Skólavarðan - 01.09.2012, Blaðsíða 20

20
Skólavarðan 1. tbl. 2012sKóLAstARf
Félagsráðgjafi er lögverndað starfsheiti og félagsráðgjöf á fræðslu- og
skólasviði er eitt af sérsviðum félagsráðgjafar. Á Íslandi starfa um
tólf félagsráðgjafar innan grunn- og framhaldsskóla og stundum á
háskólastigi en þeim fer fækkandi eftir að náms- og starfsráðgjafar
fengu loksins starfsheitið sitt lögverndað árið 2009. Fyrir lögverndun
gátu skólastjórnendur ráðið hvern þann sem þeir kusu til þess að sinna
einstaklingsráðgjöf við nemendur undir starfsheitinu námsráðgjafi og
völdu sumir að ráða til sín félagsráðgjafa vegna þess hve félagslegur og
persónulegur vandi nemenda er viðamikill hluti ráðgjafarstarfsins. Best
væri auðvitað að skólar gætu ráðið fólk í báðum þessum starfsstéttum
sem ynni saman (auk sálfræðinga) að þeim hagsmunum nemenda sem
eru ekki kennslufræðilegir. Of mikið álag á kennurum er að hluta til
vegna mikillar ráðgjafar við nemendur sem rúmast ekki í vinnuramma
þeirra. Það er ólíklegt að samfélagið spari á „sparnaði“ á þessu sviði til
lengri tíma litið.
Víða erlendis tíðkast að starfandi sé félagsráðgjafi innan skóla
ásamt náms- og starfsráðgjafa, og sinna þeir þá hvor sínu starfssviði
en vinna sameiginlega að velferð nemenda. Hér á Íslandi hefur hins
vegar tíðkast að þessum tveim starfssviðum sé blandað saman þannig
að náms- og starfsráðgjafar í skólum sinna oft félagslegri ráðgjöf
ásamt sínu starfi og félagsráðgjafar sinna þá gjarnan námsráðgjöf auk
félagslegrar ráðgjafar, þá oftast undir starfsheitinu námsráðgjafi. Það er
hins vegar til hagsbóta fyrir nemendur að náms- og starfsráðgjafar sinni
náms- og starfsráðgjöf og þeim verkefnum sem þeir eru sérfræðingar í.
Jafnframt er mikilvægt að félagsráðgjafar séu ráðnir inn í skóla til þess
að sinna félagsráðgjöf undir réttu starfsheiti.
Hvernig starfa skólafélagsráðgjafar?
Verksvið skólafélagsráðgjafa er margþætt en þeir leitast við að hafa
heildarsýn yfir aðstæður skjólstæðinga sinna. Það felur í sér samvinnu
við ýmsar stofnanir, samskipti á milli heimilis og skóla, beina ráðgjöf
við nemendur og fjölskyldur, handleiðslu við kennara og að vera
málsvarar nemenda. Helstu vinnuaðferðir þeirra eru einstaklingsvinna,
hópavinna og samfélagsvinna. Út frá þessum vinnuaðferðum eru
félagsráðgjafar oft þátttakendur í stefnumótun á málefnum nemenda á
öllum skólastigum.
Skólafélagsráðgjafar vinna að hagnýtum lausnum og forvörnum,
sinna rannsóknum og aðstoða við verkefnaþróun í skólum. Þeir vinna
náið með nemendum og fjölskyldum þeirra.
Börn verða fyrir ýmsum hindrunum í einkalífi, í fjölskyldulífi og
innan skólakerfisins. Áherslur skólafélagsráðgjafa ná yfir allt það
í lífi barna sem hefur truflandi áhrif á menntun þeirra og lífsgæði.
Skólafélagsráðgjöf hefur að markmiði að fjarlægja hindranir og skapa
skólaumhverfi sem ýtir undir árangur fyrir öll börn sem og að örva
félagslegan og tilfinningalegan þroska nemenda.
Skólafélagsráðgjafar leika mismunandi hlutverk í tengslum við ólíka
hópa nemenda í áhættuhópum. Fyrst og fremst er mikilvægt að þekkja
þá hópa nemenda sem eru í áhættu, ganga í gegnum erfiðleika og eiga
erfitt með að standast kröfur skólans. Þess vegna skipta snemmbær
Texti: Guðrún Elva Arinbjarnardóttir, Vatnsendaskóla
Myndir: Frá höfundi
Hvað er
skólafélagsráðgjöf?