Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.2008, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚNÍ 2008
Fréttir DV
Herskipið Peleliu
Notað sem fangelsi í
striði Bandaríkjanna
gegn hryðjuverkum.
Meðferð Bandaríkjamanna á föng-
um sem grunaðir eru um aðild að
hryðjuverkum hefur löngum verið
gagnrýnd. Inn í umræðuna hafa
fléttast frásagnir af svonefndu
fangaflugi og leynifangelsum viða
um heim. Árið 2005 beindust augu
gagnrýnenda í fyrsta skipti að
fangaskipum Bandaríkjamanna.
KOLBEINN ÞORSTEJNSSON
blaöamciöur skrifar: kolbeinn@dv.is
Fangaskipið Weare, fyrir
miðri mynd Upphaflega
smlðað sem aðstaða fyrir
breska hermenn, en notað sem
fangelsi bæði í Bandaríkjunum
og á Bretlandi.
Árið 2005 voru fangaskip á
vegum Bandaríkjahers gerð að
umræðuefni hjá Sameinuðu
þjóðunum. Bandaríkjamenn
voru ásakaðir um að hafa í
haldi menn grunaða um að-
ild að hryðjuverkum víðs veg-
ar í heiminum og sérstaklega
nefnd til sögunnar fangaskip á
Indlandshafl.
Bandarískstjórnvöldþrættu
ekki fyrir tilvist slíkra skipa
og hafa viðurkennt að skipin
Bataan og Peleliu harfi verið
notuð sem fangaskip í desem-
ber 2001 fram í janúar 2002.
Lengi vel höfnuðu stjórnvöld
í Bandaríkjunum fullyrðing-
um um tilvist leynifangelsa, en
í september 2006 viðurkenndi
George W. Bush Bandaríkja-
forseti að leyniþjónusta lands-
ins, CIA, hefði rekið leynilegt
net „svartra staða" þar sem
grunuðum væri haldið og þeir
sættu „áhrifaríkari yflrheyrslu-
aðferðum". Evrópuráðið telur
að þar sé aðeins um að ræða
fegrað orðfæri yfir pyntingar.
Tvö hundruð ný mál
Sú aðferð Bandaríkja-
manna að halda föngnum,
og án ákæru eða réttarhalda,
þeim sem grunaðir eru um að-
ild að hryðjuverkum hefur ver-
ið harðlega gagnrýnd beggja
vegna Atlantsála. Gögnum þar
að lútandi hefúr verið safnað
með skipulegum hætti, hvort
tveggja með tilliti til leyni-
fangelsa og fangaskipa. Rík-
isstjórn Bandaríkjanna hefur
sætt auknum þrýstingi um að
opinbera nöfn og staðsetningu
umræddra fanga. í dagblaðinu
Guardian er fjallað um málið
og þar segir að mannréttinda-
samtökin Reprieve hafi undir
höndum gögn um tvö hundr-
uð ný tilfelli framsals fanga
síðan árið 2006, en þá fullyrti
Bush að búið væri að leggja af
leynifangelsi og framsal grun-
aðra. Notkun skipa sem fang-
elsa fyrir grunaða hefur vakið
gagnrýnisraddir og mannrétt-
indasamtök krefjast rannsókn-
ar á málinu í Bandaríkjunum
og Bretlandi.
Sautján skip síðan 2001
Samkvæmt rannsókn sem mann-
réttindasamtökin Reprieve stóðu fyr-
ir hafa Bandaríkjamenn notað allt
að sautján skip sem fangaskip síðan
2001. Samtökin fullyrða að fangar séu
yfirheyrðir um borð í skipunum og
síðan framseldir eða fluttir á annan
stað. Auk skipanna Bataan og Pelileu
telja samtökin að fimmtán skip að
auki hafi gegnt hlutverki fangaskipa
á yfirráðasvæði Breta á Indlandshafi,
en þar hafa hvort tveggja Bretar og
Bandaríkjamenn haft herstöðvar.
