Forvitin rauð - 08.03.1979, Blaðsíða 27

27
FÓLITÍSXUR ÁRÓDUR
EDA
DULIN INNRÆTIN6
"Steliö frá okkur og kallið það hag-
ræðingu. Gerið okkur heimilislaus og
kallið það byggðaáætlun. Niðurlægið
okkur og nefnið það félagslega aðstoð.
Gerið okkur brjáluð og kallið það geð-
vernd. Eitrið fyrir okkur og kallið
það umhverfisvernd. Gerið okkur atvi-
nnulaus og kallið það hagræðingu. Lei-
ðið okkur á villigötur og kallið það
auglýsingar. Seljið Xlkami vora og
kallið það kynferðilegt frelsi. Snuð-
ið okkur og kallið það tekjuöflun fyr-
ir ríkið. Hlutgerið okkur og kallið
það "lífsstandard". Ljúgið að okkur
og nefnið það málfrelsi. Hæðið vinnu
okkar og kallið hana lltilvæga. Kúgið
okkur og kallið það lýðræði."
Or "Herbergisfélagar" eftir Claes And-
erson.
Mér hefur verið falið að fjalla lltil-
lega um Sróður I skólum og finnst mér þá
vel við eiga að nefna I upphafi þau megin-
einkenni auðvaldsþjóðfélags sem þessi til-
vitnun felur I sér. Við segjumst búa I
lýðræðisþjóðfélagi S Islandi og okkur er
talin trú um að við séum frjáls og getum
valið það llfsform sem við viljum. En
ætli veruleikinn sé ekki annar, skyldu
möguleikarnir vera svo margir þegar á
reynir.
Skólinn er að sjálfsögðu sniðinn við
hæfi rlkjandi þjóðskipulags á hverjum tl-
ma. Honum er ætlað að ala upp og þjálfa
þá þegna sem samfélagið/atvinnurekendur
þurfa S að halda. Það er mikil blekking
að halda að börnin læri ekki I skðlanum
annað en það sem námsskrár mæla fyrir um.
Þau læra miklu fleira:
Þau læra að keppa við aðra.
Þau læra að vinna einstaklingsbundið.
Þau læra þolinmæði.
Þau læra að bíða.
Þau læra að bæla niður eigin óskir.
Þau læra að tjá sig I orðum eftir þvl sem
kennarinn vill.
Þau læra að tala ekki um eigin reynslu.
Þau læra að sýna félögum slnum afskipta-
leysi og fálæti.
Þau Xæra að heyra ekki þó þau sýnist hlus-
ta.
Og þau læra að hlýða yfirboðurum skilyrðis
laust.
Þetta er oft nefnt "hin dulda námsskrá
skólans", og vlða erlendis hafa verið ger-
ðar kannanir á þvl hversu vlðtæk þessi
áhrif skólans séu og hvernig nemendur bre-
gðast við þeim. En hér á landi er fátt um
rannsóknir I skólum og skólamálaumræða al-
mennt fátækleg eins og allir vita.
VIRÐING FYRIR VALDINU.
Helst er að smáupphlaup verða þegar
góðborgarar fara að gruna vonda komma I
kennarastétt um að reka það sem þeir kalla
pólitlskan áróður I skólum. Fyrir tveimur
árum varð eitt sllkt upphlaup og urðu
blaðaskrif um málið I nokkra mánuði.
Kveikjan að þessu var ofursaklaust grein-
arkorn sem ég skrifaði I Þjóðviljann, þar
sem ég benti á að pólitískur áróður væri
ekki aðeins vinstri áróður heldur llka sá
sem talinn er til hægri aflanna. Hann er
hins vegar dulinn en iðkaður eðlilega I
rlkum mæli I skólkerfinu, bæði beint I
kennsluefni og með annarri borgaralegri
innrætingu, sem börnin verða fyrir. Þar
undir flokkast það sem börnin tileinka
sér á degi hverjum gegnum hina duldu náms-
skrá. Þjóðfélagið þarf á að halda gagn-
rýnislitlu fólki sem tilbúið verður að
skðlanámi loknu að vinna við þau kjör sem
peningavaldinu kemur best. Og skólanemar
verða að bera virðingu fyrir VALDINU sem
sllku. Þeir eru sjálfir valdalausir eins
og margir aðrir hópar þjóðfélagsins, þeir
hafa ekki yfir fjármagni að ráða og á
meðan þýðir lltið fyrir þá að hafa hátt um
eigin skoðanir eða vilja. Ekkert af þessu
flokkast samt undir pólitlska innrætingu I
hugum flestra hvaða stjórnmálaflokki sem
menn fylgja. Það er ekki fyrr en á allra
seinustu árum að róttækir kennarar eru
farnir að láta til sln heyra varðandi
þetta skólauppeldi og þá borgaralegu inn-
rætingu sem þar dafnar.
ALLIR FENGJU SITT.
Og nú er I uppsiglingu annað upphlaup
af svipuðum toga og fyrir tveimur árum
nema sýnu alvarlegra. Á Alþingi er komið
fram frumvarp þess efnis að koma skuli I
veg fyrir pólitlskan áróður I skólum og
segir þar m.a.: "Virða skal rétt forráða-