Morgunblaðið - 31.03.2007, Blaðsíða 27

Aðstaða Í viðbyggingu eru skrifstofur og
aðstaða fyrir starfsfólk.
Ung voru augu þín, vitja
enn þeirra daga er snertir
vor hugsun við hugarveröld
sem hvítnar af rísandi sól
syngjum þér, sólarhjörtur,
sífelldan klið af vori
er hnígur að veglausum vötnum
vængjaður skuggi og nótt.
(Hugleiðingar um 23. sálm Davíðs – loka-
erindi úr ljóði sem Matthías Johannessen til-
einkaði Neskirkju á 50 ára afmæli safnaðarins í
október 1990.)
Þ
að var gott veður fyrir 50 árum þeg-
ar dreif að mikinn mannfjölda vest-
ur á Mela. Vígja átti hina nýju og
glæsilegu Neskirkju og fór fólk að
bíða strax snemma morguns. Svo
mikill var áhugi fólks á að vera við fyrstu messu
í hinni nýju kirkju að margir urðu frá að hverfa.
Húsið var enda sérlega nýtískulegt, markaði
tímamót í íslenskum kirkjubyggingum og mikið
hafði verið um bygginguna rætt árin meðan hún
var í smíðum.
Laust fyrir klukkan 11, páskadag 1957,
gengu 20 hempuklæddir prestar til kirkjunnar.
Biskupinn dr. Ásmundur Guðmundsson gekk
fremstur og við hlið hans gekk prestur Nes-
kirkju, séra Jón Thorarensen. Á eftir þeim
komu vígslubiskupar, „klæddir rykkilíni“, eins
og segir í lýsingum Morgunblaðsins um þennan
atburð. Á eftir fylgdu svo þeir aðrir prestar sem
að hinni hátíðlegu vígsluathöfn komu.
Í stólræðu sinni lagði séra Jón Thorarensen
út af Markúsarguðspjalli 14. kapítula, um kon-
una sem kom með alabastursbuðkinn og hellti
smyrslum yfir höfuð Jesú, svo að húsið fylltist af
ilm þeirra. Komst séra Jón svo að orði að „lotn-
ingin fyrir helgidómi lífsins væri undirstaðan að
því að geta framkvæmt þau verk sem yrðu til
blessunar“.
Neskirkja hefur skipað nokkurn heiðursess í
hópi kirkna á höfuðborgarsvæðinu.
„Neskirkja er tímamótaverk í íslenskri bygg-
ingarlist í modernismanum og höfuðverk
Ágústar Pálssonar arkitekts sem teiknaði kirkj-
una,“ segir Þorsteinn Gunnarsson, formaður
Húsafriðunarnefndar.
„Ágúst teiknaði og Gljúfrastein, hús skálds-
ins sem Húsafriðunarnefnd hefur lagt til við
ráðherra að verði friðað. Ágúst teiknaði ásamt
Einari Sveinssyni Melaskóla sem er friðaður.
Einar var húsameistari Reykjavíkurborgar og
teiknaði m.a. Heilsuverndarstöðin sem einnig er
friðuð.“
Það var í lok febrúar 1944 sem tilkynnt var að
Ágúst Pálsson hefði hlotið fyrstu verðlaun í
samkeppni um teikningu Neskirkju sem efnt
hafði verið til ári áður.
Þau skilyrði höfðu verið sett þátttakendum að
kirkjan yrði stílhrein, fögur að utan og innan,
rúmaði 400 manns í sætum, einnig yrði kapella
sem tæki 150 manns, fyrir ýmsa safn-
aðarstarfsemi, sem og lestrarstofa, kaffistofa,
nauðsynleg hreinlætisherbergi og líkstofa.
Alls bárust 8 teikningar.
Í Morgunblaðinu 25. febrúar 1944 segir að
uppdráttur sá sem 1. verðlaun hlaut, stingi í stúf
við allt það sem hingað til hafi þekkst í kirkju-
byggingum.
Í skýrslu sem Ágúst Pálsson lét fylgja upp-
drættinum segir: „Jeg hef hagað lögun kirkj-
unnar fyrst og fremst með tilliti til þess að
hljómflutningur og áhrif birtu fái notið sín. Alt,
sem snertir guðsþjónustuna, fer fram í kórnum.
Hið hækkandi loft gerir það að verkum, að það
sem gerist í kórnum, ræða, tón og söngur, heyr-
ist jafn vel hvar sem er í salnum. Jafnframt hefi
jeg gefið veggjum salsins þá lögun að hósti og
önnur slík hljóð frá kirkjugestum berist tæp-
lega inn í kórinn.“ Þá gat Ágúst þess að hið sí-
hækkandi loft og hið mikla ljóshaf sem leikur
um kórinn gefi honum tignarlegan og áhrifarík-
an svip og dragi athygli að því sem fram fer þar.
