Forvitin rauð - 01.06.1981, Qupperneq 20

20
Alltaf rSðist 5 ...
tima nokkuó san skiptir mig
megirmáli.
F.rauó: Þú hefur þá ekki
uppgötvaó sjalfa þig gegn-
um annað fólk? ^
Hún: Ekki á þessu sviói.
Nona í gegnum þennan eina
mann sem er auðvitað mjög
þröngur reynsluheiitur. Þó
ég hafi átt mjög nánar trún-
aóarvinkonur þá er þetta
hlutur sati viö höfum aldrei
haft þörf fyrir aó ræóa.
Ég held ekki að þetta sé
blygðunarkennd eóa feimni,
miklu frekar aó ég hafi ekki
þörf fyrir aó ræða þessa
hluti. Ég held aó þeir san
þurfa aó tala um sitt kynlíf
séu frekar þeir san eru ó-
ánaegðir meó eitthvað hjá
sér. Ef þaó heföu kcmið
upp einhverjar spurningar
sem vió hefðum ekki getaö
leyst saman þá held ég aó
ég hlyti aó hafa talaó við
einhverja aóra.
F.rauó: Hvernig reynir þú
viö?
HÚn: Ég spurði manninn
minn aö þvi hvernig ég
reyndi vió. Hann leit á
mig stórun augum og sagði:
"þd reynir aldrei viö".
Ég hef aldrei gert greinar-
mun á strákun og stelpum og
alltaf átt jafn mikið af
vinun og vinkonum. Nii vinn
ég t.d. meó karlmönmm alla
daga og lifi í mjög miklum
karlaheimi. Þeir segja
oft: "heyrió þið strákar"
þó ég sé þarna líka þcinnig
aö ég held ég virki ekki
san mjög mikil kynvera dags
daglega. Ég skynja mig
heldur ekki sem slika,
nenni til damis ekki aó
gangast upp í tvi aó hafa
mig til. Auövitaö finnst
mér ganan að finna það þeg-
cir ég hef áhrif á karlmenn
en ég sækist ekki sérstak-
lega eftir því. Ef ég væri
óánægð og þyrfti aó fá út-
rás fyrir mína kynhneigð
þá myndi ég örugglega haga
mér öóruvísi en ég saekist
frekar eftir viðurkenningu
á öórum sviðum en sem kyn-
vera. Þaó fer í taugamar
á mér þegar karlmenn reyna
stíft viö mig, sérstaklega
ef þaö eru giftir menn.
Mér firmst þaó virðingar-
leysi bæói gagnvart mér og
manninum sjálfum. Ég held
aó þaó hljóti að vera mjög
misjafnt hvað kcnur hafa
mikla þörf fyrir að vera
kynverur.
F.rauó: Hvaó finnst þér un
franhjáhald?
Hm: Hvað framhjáhald varó-
ar þá er ég hvergi eins
tvöföld í roðinu og þar.
Mér finnst þaö eigi aó vera
sjálfsögð réttindi fólks aö
þurfa ekki aó vera kynferó-
islega bundið einni mann-
eskju alla ævi. Hitt er
annaó mál aó þetta er hlutur
sem ég myndi aldrei skrifa
upp.á í mínu hjónabandi.
Ég er alveg hryllilega af-
trýðisan og eigingjörn.
Það er sennilega minn ljót-
asti löstur. Þessi tilfinn-
ing er aðeins á kynferóis-
sviðinu - mér er alveg sama
þótt hann eigi vinkonu san
hann rahbar við - þaö finnst
mér bara gaman. En ef ég
héldi aö þau væru að gera
eitthvaó san ég mætti ekki
sjá þá væri ég alveg bdin
aó vera. Ég er viss um að
óg gæti ekki verió meó öör-
um manni nena að halda
minast hálftíma fyrirlestur
•um þaó san ég ætlaði aó
fara að gera og fá leyfi
fyrir því. Þetta er eitt-
hvað gamalt í mér. Mér
finnst þetta vera þaö ljót-
asta san ég gæti gért minm
manni og eins með hann,
hann gæti ekki brotió mig
meir niður á annan hátt.
Ég hef tekió eftir því með
mig aó ég hef einhverja
vióurstyggó á framhjáhaldi.
Að vísu geri ég mikinn
greinarnun á þvi þegar fólk
á sér vióhald og blekkir
hinn aóilann og því þegar
það hefur gert sankanulag
sin á milli og talar sanan
í hreinskilni. Nú eöa þá
er fólk er aðskilió í larg-
an tima cg á þá kannski
eitt eða tvö kynlífasvin-
týri þarmig aó þaö meiöi
ekki hinn aðilann.
