Morgunblaðið - 02.11.1953, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Mánudagur 2. nóv. 1953
Þeir vandlátu
verzla í
UllfOÓÓ
Aðalstræti
Ávatöi
fyrírliggjaiUÍi
allskonar
Skíðaútbúnaðu
fyrir
fullorðna
Sendi gegn póstkröfu um land allt.
HVERT einasta eintak Morgun-
blaðsins er ávöxtur af starfi
rnargra manna. Tala þeirra, sem
unnið hafa að blaðinu og mótað
það í 40 ár, er oiðin býsna há. A
engan er, samt halláð, þótt sagt
sé, að af öllum þeim fjötóa hefur
enginn fremur eri Valtýr £,í _fáris-
son með starfi sínu sett svip á
blaðið.
Þetta gleymist ógjarnan, þegar
fundið er að blaðinu. Þá minnast
þeir, er betur þykjast vita, oft
Valtýs. E. t. v. finnst sumum
óþarft að rifja það upp nú. En
vissulega er það engin nýlunda,
þó að sitthvað megi að verkum
manna finna, því að enginn er
fullkominn og öllum verður eitt-
hvað á' Og engir eru duglegri að
auglýsa yfirsjónir sínar en blaða-
mennirnir, sem leitast við að
koma blöðum sínum í sem allra
flestra hendur. Það á ekki sízt
við um Morgunblaðið, sem 6 daga
vikunnar er sent til milli 20 og
30 þúsund kaupenda og hefur
svo mikinn lesendafjölda, að að-
eins lítill hluti íslenzku þjóðar-
innar les ekki annað hvort Morg-
unblaðið eða fylgiblað þess, ísa-
fold. Auðvitað er erfitt að gera
þessum lesendafjölda svo til hæf-
is, að öllum líki alltaf allt, sem í
blaðinu stendur. En sjálfur fjöld-
inn, hin gífurlega útbreiðsla
Morgunblaðsins, er bezta sönn-
unin um það, að í heild héfur vel
tekizt. Það er engum einum
manni meira að þakka en Valtý
Stefánssyni.
Undir forustu Valtýs hefur
blaðið náð svo mikilli útbreiðslu,
að einsdæmi mun vera, að svo
mikill hluti nokkurrar þjóðar
lesi eitt og sama blað. Ekki tjáir
að halda því fram, eins og stund-
um er gert, að þetta komi af því,
að Morgunblaðið hafi meira fjár-
magni yfir að ráða en önnur ís-
lenzk blöð. Þeir, sem bezt eru
kunnugir, vita, að þótt ágætir
mertn stýrðu Morgunblaðinu áð-
ur en þeir Valtýr Stefáhsson og
Jón Kjartansson tóku við rit-
stjórn þess, var fjárhagur þess
þá mjög bágur. Það var fyrir
stjóm þessara manna, en ekki
utan að komandi fjárstyrk, þvi
að hann var enginn, sem blaðið
efldist svo, sem ráun ber vitni
um.
Þeir Valtýr og Jón höfðu hvor
sitt af mörkum að leggja í blaða-
mennskunni. Jón Kjartansson
var i ritstjóm sinni fyrst og
fremst stjórnrriálamaðurinn. —
Hann hafði alhliða áhuga á
landsmálum, en var þó svo tengd
ur átthögum sírium, að hann not-
aði fyrsta tækifæri til að hverfa
þangað héim, til að helga störf
síri fyrst og fremst því fólki, sem
hann ungur hafði fest sérstaka
tryggð við. Með því sannaði hann
betur hug sinn til strjálbýlisins,
en hinir, sem telja sig hafa einka-
rétt á umhyggju fyrir því, en
vilja þó ekki með nokkru móti
hverfa frá kjötkötlunum í
Reykjavik, eða eru eirðarlausir
þar til þeir eru komnir þangað.
Áhugi Valtýs Stefánssonar hef-
ur aldrei einbeinzt að stjórnmál-
um, þó að hann hafi löngum
verið meðal áhfifámestu for-
ystumánná Sjál fstæðisftókks-
ins, ætíð ótrauður tekið þátt í
baráttunni og mörgu góðu komið
þar til leiðar. Þáttur hans í því
að opna augu íslendinga fyrir
hinni geigvænlegu hættu, sem
frelsi okkar og þjóðerni stafar
af hinum alþjóðlega kommún-
isma, verður t. d. seint fullmet-
inn. Valtýr er hins vegar frábit-
inn öllu stjórnmálaþrefi, vill
helzt ekki hafa sig mjög í frammi
í stjórnmálum og lætur margt
afskiptalaust, sem harðduglegur
áróðursmaður í þeim efnum
mundi leggja megin áherzlu á.
Þess vegna finnst sumum ein-
dregnum flokksmönnum, að
Valtyr Stefánsson ritstjóri
stundum sé of lítið um stjóm-
mál í Morgunblaðinu.
