Tíminn - 24.12.1955, Blaðsíða 25

JÓLABLAD TÍMANS 1955
25
Og hans vegna skaltu ekki vera
lirædd, hundhræið fylgir honum
eins og vant er og þá hefur hann
það heim einhvern tíma.“
„í stuttu máli sagt,“ hélt Ólafur
á svip hennar, aö henni mundi fátt
um finnast framkomu hans, og
hafði hún þó ekki fundiö að við
hann um dagana. Það var bezt
hann reyndi að bæta fyrir brot sitt.
„í stttu máli sagt,“ hélt Ólafur
áfram, „var ég austur í sauðahúsi
að laga garðann, ef ske kynni að
einhvern tíma þyrfti að hára á
hann í vetur. Nú, nú, ég lá þarna
á hnjánum og var að baxa með
grjótið. Þá finnst mér allt í einu
einhver skyggja á mig. Ég leit til
dyranna, en þar var þá enginn. —
Þetta er dálaglegt, tautaði ég. —
Skyldi hann bera svona ört í loft,
að það dimmir inni? — Ég hélt
samt áfram að hlaða, ekki veitti af
því, ef strax þyrfti að taka fé á hús.
En það segi ég þér satt, aö mér
þótti nóg um, þegar mig syfjaöi
svo mikið allt í einu, að ég gat með
engu móti haldið mér uppi. — Og
þarna sem ég lá á hnjánum, hall-
aði ég hausnum upp að stoðinni og
mér fannst fara eins vel um mig
og ég væri í rúmi. Ég held ég hafi
blundað, að minnsta kosti fannst
mér líða nokkur stund. Þú getur
hugsað þér, hvað ég þurfti svefnsins
með, því ég opnaði augun án þess
að hreyfa mig, og það sem þá mætti
augum mínum var enginn annar
en blessunin hann Þorsteinn hús-
bóndi minn. Þú skalt- nú ekki
hugsa, að hann hafi verið hæru-
skotinn og hrukkóttur eins og liann
var orðinn hérna seinustu árin.
Ónei, ekki aldeilis. Hárið var jafnt,
svart og gljáandi eins og begar
hann kom með þig hérna að Botni.
Líklega þarft þú ekki lýsingu af
hvernig hann var þá, blessuð hús-
móðir mín.
Ég ætiaði að fara að rísa upp, til
að rétta ögn úr bakinu, en þá segir
hann, alveg eins og forðum, í sama
málrómnum meina ég: „Láttu
hann Gunnólf koma sér upp* á
Skarð, það er nær en hann sitji
heima og græti hana móður sína.“
„Já, húsbóndi minn,“ sagði ég og
stóð snarlega á fætur. En það veit
hamingjan, að þegar ég leit upp,
var hann horfinn. Ég var ekki
lengur eins og syfjað slytti, ég var
þarna glaðvakandi eins og ég átti
von á mér. Og heim fór ég og gerði
það sem hann bað mig um.“
Þuríðúr sagði ekkert orð. Hún
hafði stundum áður heyrt Ólaf
gamla tala um einhverja fyrirburði,
en aldrei getaö sætt sig við það.
Henni fannst það eiga rót sína að
rekja til menningarleysis og hjá-
trúar, og nú kom karlinn ennþá
með þetta. Verst hann skyldi fara
að blanda Þorsteini í það. Og hvað
skyldi verða af Gunnólfi? — Hún
leit út um gluggann, bylurinn var
skolinn 'á og lítið sást út úr augun-
um fyrir myrkri og hríð. Ef hann
yrði nú úti fyrir þetta fjas í karlin-
um. Þetta var líka fljótfærni af
honum, að hlaupa svona af stað.
Guð mátti vita, hvað úr þessu
kynni að verða.
Og Þuríður, sem sjaldan skipti
slcapi, varð eirðarlaus. Hún festi
eklci einu sinni hugann við útþrá
Gunnólfs, sem þó hafði valdið
henni mestrar hryggðar fyrir
stuttri stundu síðan. Orð karlsins
komu í huga hennar: — Og hár
hans var svart og gljáandi eins og
þegar hann kom með þig að Botni.
Ójá, hún mundi það. Þá var nú
margt skrafaö í byggðarlaginu. Þeir
sem höfðu verið ósáttir urðu sáttir,
það var svo margt, sem maður gat
manni sagt. — En Þorsteinn, hann
stóð rólegur og óhagganlegur. Það
er allt í lagi, þegar málstaðurinn
er góður og rnenn halda öruggir
sína leið. Og ekki vissi hún um neitt
það, sem hann stóð ekki við. Myndi
ekki sonur þeirra fá festu föður
sins með tímanum eins og hann
fékk útlit hans og útþrá?