F.rauð: Hvað finnst þér
um kynvillu?
Hm: Kynvillu hef ég mjög
litið kynnst i raun. Ég á
einn vin sem er kynvilltur.
Við hofun verið mjög góóir
vinir frá þ/i viö vorum
litil og ég man ekki eftix
að mér hafi ekki alltaf
fundist hann vera sá sami
í minum augum. Siöan hef
ég kynnst örfáun vinun hans
litillega. Mér finnst
þetta allt vera venjulegt
og indælt fólk og hef enga
fardcma gagnvart þ/i. Ég
hef aldrei svo ég viti
þekkt lesbíska konu. Engin
kona hefur leitaö á mig en
ég efast un að þaö heföi
slik áhrif á mig aó ég færi
aö dama þann einstakling.
Ég held aö kynvilla sé alls
ekki óeölilega í svona
firrtu þjóðfélagi eins og
við bdum i. Ég held aó
þetta sé eölileg afleióing
af þeim tviskinnungi san
hefur rikt i kynferóianálun.
Allskonar fáránlegar upp-
ákcmur hjá kynslóðum á_á
undan okkur hljóta að skapa
svona spemu.
Þaó er eitt sen mér finnst
vera mjög áberandi i umrató-
un um þessa hluti, sem fer
óheyranlega í taugarnar á
mér, hversu alltaf er talað
eins og þetta fólk lifi
ekki fyrir annað en kynlíf.
Þetta er svo fráleitur hlut-
ur. Ef kynvilltur karlmaö-
ur talar við annan karlmann
þá eru allir konnir á skjön.
"Er hann að reyna viö
ham"? Þetta er eins og
vió værum aó reyna viö
hvern einasta karlmann sem
vió kænum nálægt. Þaö er
oft horft á þetta fólk ein-
ungis sem lynverur en alls
ekki san einstaklinga.
D.G.
Hvenær kemur ...
seinna að það var að gera
sjálfu sér bölvun, að það
hafi ekki verió undir
slikt svokallað frjálsræði
búiö, hafi hagaö sér sam-
kvænt nýjum hugnyndum sem
það var ekki búið að laga
sig að nema á yfirborðinu.
Svo beld ég aó fólk ætti
að hugsa meira un sjálft
sig áóur en það byrjar á
framhjáhaldi, þetta hljcm-
ar kannski eins og þver-
sögn en þaó er staðreynd
aö margir san lifa í
hjpnabandi og stunda fram-
hjáhald við hliðina,
skilja við sjálfa sig í
andlegri rúst. Mér virð-
ist þetta einkum eiga við
kvenfólk. Ég þekki mörg
daard þess, að konur sem
telja sig hafa verið að
eignast nýja vídd í lífi
sinu með nýjum félaga,
hafa vaknað upp við það
einn daginn að allt var
blekking og þær sjálfar
engu bættari nema síóur
væri. Framhjáhald með
einun í dag og öðrum á
morgun er nú yfirleitt
greinilegt merki um ao
það sé nú kcminn timi tii
aö leysa upp hjónabandið
eóa sambandió. Þaö virð-
ast hins vegar vera ótrú-
lega margir sen ekki taka
mark á slíkum merkjasend-
ingum.
FR: Hvaða skoðun hefur
þú á getnaðarvömum? .
Hun: Getnaóarvamir eru
að mínu áliti eins sjálf-
sagðar og heit böð. Þeir
sem eru ungir núna eiga
kannski erfitt með að
hugsa sér heiminn fyrir
daga pillunnar en hún
hafði í för með sér miklai
breytingar í lífi fólJcs.
Nú á dögum hugsa stúlkur
og konur mjög mikið um
skaóleg áhrif pillunnar á
heilsuna eins og eólilegt
er, en með tilkanu pill-
unnar gjörbreyttist öll
umraaða un getnaðarvamir
til hins betra og eftir
að í ljós kan aó hún gat
veriö hættuleg, beindist
athyglin aftur að öðrum
getnaðarvömum og þá
á miklu opinskárri hátt.
Það eru til ýmsar leiðir
til getnaðarvama og ég
held að ungar stúlkur, og
jafnvel strákar líka,
telji það sjálfsagt mál
að kynna sér alla mögu-
leika í þessum efnum.
