Dagblaðið Vísir - DV - 12.12.2012, Blaðsíða 18

6 Bækur 12. desember 2012 Miðvikudagur
R
ansom Riggs er bandarískur
rithöfundur og leikstjóri og
Heimili fröken Peregrine fyrir
sérkennileg börn er fyrsta
skáldsagan sem hann sendir frá sér.
Það er útgáfan Quirk í Bandaríkjun-
um sem gefur bókina út. Skemmti-
legt útgáfufyrirtæki sem hefur
frumleikann að vopni í útgáfubrans-
anum. Frumleikinn margborgaði sig,
Fröken Peregrine sat efst á metsölu-
lista í nærri heilt ár. Framhald bókar-
innar er væntanlegt og Tim Burton
mun leikstýra kvikmynd byggðri á
bókinni.
Bókin er ævintýrasaga fyrir
unglinga með drungalegu yfirbragði
og segir af afdrifum munaðarlausra
barna á heimili á afviknum stað á af-
skekktri eyju við strönd Wales.
Aðalsöguhetjan Jakob glímir við
alvarlega áfallastreituröskun eft-
ir sviplegt andlát afa síns. Minnug-
ur sagna afa síns af dularfullu barna-
heimili sem hann ólst upp á, fer hann
í ferðalag til eyjunnar velsku í leit að
svörum og hittir þar fyrir börnin sér-
kennilegu sem öll búa yfir sérstakri
náðargáfu.
Bókina prýðir fjöldi ljósmynda
af sérkennilegum börnum sem
gefa henni hrollvekjandi yfirbragð.
Umbrot bókarinnar er eiginlega
nauðsynlegur hluti af frásögninni
en höfundurinn hefur sagt frá því
að hann hafi ekki ætlað sér að skrifa
skáldsögu. Upphaflega ætlaði hann
einfaldlega að taka saman myndir í
ljósmyndabók eftir að hann komst
yfir safn gamalla mynda af börnum
í undarlegum búningum. Þessi sjón-
ræna frásögn er það sem gerir þessa
bók jafn skemmtilega aflestrar og
raun ber vitni.
Ógnarmáni er sjálfstætt fram-
hald af Meistara hinna blindu.
Söguhetjan er Kody, sem var
aukapersóna í Meistara hinna
blindu, er hér
í forgrunni og
er einstaklega
skemmtileg
sögupersóna.
Kody er
harðjaxl.
Hann er upp-
gjafahermað-
ur með sterka
réttlætis-
kennd, en býr
í borg án laga á hjara veraldar
þar sem frumskógarlögmálið er
við lýði og hinir sterku níðast á
hinum magnvana.
Kody er skemmtilega skrifuð
persóna, minnir á þá allra hörð-
ustu, svo sem hinn fræga Jack
Reacher. Eins og Reacher er
hann málsvari þeirra saklausu
og hreinu. Með hjartað á rétt-
um stað.
Í Ógnarmána mætir Kody
tærri illsku. Hann tekur að sér
að rannsaka mannshvarf og
dregst inn í átök sem tengjast ill-
um öflum sem hafa tortímingu
að markmiði.
Elí hefur afar góð tök á því að
halda úti fjölmörgum þráðum
sögunnar af mikilli nákvæmni
og allar lýsingar á staðháttum og
umhverfi sögupersóna eru veru-
lega vandaðar.
Þrátt fyrir það er á stundum
erfitt að fylgja eftir þráðum
sögunnar, og öllum klíkunum
sem fyrir koma. Þá er lítið um
tilfinningaátök í bókinni sem
svo sannarlega hefðu gætt hana
meira lífi. En fyrir áhugamenn
um fantasíur skiptir líklegast
máli að sagan sé þétt uppbyggð
og bardagarnir sannfærandi.
Aukapersónur sem koma við
sögu í þessari bók eiga líklegast
eftir að verða í forgrunni í næstu
bók Elís, eða það gefur endir
bókarinnar að minnsta kosti
fyrir heit um. Baráttunni við hið
illa er því seint lokið í heimi Elís.
Sagan Ógnarmáni er vel
uppbyggð saga og vandlega
ofin. Stundum of þétt ofin og
of mörgum þráðum. Þetta er
bardagasaga um svik, illsku
og spillingu og aðdáendur
fantasíusagna ættu ekki að
verða sviknir.
kristjana@dv.is
Harðjaxlar
með hjartað á
réttum stað
Ógnarmáni
Höfundur: Elí Freysson
Útgefandi: Emma útgáfa
301 blaðsíður
Þ
jóðsöguna um Bjarna-Dísu
þekkja margir Íslendingar.
