Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2012, Síða 34

VíSINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 70
75 Tíðni erfðabreytileika sem veldur skorti í lektínferli
komplímentvirkjunar í íslensku þýði
Margrét Arnardóttir2, Helga Bjarnadóttir’, Björn Rúnar Lúðvíkssonu
Ónæmisfræðideild Landspítals1, læknadeild HÍ, heiibrigðisvísindasviði2
margret84@gmail.com
Inngangur: Komplímentkerfið er mikilvæg ónæmisvörn. Lektínferill
komplímentkerfisins ræsist þegar mannanbindilektín (MBL) eða
fíkólín (1-3) bindast sameindamynstrum á yfirborði örvera. Við bindingu
virkjast serín próteasinn MASP-2 (MBL associated serine protease)
sem klýfur C4 og ræsir þar með komplímentkerfið. Erfðabreytileiki
(p.D120G) í MASP2 geninu veldur lækkun á MASP-2 í sermi. Arfhreinir
einstaklingar um stökkbreytinguna (G/G) hafa ekkert MASP-2 í sermi
og þ.a.l. óvirkan lektínferil. Áætlað er að 2 af hverjum 1000 Evrópubúum
séu með skort (G/G). Rannsóknir á tengslum þessa skorts við sjúkdóma
eru stutt á veg komnar.
Markmið: Markmiðið var að finna út tíðni p.D120G samsætuimar í heil-
brigðu íslensku þýði.
Aðferðir: Genómískt DNA var einangrað úr 453 heilbrigðum íslenskum
blóðgjöfum með hásaltsaðferð. Notast var við „sequence specific primer"
PCR aðferð (PCR-SSP) til að skima fyrir p.D120G.
Niðurstöður: Af 453 einstaklingum voru 37 arfblendnir (D/G) um
p.D120G eða 8,2%. Enginn var með skort (þ.e.a.s arfhreinn um stökk-
breytinguna (G/G)).
Ályktun: Niðurstöðurnar sýna að tíðni samsætunnar er sú sama og finnst
í dönsku heilbrigðu þýði (0.039). Af því má áætla að um 660 íslendingar
séu með skort (G/G). Næstu skref eru að skima fyrir p.D120G í ýmsum
sjúklingaþýðum þ.m.t einstaklingum með óútskýrðar sýkingar.
76 Náttúrulegt útbreitt og staðbundið B- og T-frumu ónæmisminni
gegn próteinum í bóluefni gegn meningókokkum af gerð B
Maren Henneken1, Mariagrazia Pizza2, Ingileif Jónsdóttir'14
'Ónæmisfræðideild Landspítala, 'Novatris Vaccines, Siena, Italy, iæknadeild HÍ, 'íslenskri
erfðagreiningu, Reykjavík
marenh@landspitali. is
Inngangur: Meningókokkar eru ein aðalorsök heilahimnubólgu og blóð-
sýkingar um allan heim. Nýtt bóluefni gegn meningókokkum af gerð B
(MenB) er í þróun og byggir á vel varðveittum meinvirkum próteinum
sem eru tjáð á yfirborði sýkilsins. Við rannsökuðum náttúrulega myndun
ónæmisminnis gegn próteinum í bóluefninu, í eitilvefjum slímhúðum og
í blóði 1-19 ára einstklinga. T- og B-frumusvör voru prófuð gegn MenB
próteinunum NHBA, fHBP, NadA, GNA2091 og samsettum prótein-
unum ÍHBP-GNA2091 og NHBA-GNA1030.
Aðferðir: Eitilfrumur úr blóði og slímhúðareitlum (nefkoks/kokeitlum)
48 einstaklinga voru einangraðar og örvaðar með einstökum MenB pró-
teinum og T-frumusvör metin með myndun boðefna (ELISA). B-frumur
voru örvaðar ósértækt (með CpG, PVVM og SAC) og sértæk svörun gegn
próteinunum metin sem fjöldi mótefnaseytandi frumna mældur með
ELISpot.
Niðurstöður: B-minnisfrumur sértækar fyrir MenB próteinin voru til
staðar, en ekki fannst marktækur munur á fjölda þeirra eftir próteinum.
T-frumusvörun gegn öllum próteinunum var af Thl gerð (einkum IFN-y)
bæði í blóði og slímhúðareitlum. Styrkur IFN-y svörunar T-frumna var
breytilegur eftir MenB próteinum, bæði í blóði og slímhúðareitlum, og
mestur gegn NHBA og fHBP. Svörun T-frumna í blóði var hæst hjá 1-4 og
13-19 ára, en þeir aldurshópar eru í mestri áhættu að fá meningókokka-
sjúkdóm. Svörun T-frumna í eitilvefjum slímhúða gegn MenB prótein-
unum jókst með aldri, marktækt fyrir fHBP og NHBA.