Reprieve-samtökin gera að sér-
stöku áhyggjuefni hlutverk skipsins
Ashland á þeim tíma sem skipið lá
undan ströndum Sómalíu snemma
árs 2007. Þá tók skipið þátt í öryggis-
aðgerðum sem miðuðu að því að hafa
hendur í hári hryðjuverkamanna al-
Kaída.
Á þeim tíma var fjöldi manns
handtekinn af herjum Sómalíu,
Keníu og Eþíópíu og talið að margir
hinna handteknu hafi sætt yfirheyrsl-
um af hálfu leyniþjónustu og alríkis-
lögreglu Bandaríkjanna. Talið er að
um eitt hundrað manns hafi síðan
horfið í fangelsi, meðal annars í Ken-
íu, Sómalíu, Eþíópíu og Gvantanamo
á Kúbu. Reprieve-samtökin telja að
Ashland hafi einnig gegnt hlutverki
yfirheyrsluaðstöðu, auk fleiri skipa á
sömu slóðum.
Fjarri forvitnum augum
Máli sínu til stuðnings vísa Repri-
eve-samtökin í frásögn fyrrverandi
fanga í Gvantanamo. Fanginn rek-
ur frásögn eins félaga síns úr Gvant-
anamo-fangelsinu sem sagði að
hann hefði verið um borð í banda-
rísku skipi áður en hann kom til
Kúbu. Samkvæmt þeirri frásögn
var hann ásamt fimmtíu öðrum um
borð í skipinu og voru þeir geymdir í
vistarverum djúpt í iðrum þess. Þeir

Manntjón varð í sjálfsvígsárás í höfuðborg Pakistans:
Hátt í tíu manns létu lífið og um
þrjátíu manns slösuðust í sjálfsvígs-
árás við sendiráð Danmerkur í Isl-
amabad, höfuðborg Pakistans, í gær.
I gær lá ekki ljóst fyrir hve margir
sendiráðsstarfsmenn létust. Talið var
að tveir starfsmenn hefðu látist, þar af
einn danskur ríkisborgari. Sjálfsvígs-
árásin var gerð með biffeið hlaðinni
sprengiefni, en ekki er vitað hverjir
bera ábyrgð á henni því ein herská-
ustu samtökin í Pakistan lýstu nýlega
yfirvopnahléi.
Forsætisráðherra Danmerk-
ur, Anders Fogh Rasmussen, sagði
sprenginguna vera árás gegn Dan-
mörku og hún bæri vott um heiguls-
skap og hún myndi engin áhrif hafa
á stefnu Danmerkur. Öryggisviðbún-
aður við sendiráð Dana í Pakistan var
stóraukinn nýlega og flestir erlendir
starfsmenn þess fluttir til leynilegra
staða vegna hótana um árásir á það
í kjölfar endurbirtingar umdeildra
teikninga í dönskum dagblöðum í
febrúar. Líkur hafa verið leiddar að
því að al-Kaída hafi staðið að baki
árásinni því háttsettur meðlimur
samtakanna fordæmdi endurbirtingu
teikninganna á nýlegu myndbandi.
Pakistanskir embættismenn for-
dæmdu árásina, en stjórnvöld hafa
undanfarið staðið í samningaviðræð-
um við helsta stríðsherra Talebana
í von um að binda enda á bardaga í
norðvesturhluta landsins.
Öryggisráðstafanir hafa verið
hertar enn frekar við sendiráð Dan-
merkur sem og allar ríkisstjórnar-
byggingar og lykilstofnanir í borg-
inni. Sendiráðið skemmdist töluvert
í sprengingunni sem skildi eftir sig
Sendiráð Danmerkur i
Pakistan Sjálfsvígsárásin
kostaði hátt í tíu manns lífið
stóran gíg fýrir framan bygginguna.
Með árásinni er lokið tveggja mán-
aða tímabili í borginni þar sem ágæt-
ur friður hefur ríkt vegna vopnahlés-
ins sem ríkt hefur á milli stjórnvalda
og Talebana.