Hún er mögnuð drauga-
saga og eins og þær bestu
byggðar á harmi. Sagan segir
af Bjarna Þorgeirssyni og systur hans
Þórdísi sem eru á ferð yfir Austfirði á
leið yfir Fjarðarheiði þegar á skellur
fárviðri.
Þórdís þreytist mjög á göngunni
og bróðir hennar grefur hana í fönn
og skilur eftir á miðri heiði. Hann
kemst niður í Seyðisfjörð og fer svo
aftur upp á heiðina nokkrum dögum
seinna, þegar óveðrinu hefur slotað,
að leita systur sinnar með bóndanum
í Firði, Þorvaldi, og vinnumanni.
Þeir heyra öskur og sjá Dísu sitja
í fönninni. Klæðalitla og sturlaða
og eftir baráttu við hana er búið um
hana á börum. Hún lætur lífið og
þeir halda heim. En samkvæmt þjóð-
sögunni gengur Dísa aftur og varð
þess valdandi að þrettán ung börn
bróður hennar létu lífið á unga aldri.
Þjóðsagnabrunnurinn nýttur
Í þjóðsögunni er gert mikið úr klæða-
burði, stöðu og atgervi Þórdísar. Hún
þótti fín með sig, sem þótti ekki
sæma stöðu hennar sem vinnukonu,
og vildi ganga í erlendum tískufatn-
aði. Þá þótti hún hafa sterkan vilja og
ljóst er að þessir þættir skapgerðar
hennar eru álitnir hafa orðið henni
að falli.
Kristín Steinsdóttir rithöfundur
er alin upp fyrir austan og hefur oft
nýtt sér þjóðsagnabrunninn í skrif-
um sínum. Sagan um Bjarna-Dísu
hefur lengi verið henni hugstæð og
nú hefur hún skrifað um hana skáld-
sögu þar sem hún fær uppreist æru.
Draumar í íslenskri sveit
Kristín bregður hér upp mynd af
Dísu og lífi hennar. Lýsingar á Dísu
eru eins og áður sagði fremur nei-
kvæðar í þjóðsögunum. En Kristín
sér aðra stúlku sem hún gefur orðið.
Dísa í meðförum Kristínar er lífsglöð
stúlka með auga fyrir hinu fagra,
dugleg og samviskusöm. Náttúru-
barn sem er elsk að fjölskyldu sinni.
Lýsingar á lífinu í sveitinni eru
skemmtilegar og það er unun að lesa
slíkar lýsingar þegar vaninn er fremur
að draga upp dimma og drungalega
mynd af gömlum vosbúðartímum. Ég
ímynda mér að framhaldsskólanem-
ar hafi bæði gagn og gaman af því að
lesa Bjarna-Dísu einmitt vegna þessa
og muni ekki hrjóta mikið við lestur-
inn! Bókin er stutt en hún er hnit-
miðuð og spennandi og skemmtileg
aflestrar.
Kristín hefur sagt að hún hafi
aldrei trúað því að Dísa hafi verið
svo vitlaus og fara illa klædd upp á
heiðina. Í þjóðsögunni er það þrá-
in eftir einhverju öðru og betra
sem verður Dísu að falli og að baki
sögunni er stéttaskipting og kynja-
misréttið sem var ríkjandi á Íslandi.
Dísa Kristínar er fórnarlamb að-
stæðna. Meinvættirnir eru hjátrúin,
óttinn og staða kvenna.
Dísa
fær
orðið
Bjarna-Dísa
Höfundur: Kristín
Steinsdóttir
Útgefandi: Vaka-Helgafell
158 blaðsíður
Kristjana
Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Bækur „Ég ímynda mér
að framhalds-
skólanemar hafi bæði
gagn og gaman af því að
lesa Bjarna-Dísu.
Skemmtileg frásögn
Kristín Steinsdóttur bregður
upp annarri og betri mynd af
Bjarna-Dísu. MynD Sigtryggur ari
Heimili fröken Peregrine
fyrir sérkennileg börn
Höfundur: Ransom Riggs
Þýðing: Ragnheiður
Margrét Guðmundsdóttir
Útgefandi: Salka
351 blaðsíður
Kristjana
Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Bækur
tvíburar Fallegar og hrollvekjandi ljósmyndir prýða bókina.
Hið sjónræna í forgrunni Umbrot bókarinnar er bæði vandað og forvitnilegt og hluti af frásögninni.
Sjónræn og hrollvekjandi
Elí Freysson