Ályktun: Niðurstöður okkar sýna að prótein í MenB bóluefni sem
er í þróun vekja ónæmissvör við náttúrulega útsetningu fyrir MenB
bakteríunni og að bólusetning með blöndu þessara prótein ætti að örva
náttúrulegt ónæmisminni gegn þeim.
77 Áhrif valdra ónæmisglæða á mótefnasækni og IgG undirflokka
svörun nýburamúsa gegn meningókokka B bóluefni
Sindri Freyr Eiðsson1, Þórunn Ásta Ólafsdóttir1-2, Mariagrazia Pizza3, Rino Rappuoli3,
Ingileif Jónsdóttir1-2
‘Ónæmisfræðideild Landspítala, 'læknadeild HÍ, 'Novartis Vaccines, Siena, Ítalíu
sindrifr@landspitali.is
Inngangur: Fjölda tilfella heilahimnubólgu og blóðsýkinga um allan
heim má rekja til Neisseria meningitidis eða meningókokka. Ekkert alhliða
bóluefni er til gegn gerð B (MenB), sem veldur um 80% tilfella á íslandi
(2004-2010). Meningókokkasjúkdómur er algengastur í ungum börnum
og unglingum. Rannsókn á erfðamengi MenB greindi vel varðveitt
meinvirk prótein tjáð á yfirborði sýkilsins, sem hafa verið sett saman í
fimmgilt bóluefni (5CVMB) sem er væntanlegt á markað fljótlega.
Markmið: Markmið rannsóknarimiar var að meta ónæmissvör nýbura-
músa gegn MenB próteinunum NHBP, fHbp og NadA, sem eru í 5CVMB,
og meta áhrif ónæmisglæða á IgG undirflokka og sækni mótefna.
Aðferðir: Nýburamýs (1 viku gamlar) voru bólusettar undir húð með
5CVMB (20pg af hverju próteini) án/með ónæmisglæðunum LT-K63,
MF-59, alum eða CpG1826. Alum og CpG1826 voru gefin saman og í sitt-
hvoru lagi. Mýsnar voru endurbólusettar 3 og 5 vikna gamlar. Mótefni
í serrni voru mæld með ELISA og sækni mótefna með því að bæta við
[KSCN] títrunarskrefi.
Niðurstöður: Allir ónæmisglæðarnir juku mótefnasvör nýburamúsa
gegn 5CVMB. Áhrif ónæmisglæðanna á IgGl mótefni gegn próteinunum
voru svipuð áhrifum þeirra á IgG mótefni. Mýs sem fengu CpG1826
eða CpG1826+alum mældust með marktækt hærri IgG2a mótefni gegn
öllum próteinunum en mýs sem fengu 5CVMB eingöngu, og einnig með
hærri sækni IgG mótefna. Áhrif CpG1826 á sækni mótefna voru hverf-
andi ef það var gefið án alum með 5CVMB. LT-K63 jók styrk og sækni
mótefnanna marktækt og MF-59 jók og sækni mótefna marktækt betur
en aðrir ónæmisglæðar
Ályktun: Ónæmisglæðar hafa mismunandi áhrif á gerð og eiginleika
mótefna gegn 5CVMB, MF-59 og LT-K63 valda mestri aukningu á styrk
og sækni IgG mótefna, og styrk bæði IgGlog IgG2a mótefna og gætu því
bætt verndarmátt MenB bóluefna í börnum.
78 Ónæmisglæðirinn LT-K63 yfirvinnur takmörkun á þroska
kímmiðjufrumna í nýburamúsum andstætt við ónæmisglæðinn
CpG1826
Stefanía P. Bjarnarson1'2, Hreirin Benónísson1-2, Giuseppe Del Giudice3, Ingileif
Jónsdóttir1-2'4
'Ónæmisfræðideild Landspítala, 3læknadeild HÍ, 'Novartis Vaccines, Siena, Ítalíu, 'íslenskri
erfðagreiningu, Reykjavík
Stefbja landspitali.is
Inngangur: Ónæmiskerfi nýbura og ungbarna er vanþroskað og
mótefnasvör gegn flestum bóluefnum hæg, lækka hratt og endast stutt.
Kímstöðvar eru aðalvirkjunarstaðir B-frumna til sérhæfingar í mótefna-
seytandi B-frumur (AbSC) og B-minnisfrumur. Virkjun kímstöðva er
takmörkuð í nýburamúsum vegna vanþroska kímstöðvafrumna (FDC).
34 LÆKNAblaðið 2012/98