Skólavarðan - 01.09.2012, Blaðsíða 43

43
Skólavarðan 1. tbl. 2012Í dEIgLunnI
þorpinu mínu hefði hún orðið afspyrnu lélegur bóndi. Þess utan hefðu
þeir hæfileikar sem hún nýtur velgengni fyrir þótt gagnslausir, koma
henni í mikil vandræði og vera skammarlegir fyrir fjölskyldu hennar.
Foreldrar hennar hefðu reynt til þrautar að kenna henni að kjöt væri
ekki föt, söngur setti ekki mat á borðið og enginn myndi vilja giftast
stelpu með svona villt hár. Loks myndu þeir kenna henni að sækja vatn
í brunninn til að búa hana undir að bera sætar kartöflur.“
Zhao efast líka um að Lady Gaga hefði gengið vel á færibandinu
hjá Ford, hún hefði átt erfitt með að fylgja reglum og endurtaka
af nákvæmni sömu verkin aftur og aftur en hefði hins vegar vakið
lukku einu sinni á ári, á Hrekkjavökunni. „Hún hefði annað hvort
verið rekin á fyrsta degi eða „menntuð“ til að gleyma ástríðu
sinni, þrá og tónlistarhæfileikum, ef hún hefði þá þolað slíkt
„endurmenntunarnámskeið“.“
„Margir einstaklingar líkir lafðinni hafa fæðst í þorpi eins og mínu
í gegnum söguna“, segir Zhao. „Og þeir hafa verið „menntaðir“ til að
verða eitthvað allt annað.“ Zhao bendir á að hvert samfélag vilji fólk
sem tileinkar sér þá getu, þekkingu og færni sem fellur að hagkerfi
þess. Menntun og skólun séu því sniðin að þörfum samfélagsins á
hverjum stað og tíma. „Lengst af í mannkynssögunni þurftu samfélög
einungis á mjög þröngu sviði mannlegra hæfileika að halda, miklum
fjölda fólks á því sviði, og svo sárafáum öðrum með sértækar þrár og
hæfni. Afrakstur þessa er ráðandi menntunarviðmið, sem gengur út á
að þrengja að víðfeðmum og fjölbreyttum hæfileikum, hugðarefnum
og getu mannsins yfir í það sem samfélagið álítur gagnlega færni og
þekkingu á vinnumarkaði.“
Að sögn Zhao er þetta viðmið ekki einungis enn í gangi heldur
ósveigjanlegra, skipulagðara og meira þvingandi en fyrr í sögunni.
Ríkisstjórnir leggja mikla vinnu í að skilgreina gagnlega færni og
þekkingu í gegnum námskrár, staðla, kennslubækur, próf og með
fjárveitingum. Í BNA, segir Zhao, hafa skólar þrengt námið á þann
hátt að ef nemanda gengur illa í ensku eða stærðfræði á samræmdum
prófum er hann álitinn í brottfallshættu og sendur í sérkennslu, skólar
og kennarar sem standa á bak við nemendahópa undir meðaltali á
þessum prófum eru taldir standa sig slælega. Þetta er ástæðan fyrir því
að tímum í list- og verkgreinum, íþróttum, félagsvísindum og erlendum
tungumálum hefur ýmist verið fækkað eða þeir teknir út.
Dr. Young Zhao varar við þessari þróun. Hann álítur að fólk eins
og Lady Gaga sé lýsandi dæmi þess að nú á tímum hefur samfélagið
ekki mesta þörf fyrir að flestir sinni sömu störfum á þröngu sviði
heldur fleyti það mannkyninu þvert á móti áfram að nýta sér allan
skalann, styrkjast í hugðarefnum sínum og hæfileikum. Zhao vitnar í
rithöfundinn Daniel Pink sem heldur því fram í bókinni A whole new
mind (2005) að litið hafi verið framhjá hæfni í og næmni fyrir mynstri,
sögu, hljómfegurð, samkennd, leik og merkingu. Framantalið sé hins
vegar nauðsynlegt nú á öld hugtaka og hugmynda (margir vilja meina
að hér sé um viðmiðsbreytingu að ræða, þ.e frá upplýsingaöld yfir í
sk. conceptual age, innsk. blm.). „Ég álít ekki að hæfileikar á þessum
sviðum dragi úr nytsemi röklegrar og greinandi hugsunar og hæfni
í hinu mállega og magnbundna,“ segir Zhao. „Þetta er viðbót við
listann okkar um dýrmæta og gagnlega hæfileika og færni. Menntun
þarf þannig að fara handan við það viðmið að innprenta í börnin okkar
eitthvað sem ríkisstjórnir og önnur stjórnvöld meta gagnlegt. Þess í stað
á hún að snúast um að hver og einn fái tækifæri til að þroska hæfileika
sína, hún á að styðja nemendur til velgengni og með menntun á að
hvetja alla nemendur til að fylgja ástríðu sinni og hugðarefnum.“
Eru nýju menntalögin Gaga?
Já og nei. Þau eru á áttina og alls ekki gaga - en vissulega í anda Lady
Gaga. Í þeim er nemandinn miðlægur og það út af fyrir sig má kalla
viðmiðsbreytingu í íslenskum menntamálum. Eins og endranær erum
við hins vegar því miður dugleg að brjóta lögin áður en blekið þornar á
pappírnum. En það er önnur Ella.
Litið hefur verið framhjá hæfni
í og næmni fyrir mynstri, sögu,
hljómfegurð, samkennd, leik og
merkingu sem er nauðsynlegt
á öld hugtaka og hugmynda.
Hæfileikar á þessum sviðum
draga ekki úr nytsemi röklegrar
og greinandi hugsunar og hæfni
í hinu mállega og magnbundna.
Börn þurfa öruggt umhverfi til að vera þau sjálf, þora að
tjá hugsanir sínar og hugmyndir, þau þurfa getu til að ná
sér í færni sem gagnast þeim í lífinu og möguleika til að
beita færni sinni. Born this way leggja áherslu á að ná fram
raunverulegum breytingum þar sem SSO dafnar og vex.