Valtýr hefur á þessu aðra
skoðun. Hann telur, að blaðið
gagni Sjálfstæðisflokknum bezt,
með því að vera blað fyrir allan
almenning, alla þjóðholla íslend-
inga, en ekki Sjálfstæðismenn
eina. Og hvort sem það kæmi
Sjálfstæðisflokknum betur eða
verr gæti Valtýr Stefánsson ekki
unnið á annan veg. Honum'virð-
ist það t. d. skipta miklu meira
máli að fræða landsmenn um
fiskigöngu við landið en að elt-
ast við ósannindanart andstaeð-
inganna.
Valtýr er sannfærður um, að
íslendingum geti því aðeins
vegnað vel í landi sínu, að þeir
þekki landið, kosíi þess'og galla.
Þess vegna er hann óþreytandi
að afla upplýsinga um og skýra
frá öllurh nýjúngum um eðli
landsins og atvinnuhætti þess. Af
eigin þekkingu veit Valtýr t. d.,
að íslenzkur landbúnaður á sér
mikla framtíð, ef menn fást til
að sinna öllum þeim lærdómi,
sem vísindi og tækni geta kennt
þeim. Honum er ekki nóg að
vita þetta sjálfur heldur lætur
hann einskis ófreistað til þess að
vekja aðra til skilnings á þessum
sannindum.
Bezt kemur þetta fram i áhuga
hans fyrir skógræktinni. Þar hef-
ur þann sett sér það mark að
gerbreyta útiliti landsins og af-
komumöguleikum manna á
nokkrum mannsöldrurri með því
að klæða landið skógi. Þetta tel-
ur hann auðvelt. ef menn fást
til að hagnýta sér þá þekkingu,
sem fyrir hendi er og fórna
nokkrum hluta af starfsorku
sinni í þágu framtíðarinnar. í
þessu hefur Valtýr ekki látið
sitja við orðin ein, heldur sjálfur
tekið sér hlutverk brautryðjand-
ans með öflugu félagsstarfi.
Af skiljanlegum ástæðurri hef-
ur Valtý ekki gefizt tóm til að
fylgja öllum áhugamálum sínum
eftir með sama hætti. En hvar-
vetna beinist starf hans að því
að afla nýrrar þekkingar og út-
breiða hana sem mest. Þetta lýsir
sér m. a. í viðleitni hans, til þess
að fá skrifaða og gefna út alls-
j herjar íslands lýsingu, þó að enn
l gangi erfiðlega að hrinda því
mikla verki í framkvæmd. En
fyrir því hefur hann ötullega
beitt sér, sem forrriaður Mennta-
málaráðs.
Það er ekki aðeins eðli og nátt-
úra landsins og atvinnuhættir
landsmanna, sem Valtýr Stefáns-
son telur að íslendingar þurfi að
þekkja rnun betur en þeir hafá
gert til þessa. Hann er einnig
sannfærður um, að við þurfum
I að kunna betri skil á því, hvert
j sé eðli íslenzkrar menningar,
! hvað það er, sem raunverulega
j gefur þjóðérni okkar gildi og
j greinir okkur frá öðrum. Áhugi
j hans fyrir listum, og þó einkurri
j málaralistinni er þessu nátengd-
ur, þó að kona hans, Kristín
Jónsdóttir frá Arnarnesi, sem er
meðal fremstu listmálara lands-
ins, eigi þar sinn hlut að sem og
til stöðugrar hvatningar honum
í öllum hans víðtæku störfum.
Fyrir Valtý hefur það ætíð
fyrst og fremst vakað, að blað
hans yrði eins konar skóli fyrir
íslenzku þjóðina. f því Ijósi verð-
ur að meta verk hans. Þar koma
hans eigin skrif ekki aðeins til
greina. Þau eru þó mikil að
vöxtum og eru sum meðal hins
bezta, sem í íslenzk blöð hefur
verið ritað. Af mörgu ágætu, sem
Valtýr hefur ritað, má sérstak-
lega minnast viðtalanna. Fróð-
leiksþrá sjálfs hans hefur þar
megnað að draga úr hugarfylgsn-
um annarra frásagnir um menn
og málefni, sem sögumönnum
sjálfum var oft dulið, hversu
merkilegar voru. Óvenju glöggt
auga Valtýs fyrir því, sem frétt-
næmt er einkennir viðtölin og
mörg önnur skrif hans.
Ýmsum fleiri blaðamönnum en
Valtý hefur þó oft tekizt vel í
ritverkum sínum og fréttaflutn-
ingi. Það, sem greinir Valtý frá
öðrum íslenzkum blaðamönnum,
eru forystuhæfileikarnir, sem
lýsa sér í því, hversu vel honum
hefur tekizt að fá aðra til sam-
vinnu við sig, fá marga til við-
bótar sjálfum sér til að leggja
mikið af mörkum, skapa sam-
stæða heild úr sundurleitum öfl-
Frh. neðst á næsta dálki.
Ejarni Benedikisson dómsmálciráðhcrra:
MORGUNBLAÐIÐ
OG VALTÝP STEFÁNSSON