Tíminn - 12.05.1963, Blaðsíða 5

Óðagot og æsingur
Sá, sem þetta ritar, hitti
nýíega a5 máli óbreyttan
Sjálfstæðismann, sem hafði
fljótt orð á því, að honum
þætti liggja sérlega illa á for-
ingjum Sjálfstæðisflokksins
um þessar mundir. Það sæist
vel á stórfyrirsögnum Mbl,. er
bæru þess helzt vitni að rit-
stjórar flokksins vissu ekki
sitt rjúkandi ráð og hörfuðu
því úr einu gervivíginu í ann-
að. Skrípamyndir þeirra væru
tákn um hið sama. Þó hefði
fundarauglýsingin um kosn-
in > aáróður Framsóknar-
rianna, sem hefði verið flutt
.ei'is og slendurtekið neyðaróp
í útvarpinu, slegið öll met í
óðagoti og taugaæsingi. Hinn
óbreytti Sjálfstæðismaður
lauk spjalli sínu með því, að
Jcfað hlyti að vera eitthvað
að, sem hann hefði ekki hing-
að til gert sér Ijóst, fyrst for-
ustumennirnir höguðu sér
svona.
Það er vist, að þeir eru
margir óbreyttir liðsmenn
Sjálfstæðisflokksins, er hafa
hugsað eitthvað líkt og þessi
maður undanfarna daga.
Góðæri og de Gaulle
Það mátti kenna það á
ýmsu um miðjan vetur, að for
kólfar Sjálfstæðisflokksins
teldu sig hafa heldur góða
kosningaaðstöðu. Þeir álitu,
að góðærið gæti eitthvað rugl
að menn I ríminu og fengið
þá til að álíta, að ríkisstjórn-
in væri ekki sem lélegust. Og
svo kom de Gaulle eins og
hjálparengill í janúarlokin og
stöðvaði að sinni samninga
Breta og EBE. Þannig fékkst
tilefni til að segja, að mál,
sem stjórnarflokkarnir voru
famir að óttast, værl úr sög-
unni og ætti því ekki að
blandast inn I kosningabarátt
tma.
Góðærið og de Gaulle voru
þær hjálparhellur, sem leið-
togar Sjálfstæðisflokksins
treystu á, að yrðu stjórn sinni
og stefnu til bjargar.
En bersýnilegt er nú, að for
ingjar Sjálfstæðisflokksins
eru hættir að treysta á de
Gaulle og góðærið. Menn gera
sér nefnilega flestir Ijóst, að
góðærið er þrátt fyrir „við-
reisnina", en ekki vegna henn
ar. Það er heldur ekki hægt
að fá menn til að trúa því, að
gamalmenni á áttræðisaldri
geti lengi stöðvað þróunina í
Evrópu. Þess vegna eyddi líka
Bjarni Benediktsson öllum
ræðutíma sínum í eldhúsum-
ræðunum til að tala um mál-
ið, sem hann var margsinnis
búinn kð halda fram að væri
dautt!
HEVRIO ÞER,-HEITIB OTAM -
ríkisk/»€>he:rranm ekki
ÓODMUN
Tollskráin
En forkólfar Sjálfstæðis- i
flokksins töldu sig hins vegar j
hafa góð vopn til vara, ef góð- :
ærið og de Gaulle reyndist
ekki næg tæki tll blekkinga.
Þar mátti fyrst nefna toll-
skrána hans Gunnars Thor-
oddsens. Nú skyldi auglýsa
stórfellda tollalækkun fyrir
kosnlngar. Tilkynningin kom
líka og skorti ekki stórar fyr-
irsagnir í stjómarblöðunum:
Tollarnir lækka um 90 míllj-
ónir! Vondir menn urðu þá til
að upplýsa, að þetta væri ekki
1/14 hluti þess, er Gunnar
hefði hækkað rikissjóðsálög-
urnar síðan hann varð fjár-
málaráðherra fyrir rúmum 3
árum. Blað Gunnars hefur síð
an reynt að reikna þetta
dæmi upp, og með sinni að-
ferð reiknað út, að þetta sé
1/11 hluti þess, er rikisálög-
urnar hafa hækkað síðan
Gunnar var ráðherra. Jafnvel
þótt sú tala Vísis sé lögð til
grundvallar, kemur í ljós, að
álögur ríkisins hafa meira en
tvöfaldazt í fj ármálaráðherra
tíð Gunnars.