„Hvaða fádæmis myrkur er að
verða, Guð hjálpi mér,“ stundi Þur-
íður. — Og hvað gekk nú á. Hún
heyrði að Lína gamla var komin á
stjá uppi, hún var þó ekki vön því
að hreyfa sig af rúminu, nema hún
þyrfti með og í albjörtu. En þetta
var hún, Þuríður heyrði hvernig
hún haltraði og studdi sig við staf-
inn, enda var Ólafur ennþá frammi
í bæ, hann var ekki kominn inn frá
fjósaverkunum.
Nú heyrði hún hvernig Lína
þrammaði og stakk stafnum niður,
hún hlaut að vera að kcmast að
uppgöngunni.
Þuríður flýtti sér fram í ganginn
og upp í stigann: „Hvað er að þér,
Lína?“ kallaði hún.
„Þú ert ekki mikið að lá'ra sjá
þig,“ sagði sú gamla næstum í á-
vítunarróm.
„Hvað er þetta Lína mín, þú ert
ekki vön að hafa mig svo fasta hjá
þér. Ég er alltaf meira og minna í
þessum húsverkum eins og þú
veizt.“
„Já, já, ég veit það. En hana nú,
lofaðu mér að komast niður til þín.“
„Núna í myrkrinu, Lina min. Þú
ert ekki vön þessu. Ég kem upp til
þín og tala við þig,“ og Þuríður ýtti
Línu á undan sér að rúminu henn-
ar.
„Þetta ætlar aldrei að ganga,“
nöldraði kerlingin. „Þessi fótur
minn er mér mikil kvöl. Einhvern
tíma hefði ég ekki verið margar
mínútur að vinda mér að því, sem
húsbónd'inn segir mér að gera.“
„Svona, svona, Lina mín. Láttu
fara vel um þig á rúminu þínu.“
„Heldur þú aö mér sé ekki nær
að framkvæma það, sem húsbónd-
inn biður mig um. Ég skal segja þér
það, Þuríður húsmóðir mín, að ég
sat hérna við rokkinn minn, þó ég
sæi varla til að spinna. Þá varð ég
þess vör, að einhver kemur austan
úr herberginujxaxxs Ólafs gamla, og
í stað þess að fara ofan eins og
hann mundi hafa gert, karlinn, þá
gengur þessi maður til mín. — „Nú,
nú ert það þú, Gunnólfur,“ segi ég.
— Hann anzaði mér ekki, en geng-
ur inn í herbergið ykkar.
Hvað skyldi hann nú vera að
hugsa um, datt mér í hug. Á með-
an ég var að tauta þetta við sjálfa
mig, sækir mig svo mikill svefn, að
ég dró auniu löppina upp í rúmiö
og hallaði mér út af. — Rétt þegar
svefninn er að síga í brjó tið á mér,
heyri ég aftur gengið urn og stað-
næmst við rokkinn min. Ég vaknaði
alveg og leit upp, en bá var fyrir
mínum augum alls ekki dimmt í
baðstofunni, — og þarna, alveg
fyrir framan mig, stendur hann
húsbóndi minn sálugi.
Þú skalt eklci halda það, Þuríður
min, að ég sé að gera gys að dauð-
anum, en þarna stóð hann Þor-
steinn, ungur og fagur, og ég ósk-
aði þess ,að ég væri ekki orðin göm-
ul og ikorpin og kvalin af gigt.
Þá segir hann:
„Biddu ha.na Þuriöi að kveikja
ljós i piltahúsinu.“
„Já,“ sagði ég, skreiddist á fætur
og þreifaði eftir prikinu minu, því
nú var komið svarta myrkur, og var
að skrölta ofan, þegar þú komst.“
Þuríður heyrði ekki seinustu orð-
in, því hún var þegar farin af stað
til að kveikja ljósið í piltahúsinu.
—Hún þurfti ekki alveg svona
langan pistil áður en hún kom
þessu út úr sér, kerlingin, hugsaði
Þuríður. Þetta var eini glugginn í
húsinu, sem sést gat Ijós úr, þegar
komið var austan að frá Skarðinu.
Hún hafði ekki athugað það, að
sjaldan er svo dimmt, að ekki rofi
aðeins til við og við, og þá er gott
fyrir þá, sem eru kannske hálf
villtir, að sjá ljós, sem vísar þeim
leið.
