Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.2012, Blaðsíða 3

Tap deCode
1997–2011
út frá ársreikningum félagsins
1997 576 milljónir kr.
1998 770 milljónir kr.
1999 1.750 milljónir kr.
2000 2.635 milljónir kr.
2001 5.356 milljónir kr.
2002 10.611 milljónir kr.
2003 2.485 milljónir kr.
2004 3.477 milljónir kr.
2005 3.969 milljónir kr.
2006 6.192 milljónir kr.
2007 5.952 milljónir kr.
2008 11.900 milljónir kr.
2009 3.277 milljónir kr.
2010 142 milljónir kr.
2011 1.712 milljónir kr.
Samtals: 60.804 milljónir kr.
Fréttir 3Miðvikudagur 12. desember 2012
Regína ráðin
bæjarstjóri
Regína Ástvaldsdóttir mun taka
við starfi bæjarstjóra á Akranesi
um miðjan janúar. Tekin var ein­
róma ákvörðun um þetta á fundi
bæjarstjórnar á þriðjudaginn og
hyggst Regína flytja á Akranes
ásamt eiginmanni sínum. Þetta
markar ákveðin tímamót í sögu
bæjarfélagsins enda hefur kona
aldrei áður gegnt starfi bæjarstjóra
þar. Hefur Regína áður komið að
sveitarstjórnarmálum og meðal
annars starfað hjá Reykjavíkur­
borg og þjónustumiðstöð í Graf­
arvogi. Þá hefur hún gegnt stöðu
félagsmálastjóra á Sauðárkróki og
sinnt stundakennslu við viðskipta­
fræðideild Háskólans á Bifröst.
„Ekkert nema
urð og grjót“
„Ef við förum í frekari virkjanir
núna þá er það í þágu stór iðjunnar
en ekki almennings,“ sagði Ólína
Þorvarðardóttir, þingkona Sam­
fylkingarinnar, í umræðum um
rammaáætlun ríkisstjórnarinnar á
þriðjudaginn. Hart hefur verið deilt
um málið á þingi og stóðu umræð­
urnar enn yfir þegar blaðið fór í
prentun. Þá hafði Illugi Gunnars­
son, þingmaður Sjálfstæðis­
flokksins, gefið í skyn að umræð­
urnar ættu eftir að standa fram
á nótt. Þingmenn stjórnarflokk­
anna tóku ummælum hans illa og
lét Mörður Árnason, þingmaður
Samfylkingarinnar, eftirfarandi
orð falla: „Hér á að verða málþóf
í dag.“ Lögðu þingmenn stjórnar­
andstöðunnar áherslu á nýtingu
náttúruauðlinda og sagði Gunnar
Bragi Sveinsson, þingflokks­
formaður Framsóknarflokksins, að
brýnt væri að auka verðmætasköp­
un enda væri sums staðar „ekkert
undir nema urð og grjót“.
Nágrannar
í hár saman
Lögreglan á Suðurnesjum var
kölluð út vegna nágrannaerja
um helgina. Í tilkynningu kemur
fram að um hafi verið að ræða
tvo einstaklinga sem búa hvor
á sinni hæð íbúðarhúss. Íbúi
á neðri hæð tilkynnti lögreglu
að íbúinn á efri hæðinni væri
að henda rusli og öðru laus­
legu niður í garðinn sinn. Fyrir
helgi hefði hann ógnað sér með
hafnarboltakylfu.
Fáeinum mínútum síðar til­
kynnti íbúi efri hæðarinnar lög­
reglu að íbúi á neðri hæð væri að
grýta steinum, mjólkurfernum
og matarafgöngum í útidyrahurð
og á svalir sínar.
Enn barst tilkynning á
sunnudag og þá tilkynnti íbúi
efri hæðar að sá á neðri hæðinni
hefði verið að ota að sér eldhús­
hnífi sem hann væri búinn að
binda á kústskaft. Hnífamað­
urinn tjáði lögreglu að búnað­
inn ætlaði hann sem vörn gegn
hafnarboltakylfunni. Lögregla
beindi því til mannanna að leysa
ágreininginn friðsamlega.
60 milljarða tap deCode
fjármuni til að fjármagna rekstur
sinn. Þá komu nýir hluthafar að fé­
laginu líkt og nú. Sjálfur átti Kári lít­
inn hlut í fyrirtækinu sem hann fær
greitt fyrir í söluferli félagsins, líkt og
hann hefur greint frá í fjölmiðlum.
Kári hefur ekki viljað greina frá því
hversu stór hlutur hans í félaginu var.
Svona hefur þetta gengið fyrir sig
hjá deCode frá stofnun félagsins: Fé­
lagið er endurfjármagnað með sölu
á hlutabréfum í því á markaði eða til
tiltekinna fjárfesta. Þegar hlutaféð er
uppurið í dýrum rekstri fer af stað
ferli þar sem nýir hluthafar koma að
félaginu með frekari fjármuni. Svo
þegar það hlutafé er uppurið hefst
þetta ferli aftur.
Stofnað með 400 milljónum
Kári Stefánsson stofnaði deCode
í ágúst árið 1996 í Delaware­fylki
í Bandaríkjunum. Bandarískir
áhættufjárfestar höfðu þá lagt fram
400 milljónir króna sem voru hlutafé
félagsins. Þremur árum seinna settu
Fjárfestingarbanki atvinnulífsins,
Landsbankinn og Búnaðarbankinn
sex milljarða króna inn í fyrirtækið.