Hins vegar er ég grcm yf-
ir því hvað það dregs't
lengi að kcmi fram á sjón-
arsviðið karlpilla eða
einhver getnaðarvöm sem
þeir geta notað, aðrar en
sá gamli góði smokkur sem
eins og allir vita hefur
tvíþættu hlutverki að
gegna; kona í veg fyrir
getnað og útbreiðslu kyn-
sjúkdóna.
FR: Hver eru áhrif bam-
eigna á kynlíf?
HÚn: Ég býst við því að
margar kanur missi dálít-
iö áhugann á kynlífi við
það að eignast bam.
Hvorttveggja kemur til,
röskunin á líkamsstarfsemi
við meðgöngu og bamsfæð-
ingu og athyglin beinist
að hvítvoðungnum meó til-
heyrandi næturvökun í
mörgum tilfellum. Hins
vegar missa karlmenn ekk-
ert áhuga á kynlífi þótt
konan sé ólétt eóa nýbúin
að ala bam. Sjálfsagt
getur þetta misræni haft
slæm áhrif einkum ef fólki
er ekki lagið að tala sam-
an um þaó.
R.T.
Ast í ...
FR: Trúir þú þessari úf-
skyringu hans um það að
hann hafi verið orðinn of___
„mjúkur" og góður til að
standa i svona löguðu?
„Nei, eg trui þvx ekki.
Hann var hreinlega orðinn
mér afhuga. Til þess hafa
sjálfsagt legið margar
ástæður, t.d. kröfubarka
mxn og ásakanir cg e.t.v.
þörf hans fyrir nýjan að-
dáenda.."
FR: Hvernig reiddi þér svo
af eftir þetta afall?
„ I hönd fóru nokkrir mán-
uðir san ég á varla orð til
að lýsa. Andlegt niðurbrot
mitt varð algjört cg mér
fannst eins og likaminn
væri farinn að gefa sig.
Ákveðin, mjög óþægileg
sjúkdcfmseinkenni fóru aó
gera vart við sig. And-
vökumar ætluóu mig lif-
andi aó drepa. Ég átti
bágt með að slappa af á
kvöldin og ég hrökk upp
eldsnemna á morgnana meó
brjóstið þanið af stressi,
verk í maga, hræðslutil-
finningu cg kvíða fyrdlr
kanandi degi. Allt þetta
tilfinningarót truflaði
mig mjög í lífi og starfi
og á txmabili var ég farin
að fá mér snaps á kvöldin
til aó líða betur og geta
sofnaó. Það var vitaskuld
hin versta blekking. Þegar
vínsins hurfu voru
sorgin og reiðin aóeins
sárari.
Það vill mér til happs,
aó ég á margar góðar vin-
konur sem sýndu mér mikla
umhyggju meöan á verstu
hrarmingunum stóð. Þó
verður maóur aó vinna sig
út úr svona flækju á eig-
in spýtur. Líðan mxn var
mjög sveiflukennd frá degi
til dags og ekki á nokkum
mann leggjandi að hlusta á
öll þau tilbrigði þjáninqa.
Gagnvart daglegu umlxverfi
hélt ég alltaf andlitinu
enda litla samúð aó fá,
þegar vandamálió hrýtur
gjörsamlega í bága við rikj*
andi siðferói. Un kvöld og
um helgar hélt ég mér uppi
með mikilli vinnu.
FR: Heldur þú að þessi
reynsla }pín sé einstök eða
heldur þú að hér sé um að
ræða ákveðið mynstur í sam-
skiptum karla og kvenna?
„Ég tel að svo sé enda þekki
ég margar kcnur sem hafa
gengið í gegnum það sama.
Mér finnst eftir á að þessi
maður hafi gengið i skóla
hjá mér í fjögur ár. 1
samskiptunum við mig hefur
hann byggt sig upþ andlega,
öðlast aukinn tilfinninga-
þroska og vaknað kynferóis-
lega. Hann speglaði sig i
mér og fékk staðfestingu á
því að hann væri töfrandi
cg fær til alls. Þá varö
hann fleygur og er floginn
á vit nýrra ævintýra."
Ráðstefna 8. mars...
valið er einlæfara, kvenna-
greinamar lifa. Hún vitn-
aöi til bókarimar um jafn-
rétti kynjanna þar sem seg-
ir að án aógeróa myndi að-
staða kvennanna ekkert
hreytast. Þetta var 1975
og ekkert hefur verið gert
enda staóa kvema hin sama.