Eftir þetta hafa íhaldsblöð-
in talað fremur hóflega um
nýju tollskrána.
Framkvæmdaáætlunin
En þótt tollskráin byggðist
þannig sem kosningavopn var
ekki öll nótt úti. Sjálf fram-
kvæmdaáætlunin var eftir, en
hana var búið að undirbúa 1
hvorki meira en minna en
þrjú ár af erlendum og inn
lendum sérfræðingum. Hún
hlaut því að verða „númer“,
sem dygði.
Svo birtist framkvæmda-
áætlunin. Þar var að vísu gert
ráð fyrir ýmsum myndarleg-
um hafnarbótum og vegafram
kvæmdum á þessu ári og þó
einkum í þeim kjördæmmn,
þar sem stjórnarflokkarnir
höfðu talið sig standa höllum
fæti og töldu sig því tilneydda
að fallast á ýmis umbótamál,
sem Framsóknarmenn höfðu
barizt fyrir árum saman, sbr.
veginn um Siglufjarðarskarð.
En lengra náði stórhugurinn
svo ekki. í framkvæmdaáætl-
uninni er reiknað með að hag
vöxturinn þ.e. aukning þjóðar
framleiðslunnar, verði ekki
meiri en 4% á ári næstu árin
eða 1% minni en hann varð
hér á seinasta ári. Þetta er
minni hagvöxtur en reiknað
er með I flestum eða öllum
sambærilegum löndum, og
munu lífskjör því fara versn-
andi hér, miðað við önnur
lönd, ef hann verður ekki
meiri. Uppbygging atvinnu-
lífsins þarf m.ö.o. að vera stór
um hraðari og meiri en fram
kvæmdaáætlunin gerir ráð
fyrir. Annars munum við drag
ast aftur úr öðrum þjóðum.
Eftir að þetta var nægilega
upplýst, hefur verið hljótt um
framkvæmdaáætlunina í
st j órnarblöðunum.
„Friður á hafinu“
En þótt góðærið, de Gaulle,
tollskráín og framkvæmda-
áætlunin ætluðu þannig að
mistakast sem kosningavopn,
átti þó Sjálfstæðisflokkurinn
eitt leynivopn eftir. Með land-
helgissamningnum, sem gerð-
ur var við Breta 1961, hafði
hinn farsæli utanríkismála-
leiðtogl Bjarni Benediktsson,
skapað „frið á hafinu“. Þetta
var vandlega básúnað í stjórn
arblöðunum, ásamt tilheyr-
andi skröksögu um, að Fram-
sóknarmenn ætluðu að ó-
hlýðnast landhelgissamningn
um og skapa nýjan ófrið á
hnfinu, ef þeir kæmust til
valda.
Bersýnilegt var, að stjórn-
arblöðin töldu sig hafa fengið
hér mjög gott kosningavopn.
Nú skyldi Framsókn ekki
sleppa við þung högg og stór.
En allt fór þetta á hina
fyrri leið. Brezkt herskip
gerði sér lítið fyrir, frelsaði
brotlegan togaraskipstjóra úr
höndum íslenzku varðgæzl-
unnar og kom honmn undan
til Bretlands. Sjaldan eða
aldrei hafði íslenzkum stjórn-
völdum verið sýnd meiri ó-
virðing. Svona var þá „frið-
urinn“, sem Bjarni var búinn
að skapa á hafinu,
Skrýtin þjóð
•Það var á sínum tíma haft
eftir dönskum selstöðukaup-
manni, að íslendingar væru
skrýtin þjóð. Það væri alveg
sama hve oft þeím væri sagt
það og hversu vel, sem það
væri rökstptt, þá fengjust þeir
ekki tii að trúa þvi, áð Danir
stjórnuðu íslandi vel.
Óðagotið og taugaæsingur-
inn á stjórnarheimilinu ís-
lenzka virðist benda til þess,
að þar sér hugsað eitthvað
svipað seinustu dagana.
Það kemur nefnilega í ljós,
þegar kosningasmalar íhalds-
ins fara að ganga í húsin, að
færri og færri fást til að trúa
því, að „viðreisnarstj órnin"
hafi stjórnað vel.
