Arnar J.
Jónsson1, Þórólfur Guönason11, Ásgeir Haraldsson1-3, Karl G. Kristinsson1-2
'Læknadeild Háskóla íslands, 2sýklafræðideild Landspítala, 3Barnaspítala Hringsins,
'íandlæknisembættinu
helgaerl@landspitali. is
Inngangur: Pneumókokkar eru algengir sýkingavaldar og finnast oft í
nefkoki fólks, einkum barna. Á Sýklafræðideild Landspítalans hafa und-
anfarin ár um 7% pneumókokkastofna í ífarandi sýkingum og nær 40%
pneumókokkastofna í öndunarfærasýkingum haft minnkað næmi gegn
penicillíni. Bólusetning gegn pneumókokkum hófst á fslandi í apríl 2011.
Markmið: Að kanna dreifingu hjúpgerða og sýklalyfjanæmi pneumó-
kokka í nefkoki heilbrigðra leikskólabama og breytingar milli ára áður
en bólusetning hófst.
Aðferðir: Nefkokssýni vom tekin úr heilbrigðum leikskólabömum á
15 leikskólum á höfuðborgarsvæðinu í marsmánuði 2009 (n=516), 2010
(n=446) og 2011 (n=420). Leitað var að pneumókokkum, þeir ræktaðir
á hefðbundinn hátt, hjúpgreindir og gert næmispróf (oxacillin ónæmi,
E-próf).
Niðurstöður: Berahlutfall pneumókokka var 72%, 66% og 58% við-
komandi ár. Um 10% pneumókokkastofna öll árin hafði minnkað
penicillínnæmi, og var hjúpgerð 19F yfirgnæfandi, eða 71%, 83% og 100%
viðkomandi ár, yfirleitt fjölónæmir stofnar með sama næmismunstur.
Dreifing hjúpgerða milli ára var breytileg.
Ályktim: Pneumókokkar með minnkað penicillínnæmi eru mun algeng-
ari í sýnum bama með öndunarfærasýkingar en í sýnum frá heilbrigðum
leikskólabörnum. Þá er vitað að sýklalyfjanotkun eykur hættuna á að
bera ónæma stofna. Færri hjúpgerðir sem eru í bóluefnunum ræktuðust
árið 2011 en árin tvö á undan, þrátt fyrir að ungbarnabólusetning gegn
pneumókokkum væri ekki hafin. Allar hjúpgerðir pneumókokka sem
höfðu minnkað penicillínnæmi er að finna í bóluefnunum.
Mikilvægt er að fylgjast með dreifingu og algengi mismunandi hjúp-
gerða pneumókokka til að betur megi segja fyrir um sýklalyfjanæmi og
áhrif bólusetningarinnar.
50 Garnasmokkun barna á íslandi 1986-2010
Kristín Pétursdóttir1, Páll Helgi Möller1-2, Pétur Harmesson1-4, Þráinn Rósmundsson1-3
'Læknadeild HÍ, 3skurðlækningadeild, barnaskurðdeild, 4myndgreiningardeild Landspítala
kpetu rs@gmail. com
Inngangur: Garnasmokkun (intussnsception) er þegar hluti af görn
smokrast inn í sjálfa sig. Hún kemur fyrir á hvaða aldri sem er en er þó
algengust í bömum. Ef ástandið er ekki greint og meðhöndlað timanlega
getur það leitt til dreps og rofs á görn. Tilgangur rannsóknarinnar var að
kanna nýgengi, aldur, kyn og einkenni garnasmokkunar hjá börnum á
íslandi, greiningartækni, árangur meðferðar, endurkomu og dánartíðni.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn þar sem safnað
var gögnum úr sjúkraskrám barna sem höfðu fengið garnasmokkun á
árunum 1986 - 2010. Sjúklingar voru fundnir með því að leita í rafrænu
sjúkraskrárkerfi Landspítala og Sjúkrahússins á Akureyri.
Niðurstöður: Staðfest voru 67 tilfelli garnasmokkunar hjá börnum,
44 drengjum (66%) og 23 stúlkum (34%). Flest greindust fyrir eins árs
aldur (67%). Nýgengi gamasmokkunar var 0,4 tilfelli á hver 1000 böm
yngri en 1 árs. Algengustu einkennin vom kviðverkir og uppköst.
Gamasmokkunin var algengust á mótum smágirnis og ristils (94%)
og í 70% tilvika var orsökin óþekkt. Helsta greiningaraðferðin var
skuggaefnisinnhelling um ristil sem var jafnframt helsta meðferðarúr-
ræðið. Hlutfall skuggaefnisinnhellinga þar sem leiðrétting tókst var 62%.
Tæplega helmingur barnanna þurfti að gangast undir skurðaðgerð og
var framkvæmt hlutabrottnám á göm hjá 9% þeirra. Endurkomutíðni
var 4,5%.
Ályktanir: Rannsóknin staðfestir það sem erlendar rannsókiiir hafa sýnt
fram á að gamasmokkun sé algengust í ungum börnum þar sem drengir
eru í meirihluta. Meðferð og árangur hennar er innan þeirra marka sem
sést erlendis en nokkuð frá því sem best gerist og má bæta árangurinn.
51 Hjúpgerðir og sýklalyfjanæmi pneumókokka hjá heilbrigðum
leikskólabörnum árin 2009-2011
Helga Erlendsdóttir1-2, Ámi Sæmundsson1, Kolbeirm H. Halldórsson1, Arnar J.
Jónsson1, Þórólfur Guðnason1-4, Ásgeir Haraldsson13, Karl G. Kristinsson1-2
Læknadeild Háskóla íslands, ^sýklafræðideild Landspítala, 3Barnaspítala Hringsins,
‘’landlæknisembættinu, sóttvarnarsviði
helgaerl@landspitali.is
Inngangur: Pneumókokkar eru algengir sýkingavaldar og finnast oft í
nefkoki fólks, einkum barna. Á Sýklafræðideild Landspítalans hafa und-
anfarin ár um 7% pneumókokkastofna í ífarandi sýkingum og nær 40%
pneumókokkastofna í öndunarfærasýkingum haft miimkað næmi gegn
penicillíni. Bólusetning gegn pneumókokkum hófst á íslandi í apríl 2011.
Markmið: Að kanna dreifingu hjúpgerða og sýklalyfjanæmi pneumó-
kokka í nefkoki heilbrigðra leikskólabarna og breytingar milli ára áður
en bólusetning hófst.
Aðferðir: Nefkokssýni voru tekin úr heilbrigðum leikskólabörnum á
15 leikskólum á höfuðborgarsvæðinu í marsmánuði 2009 (n=516), 2010
(n=446) og 2011 (n=420). Leitað var að pneumókokkum, þeir ræktaðir
á hefðbundinn hátt, hjúpgreindir og gert næmispróf (oxacillin ónæmi,
E-próf).
Niðurstöður: Berahlutfall pneumókokka var 72%, 66% og 58% við-
komandi ár. Um 10% pneumókokkastofna öll árin hafði minnkað
penicillínnæmi, og var hjúpgerð 19F yfirgnæfandi, eða 71%, 83% og 100%
LÆKNAblaðið 2012/98 25