Konum hefur fjölgað í há-
skólanámi, en sama hlutfall
lýkur námi og fyrir 10 árum
Konum hefur f jölgað i kem-
araliði Háskólans, en i
greinum eins og hjúkrunar-
fræði og sjúkraþjálfun sem
em „kvemagreinar."
Hjördis Hjartardóttir
raaddi um f jölskyldupólitik
og þar sem fátt eitt hefur
birst um þau mál birtum við
ræðu hennar hér í blaóinu.
Kanur þá aö unræóum og skal
fátt eitt tiundað um þær
nana hvað deilur uróu um
leióir i baráttumi.
Nokkrar konur á ráðstefn-
umi voru þeirrar skoð-
umar, að eina leióin værl
sú að styðja konur til
áhrifa í þjóófélaginu,
hvað sem þær ætluóu sér
annars að gera, þaó væri
eina leióin til aó brjóta
niður karlaveldió og bæta
hag kvenna. Við Rauósokk-
ur sögðumst ekki geta
stutt hvaóa konu sem er,
hún gæti jafnvel beitt
sér gegn hagsnunum kvenna.
Þaó er ekki nóg að vera
kona, það verður aó vera
kvenfrelsissinnuð kona,
málefnið hlýtur að hafa
sitt að ægja.
Kristin Ástgeirsdóttir
F jðlskyldupðlitfk. ...
fremur en að hér sé um að
ræóa form sem tryggi vel-
líóan og öryggi einstak-
lingama.
Ég er hrædd um að fjöl-
skyldan - þetta hugtak
vekur hjá okkur, minni
kynslóð og þeim sem eldri
eru, jákvæðar tilfimingar-
sú fjölskylda sé í dauóa-
teygjunum. 1 staóin sé komin
þessi hagkvæma stofnun.
Til að fýrirbyggja allan
misskiling er ært aó taka
fram að ég er ekki á möti
sanbýlisforminu foreldrar
og böm sem sllku, en léyfi
itér að draga i efa að það
sé^heppilegt við núverandi
þjóðfélagsaðstæður vegna
þeirra tilfimingalegu
heftingar sem kjamaf jöl-
skyldan og einokun hjóna-
bandsins er.
Ég tel aó gera þurfi
ráðstafanir til að búa
betur að bömum og full-
orðnum. Gera'þurfi ráó-
stafanir til að styðja
fjölskylduna eða þróa
cmur sartbýlisform sem eru
hagkvæn út frá hagsmunumi
þeirra einstaklinga san nú
nynda fjölskyldur, en
einnig þeirra sem hafa
ekki þetta tilfimingalega
athvarf vegna þess að þeii
eru utan fjölskyldna.
Gfera ráóstafanir til að
samfélagið axli þá ábyrgð
sem því ber.
I ljósi reynslu sióustu
áratuga sýnist irér að
þeirra ráðstafana sé ekki
aó vænta fyrir tilstilli
stjómmálaflokkama, þó
þeir vilji nú ólmir móta
sér^ste&iu I fjölskyldu-
pólítxk. Nú þá er kannski
ekki heldur ástæóa til að
treysta að kæmi nú til
þess að einhverjar ráó-
stafanir yrðu gerðar fýrir
þeirra tilstilli, aó þær
ráðstafanir yróu ekki ein-
ungis til að breiða yfir
verstu neyðina og stétta-
mismunim.
Ég sagði_í upphafi aó
f jölskyldupólrtxk væri ný-
tfsku orðaglamur, en þó
eru þar undantekningar því
Rauðsokkahreyfingin hefur
fyrir longu síðan sett
fram skýrar f jölskyldu-
pólítískar kröfur þó þær
kröfur hfcru ekki þessa
yfirskrift. Gömlu góóu
kröfur RSH eru: Samfelldan
skóla og irótuneyti, - góðar
og ókeypis dagvistarsto&i-
anir,- 6 mánaóa fæðingar-
orlof fyrir alla, - lífvaax-
leg laun fyrir 8 stunda
vinnudag, - fulla atvinnu
og atvimuöryggi fyrir alla
- jöfn laun fyrir sanbæri-
lega vimu. Hefur hreyf-
ingin eftir mætti reynt aó
koma kröfum þessum á fram-
feri með samþykktum, um-
sögnum og fundarhöldum.
Kröfur þessar eru alls
ekki tærtpidi, en ekki svo
sfeleg byrjun, bara aó
komið væri til móts við
þær.