Um var að ræða 17 prósenta hlut
sem þessir aðilar keyptu. Á sama
tíma keyptu Kári og Hannes Smára­
son, sem þá var aðstoðarforstjóri
deCode, hlut í Fjárfestingarbanka at­
vinnulífsins
Eftir að bankarnir höfðu keypt
hlutabréf í deCode byrjuðu þeir að
selja Íslendingum hlutabréf sín í
fyrirtækinu á svokölluðum „gráum
markaði“. Um var að ræða svonefnd
B­bréf. Það eru hlutabréf sem ekki
eru skráð á skipulegan hátt. Upplýs­
ingaskylda vegna þeirra er mjög tak­
mörkuð og því þurftu forsvarsmenn
fyrirtækisins ekki að upplýsa mikið
hvorki um fjárhagsstöðu félagsins né
um áætlað fjárflæði til langs tíma.
Bréfin seld til almennings
Um aldamótin, eftir kaup bank­
anna í deCode, greip um sig hluta­
bréfaæði á Íslandi. Bankarnir þrír
sem keypt höfðu sex milljarða hlut
í deCode hófu að selja hlutabréf í
miklum mæli og veittu einnig lán til
þeirra kaupa. Þótti Búnaðarbankinn
ganga hvað harðast fram.
Frægt er þegar Árni Oddur
Þórðarson, þáverandi forstöðu­
maður markaðsviðskipta Búnað­
arbankans, lét þau orð falla árið
1999 að það væri „meiri áhætta“ að
„kaupa ekki“ hlutabréf í deCODE
en að kaupa þau. Saga fyrirtækisins
hefur sýnt fram á hvað þessi ummæli
eru galin. Íslensku bankarnir seldu
þessi bréf til einstaklinga og lögaðila
í miklum mæli. Ómögulegt átti að
vera að tapa á hlutabréfunum.
Bréf deCode voru sett á markað
af Nasdag í Bandaríkjunum 18. júlí
árið 2000. Upphafsgengi bréfanna
var þá 18 dollarar en eins og áður
var sagt fór gengið á „gráa markað­
inum“ hæst í 65 dali. Netbólan svo­
kallaða var að springa á svipuðum
tíma en Nasdaq­vísitalan hafði náð
hæstu gildum 10. mars árið 2000 um
fimm mánuðum áður en deCode fór
á markað. Við lok fyrsta viðskipta­
dags á Nasdaq­hlutabréfamarkað­
inum var verðið komið upp í 25,44
dali.
Næstu vikur á eftir sveiflaðist
gengi bréfanna töluvert en hæst náði
lokagildið 28,75 dölum 11. septem­
ber árið 2002. Bandaríkjamenn virð­
ast ekki hafa gleypt við deCode­æv­
intýrinu líkt og Íslendingar. Morgan
Stanley kom félaginu á markað og
átti um tíma í því. Þegar greinargerð
var gerð um félagið kom loks í ljós að
framtíðarsjóðsstreymi fyrir tækisins
á næstu árum gæti ekki staðið undir
þáverandi verðlagningu hlutabréfa
félagsins.
Sveinn Andri og Siv töpuðu
Margir Íslendingar fóru illa út úr
þessum fjárfestingum í deCode­
bréfunum. Til dæmis Raufar­
hafnarhreppur og Siv Friðleifsdóttir
alþingismaður sem sagt er að hafi
fengið 75 milljóna króna lán hjá
Landsbankanum til kaupa á bréf­
um í deCode – Siv hefur reyndar
alltaf neitað þessu í fjölmiðlum.
Þá tók Sveinn Andri Sveins­
son lögmaður tugmilljóna króna
lán í Búnaðarbankanum til að
kaupa bréf í deCode. Sveinn Andri
var á þeim tíma einn af eigendum
forvera innheimtufyrirtækisins
Modus, áður Intrum, og mun bank­
inn meðal annars hafa endað á því
að leysa til sín hlut hans í fyrirtæk­
inu upp í skuldina eftir að bréfin í
deCode höfðu fallið í verði. Sveinn
Andri mun svo hafa verið mörg ár
að greiða bankanum lánið til baka.
Einnig sagði breska blaðið
The Guardian frá því árið 2002 að
Hinrik Jónsson öryrki hefði fengið
greiddar út öryrkjabætur og fjárfest
fimm milljónir af þeim í deCode.
Hafði hann keypt bréfin af verð­
bréfamiðlara í Landsbankanum á
genginu 56. Árið 2002 var það kom­
ið niður í 6 og því hafði hann tapað
nánast öllu fénu sem hann lagði í
félagið.
Margir Íslendingar fóru því flatt
á fjárfestingunni í deCode eftir
hlutabréfaæðið í kringum alda­
mótin.
Fyrirtækið sjálft heldur hins
vegar alltaf sjó og nær alltaf í nýtt
og nýtt hlutafé til að fjármagna
rekstur sinn. Þrátt fyrir þessa ótrú­
legu rekstrarsögu með tilheyrandi
tapi er framtíð deCode því líklega
ennþá björt – alltaf kemur einhver
að félaginu með fullar hendur fjár
og býðst til að fjármagna rekstur líf­
tæknifyrirtækisins. n