Forvitin rauð - 08.03.1979, Blaðsíða 22

22
BARNAMENNING OG INNRÆTING
1 baráttu sðsíalista á öldinni sem leið og á
fyrstu áratugum þessarar aldar átti sú skoðun
fylgi aó fagna( að jafnframt þvl aö berjast
fyrir gjörbyltingu efnahagskerfisins, þyrfti
einnig að gera upp við borgaralegar hugmyndir
og innrætingu, því að hvort tveggja er sam-
tvinnað og afurð hvors annars. Menn álitu að
um leió og sðslalisma yrði komið á myndu lifn-
aðarhættir breytast. Nú þyrfti að ala upþ sós-
íalíska þegna fulla af bræðralagshugsjðn og
lausa við stéttafordóma. Þvl mióur gleymdust
þessar hugmyndir eða urðu undir I rússnesku'
byltingunni (sbr. ýmislegt það sem Kollontaya
barðist fyrir) enda héldu borgarleg viðhorf
velli og var reyndar ýtt undir þau. Það sama
er nú að gerast I Kína. Þar er fjölskyldunni
hampað og nú er stefnt að taíknivæddu neyslu-
samfélagi.
Upp úr byltingarumrðtinu 1968 komust þessar
hugmyndir á kreik aftur, mikið var rætt um
innrætingu og baráttu gegn neyslusamfélaginu
og borgaralegum llfsháttum. Skólakerfið varð
fyrir mikilli gagnrýni sem uppeldisstöð hlýð-
inna þjðna borgarastéttarinnar og útungunar-
vél fyrir alls slags teknokrata.
Öldurnar frá '68 hafa nú aö mestu fjarað
út og ekki fæ ég betur séð en að flestir sós-
íalistar hafi gefist upp fyrir neyslusamfél-
aginu, kjarnafjölskyldunni I litlu íbúðinni
sinni og hinu venjubundna 9-5 llfi, enda
býóur umhverfið vart upp á annað, nema menn
séu þvl harðari af sér.
Þrátt fyrir lægðina sem nú er yfir sóslal-
ískum umræðum og baráttu,er fyllilega ástæða
til að varpa þeirri spurningu fram hvort við
ætlum að sætta okkur við ástandið eins og þaö
er, eða hvort við ætlum nú að snúa vörn I sókn.
Barnaárið sem gengið er I garð gefur tilefni
til ýmis konar athugana og vangaveltna um
stöðu bama á Isiandi og hvað samfélagið
býður þeim upp á og ekki slst til að skoða
nánar hvemig mótun einstaklinganna fer fram
I kapítalísku samfélagi.
AÐ ERFA LANDIÐ
Islenskt samfélag er fullt af þverstæðum.
Ein sú mest áberandi er staða bama. Varla
llður sá dagur að bömin séu ekki blessuð og
lofuó sem kynslóðin sem á aó erfa landið.
Prestar þjóðkirkjunnar láta að sér kveða ,
nú á aó minnast orða meistarans sem sagði
„leyfið börnunum að koma til mln". Kirkjan
ætlar að að endurvekja kristnina I landinu
I gegnum börnin, allt I tilefni bamaársins.
Væmnisvellan veltur upp úr þeim og sjálfstæð-
isforkólfarnir taka undir, menn verða mjúkir
innan um sig og tárin spretta fram þegar
minr.st er á blessaða angana.
En þegar betur er að gáð kemur I ljós að
landserfingjamir er bara hreint ekkert vel-
komnir. Ráðandi þjóðfélagsöf 1, borgarstjðmar-
íhaldið sem réði I áratugi (reyndar lofar nýi
meirihlutinn ekki góðu), atvinnurekendur og
ýmsir menningarvitar mega ekki af eyri sjá
til að bæta hag barna. Ef einhvers staðar þarf
aá spara þá er byrjað á skólakerfinu og niður-
skurði barnaheimila. Auk þess hafa foreldrar
engan tíma til aö sinna börnum sínum. þeir eru
að byggja og borga skuldir. Dagheimili og leik-
skólar sinna hvergi nærri þörfinni og eru van-
búnir tækjum og starfsliði. Skólarnir eru ým-
ist aó tæmast eða yfirfyllast, þökk sé skipu-
lagsgáfum borgaryfirvalda. Þó kastar fyrst
tólfunum þegar minnst er á unglingana. Þeir
mega helst hvergi vera, hvorki úti né inni.
örfá æskulýðsheimili,engir dansstaðir og lög-
reglan situr um þá á Hallærisplaninu.
Þess þarf vart að geta að allir þeir sem
vinna að málefnum bama fylla lægstu launa-
flokka rlkisins, það hefur ekki hingað til
þótt vert aó launa þeim sæmilega sem sjá um
að koma erfingjunum til manns. 1 þessu samfél-
agi vinnuþrældóms og takmarkalausrar gróða-
fíknar er takmarkað pláss fyrir börnin. Þessi
mynd á við um stóran hóp barna en sem betur
fer eru hér undantekningar á og ýmislegt er
gert fyrir þau, þð það nú væri, en þeim er
ætlaður ákveðinn bás og þar ríkir barnamenn-
ingin.
MENNINGIN VEX I LUNDUM NÝRRA SKÖGA
Ekki veit ég til að nein könnun hafi verið
gerð á barnamenningu hér á landi og þvl
liggja ekki neinar beinar upplýsingar fyrir