Að þessu verki loknu settist Þur-
íður á rúm Ólafs gamla. Hún fékk
sig ekki til að fara niður aftur.
Máske gæti þetta Ijós vísað Gunn-
ólfi hennar heim. Hún vildi heldur
sjá hann fara frá sér hraustan og
glaðan út í heiminn en að vita
hann gefast upp í myrkri og hríð
rétt hjá túngarðinum þeirra. —
Liklega yrði hann að fara, hugsaði
Þuríður, en fékk um leið sting í
hjartað. Hún varð að vera fær um
að bera það, ef það mætti henni á
annað borð .Hún mundi, að eftir að
hún var gift Þorsteini, svo vel sem
fór á með þeim, þá setti samt að
honum slík þunglyxrdisköst, að ekki
mátti á milli sjá, hvort hún, eigin-
konan hans, eða útþráin, myndi
hafa betur. — Það var eitthvað,
sem dró hann og seiddi, sagði
hann sjálfixr. — Og getur það
verið, að ég hafi átt aö vei’ða á
öðrum stað í manixfélaginu en ég
er, hafði hann oft sagt við hana.
Þá vissi Þuríður alltaf hvað var
í aðsigi fyrir honum, og á slíkum
augnablikum sagði hún, í fullu
trausti og fullri alvöru, við hann:
— Far þú vinur minn og leitaðu
fyrir þér, ég skal annast heimilið
okkar á meðan.
Þá þagði hann alltaí en strauk
henni aðeins um vangann.
Svo kom hugarstríð hans.
Mai’ga nóttina hlustaði hún á,
hvernig hann bylti sér í rúminu,
án þess að geta sofið. Allt til hins
síðasta fylgdi þessi óróleiki honum.
Og nú í dag fullyrtu þau bæði,
Óiafur gamli og Lína, að Þorsteinn
hefði birzt þeim. Og Þuríður hristi
höfuðið. Þau voru bæði nokkuð
gjörix á að vera með eiixhverja of-
trú á smá hindurvitnum, sérstak-
lega var karlinn slæmur með það.
Haxxn var alltaf með einhverjar
grillur, sálmasöng og fyrirbænir,
sem Þorsteini famxst og hemxi jafn-
vel lika, að ekki gæti fylgt heil-
brigðu fólki. Þuríður hélt að Lína
væri mun betur gefixx og léti því
sálmasöixglið sér eklci eiixs oft um
muixn fara.
Þegar Þorsteimx lét Ólaf ganxla
skilja það á sér, hvað hoixum famxst
þetta vera gamaldags og óviðeig-
axxdi íxú á tinxum, þá hafði karliixn
alltaf brugðist reiður við og eixxu
sixxxxi sagði hanxx:
„Veiztu hvað það er, Þoi’steixxn,
sem hefur haldið bölvuix yfir ætt-
iixni þixxixi?" — En þá var eins og
Óiafi ganxla fyndist hann hafa sagt
of mikið, þvi hann þagixaði snögg-
lega. — Annars umxi hann Þorsteixxi
eins og .hann virtist alla tíð hafa
unnað Gunnólfi gamla föður hans.
En nú þóttust þau bæði hafa orð-
ið Þorsteins vör í dag. Undarleg
voru atvikin. Aldrei' myndi Þor-
steinn hafa fyrirgefið þeim slíka
staðhæfingu, ef þau lxefðu sagt
annað eins um Gunnólf föður hans.
„Á hvergi að kveikja ljós, nema í
piltahúsinu i kvöld?“ kallaði Lína.
Þuríður hrökk við. Hún haföi al-
veg steingleymt sér. Slíkt varð
henni oft á, þegar hún hugsaði um
Þori tein. En nú var hann horfinn
hinni dökku, dinxmu mold og eins
mundi fara fyrir henni áður en
langt unx liði. Jæja, ekki dugði
henni að sökkva sér niður í neina
þanka út af því. — Nú heyrði hún
hvemig Lína þreifaði fyrir sér og
staulaðist við stafinn.
„Ég skal kveikja,“ flýtti hún sér
að segja.
Kerling var stutt í spuna og
hlammaði sér aftur á rúmið sitt.
Hún skildi ekkert í húsmóður sinni.
„Hann er dinxmur,“ sagði Ólafur
gamli um leið og lxaixn kom upp.
„Mig fer nú að lengja eftir Gunn-
ólfi.“