Árið 1990 var gefið út afmælisrit í tilefni af 50
ára afmæli Nessóknar. Þar segir Hörður
Ágústsson í grein um Neskirkju: „Sem að líkum
lætur um brautryðjendaverk olli tilurð hennar
miklum deilum, jafnvel lá við að bygging hennar
yrði stöðvuð. Framar öðru má þakka harðfylgi
Alexanders Jóhannessonar að ekki fór verr.“
Alexander Jóhannesson, fyrrum rektor Há-
skóla Íslands, var formaður byggingarnefndar
Neskirkju og um tíma formaður sóknarnefndar.
Eftir að teikningar Ágústs voru samþykktar
óttaðist söfnuðurinn að kirkjan yrði of stór fyrir
fjárhagslega getu hans og var Ágúst beðinn að
minnka hana og breyta frá upprunalegri gerð.
Sú breyting var síðan samþykkt í bygging-
arnefnd árið 1952. Hófust svo bygging-
arframkvæmdir og var þeim að fullu lokið 1957
og var kirkjan vígð á páskum það sama ár.
Kvenfélag Neskirkju gekkst svo fyrir því að
listakonan Gerður Helgadóttir gerði steindan
glugga í fordyri kirkjunnar og var hann full-
gerður og komið fyrir 1967.
„Í höndum Gerðar varð glugginn eins konar
gátt út í hina stóru veröld fyrir utan. Í stað þess
að sjá út á Melana og ys og þys hins daglega lífs,
er sjónum manna beint að æðri víddum“ segir í
samantekt Þóru Kristjánsdóttur listfræðings
um glugga Gerðar 1990.
Síðan þetta var hefur risið viðbygging við
Neskirkju – kærkomin viðbót fyrir safnaðar-
starfið. Í viðbyggingunni er m.a. kaffistofa,
skrifstofur og aðstaða til samkomuhalds. Arki-
tekt viðbyggingar er Rikard Briem og Þórarinn
Magnússon var yfirverkstjóri en aðal-
hvatamaður að byggingu hins nýja safn-
aðarheimilis var þáverandi formaður sókn-
arnefndar Guðmundur Magnússon, fyrrum
rektor Háskóla Íslands. Að hans frumkvæði var
og settur upp 8 metra hár steindur gluggi, einnig
eftir Gerði Helgadóttur.
Prestar Neskirkju eru nú tveir, séra Örn
Bárður Jónsson sóknarprestur og doktor Sig-
urður Árni Þórðarson. Organisti kirkjunnar er
Steingrímur Þórhallsson og stýrir hann jafn-
framt Kór Neskirkju og barnakórnum. Formað-
ur sóknarnefndar er Ingibjörg Guðmundsdóttir
en varaformaður er Hanna Johannessen. Úrsúla
Árnadóttir guðfræðingur er framkvæmdastjóri.
Þess má að geta að af sjö fastráðnum starfs-
mönnum Neskirkju eru 4 guðfræðingar, 2 konur
og 2 karlar. Auk þess starfar nokkur fjöldi laus-
ráðins fólks við kirkjuna. Fyrrum prestar Nes-
kirkju voru auk séra Jón Thorarensens, séra
Frank M. Halldórsson, séra Guðmundur Óskar
Ólafsson, séra Jóhann Hlíðar og séra Halldór
Reynisson. Í afleysingum voru þar prestar þau
séra Kjartan Jónsson kristniboði og séra Þór-
hildur Ólafs.
Auk hinna hefðbundnu kirkjulegu athafna er í
Neskirkju öflugt starf, m.a. með öldruðum og
börnum og þar koma saman mæður með börn á
mömmumorgnum. Háskólakórinn hefur aðstöðu
í Neskirkju og syngur stundum við athafnir þar.
Ljósið, samtök krabbameinssjúkra, hefur og að-
stöðu í Neskirkju og mjög stór AA-hópur.
Að sönnu er Neskirkja fögur, vinsæl og virt
kirkja, „skemmtilegt tilbrigði í útlit bæjarins,“
eins og sagði í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins
eftir vígslu hennar 1957.
Tímamótakirkja á tímamótum!
Morgunblaðið/Kristinn
Morgunblaðið/Kristinn
Neskirkja Nýtískulegt útlit kirkjunnar vakti í upphafi mikla athygli og umtal.
Morgunblaðið/Kristinn
Morgunblaðið/Kristinn
Í fordyri Kristsmynd eftir Ágúst Sigur-
mundsson í Neskirkju.
Hátíðamessa verður í Nes-
kirkju á pálmasunnudag í til-
efni af 50 ára afmæli hennar.
Guðrún Guðlaugsdóttir
kynnti sér lauslega bygging-
arsögu Neskirkju og starf-
semi hennar.
Kaffistofa Í viðbyggingu er góð aðstaða fyrir fundi og samkomur í kaffistofu.
Fagur Steindur gluggi eftir Gerði Helgadóttur.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. MARS 2007 27
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