Menn fást ekki til að trúa
því, að allt sé með felldu, þeg-
ar launatekjur minnka, miðað
við átta stunda vinnudag, á
sama tíma og þjóðartekj-
urnar stóraukast af völdum
óvenjulegs góðæris.
Menn fást ekki heldur til áð
trúa því, að það hafi verið
nauðsynleg ráðstöfun sumar-
ið 1961 að fella gengiö vegna
hóflegrar kauphækkunar, þar
sem aflabrögð fóru stórbatn-
andi og útflutningsverðlag
stórhækkaði á sama tíma.
Menn fást ekki til að trúa
því, að sífelldar gengisfelíing-
ar leysi nokkurn efnahagsleg-
an vanda, en hitt er jafn-
framt ljóst, að þær valda stór
felldustu röskunum á skipt-
ingu þjóöarauðs og þjóöar-
tekna — gera þá ríku ríkari
og fátæku fátækari.
Menn fást ekki heldur til að
trúa því, að það berl vott um
viturlega stjórnarhætti, að
UM MENN OG MÁLEFNI
ekkert virðist nú fyrirsjáan-
legra framundan en ný geng-
islækkun, ef ékki er breytt
um stjórnarstefnu.
Og það er margt fleira í
sambandi við stjómarhætti
núv. ríkisstjórnar, sem for-
kólfum stjórnarflokkanna
gengur bersýnilega illa að fá
menn til að trúa.
Samvinna eða
samruni
Meðal þess, sem mörgrnn ís-
lendingi gengur nú illa að
trúa, er sá boðskapur stjórn-
arflokkanna, að þjóðinni
muni vegna bezt með því að
renna inn í efnahagsbanda-
lög stórríkja — með því að
yfirgefa kænu smáríkisins, og
ganga yfir í hafskip stórrikja-
bandalagsins. íslendingum
hefur vegnað bezt, þegar þeir
hafa verið sjálfstæðir og óháð
ir. Þess vegna eru þeir seinir
til að trúa því, að leíðin til
farsældar sé að afsala sér
sjálfstæðinu að mlklu eða
öllu leyti.
Og mörgum finnst óhugn-
anlegur sá áróður, að það sé
fjandskapur við vestrænt sam
starf og vestrænar þjóðir, ef
við gerumst ekki aðilar að
Efnahagsbandalagi Evrópu,
en viljum heldur byggja sam-
búð okkar við það á grund-
velli tolla- og viðskiptasamn-
ingsins.
Mönnum finnst, að hér búi
eitthvað undir, sem gjalda
þurfi varhug við.
Menn vilja góða sambúð við
vestrænar þjóðir en ekki inn
limun og samruna.
Hvatning til dáða
Af óðagoti og æsingi for-
sprakka Sjálfstæðisflokksins
undanfama daga er það ber-
sýnilegt, að því meirf verða
lætin og hamagangurinn, sem
það gengur verr að fá kjós-
endur til að tnia því, er for-
kólfar Sjálfstæðisflokksins
vilja láta þá trúa.
Bersýnilegt er það jafn-
framt, að þessum látum verð-
ur I vaxandi mæli stefnt gegn
Framsóknarmönum, því ag þá
eina óttast íhaldið nú af
keppinautum sínum.
En Framsóknarmenn eru
þessum látum vanir. Alltaf
þegar þeir hafa staðið sig bezt
og stefnt réttast, hefur íhald-
ið hamazt mest á móti þeim.
Þess vegna munu Framsóknar
menn láta þessi ólæti rugla
jafnlítið starf sitt og ró sína.
Nú er að vinna sleitulaust
það, sem eftir er kosnlngabar
áttunnar. Aldrei hafa verka-
lýður, bændur og millistéttir
landsins átt meira í húfi en
nú, því að það verður þeim
verst, ef þjóðarauðurinn og
þjóðartekjumar safnast
meira á fárra hendur. Aldrei
síðan 1918 hefur sjálfstæði
landsins stafað meiri hætta
af innlimunarstefnu en nú.
Það er mikil örvun fyrir Fram
sóknarmenn að finna það á
óðagotl og ólátum afturhalds-
íns, að þeir eru á réttrl braut
TÍMINN, sunnndagiun 12. maí 1963
5