Morgunblaðið - 02.11.1953, Page 32

32
MORGUTSBLAÐIÐ
Mánudagur 2 nóv. 1953 ]
Ef ég ætti Miér eina ósk.. }
Srmtal \ið tvö blaðburðarbörn
Þáltiaka kvenna í
epinberum málum
Frh. af bls. 31.
henni var launuð ótrauð barátta
fyrir réttindamálum kvenna með
því, að nafn hennar var strikað
út á svo mörgum kjörseðlum, að
karlmaður, sem var fyrir neðan
hana á listanum hlaut þingsætið.
— Við landskjörið 1922 stilltu
konur upp kvennalista og komst
þá Ingibjörg H. Bjarnason, skóla-
stýra Kvennaskólans í Reykja-
vík að, og varð hún þar með
■fyrsta konan, sem tók sæti á
AÍJþingi íslendinga. Á þessum
árum voru konur ekki eins
flokksbundnar og nú og kenndi
því nokkurrar óánægju meðal
kvenna út af þeirri breytni Ingi-
bjargar að ganga í Heimastjórn-
arflokkinn.
Síðan hafa aðeins 6 konur set-
ið á Alþingi, Guðrún Lárusdótt-
ir, Katrín Thoroddsen, Rannveig
Þorsteinsdóttir, Kristín Sigurðar-
dóttir, Auður Auðuns og Soffía
íngvarsdóttir, þær tvær síðustu
sem varaþingmenn. En ekki hafa
konur verið á þingi öll kjörtíma-
bil, og aldrei nema ein í einu að
undanteknu s.l. kjörtímabili að
tvær konur áttu sæti á þingi. Og
nú standa málin þannig, að eng-
in kona á fast sæti á Alþingi.
■" o—
Nú spyr margur: „Fyrir hverju
var barizt? Hvað myndu hinar
liðnu kvenréttindahetjur segja
ef þær mættu líta upp úr gröf-
um sínum? Myndu þær ekki for-
dæma sofanda hátt og sinnuleysi
kvenna í dag, að því er varðar
þótttöku í stjórnmálum?“
Sennilega. En hér í voru landi
var það svo margt sem þurfti
að lagfæra og byggja upp, að
áhugi kvenna hefur beinzt meira
að mannúðar- en stjórnmálum.
Eins og áður var sagt hófust kon-
ur handa um byggingu Lands-
spítalans, og síðan hafa þær safn-
að miklu fé til sjúkrahúsa, hús-
emæðraskóla, elliheimila, slysa-
varna og fleiri ágætra málefna.
Svo það er ekki hægt að segja
að þær hafi verið aðgerðarlaus-
ar. Þó má segja að þetta hafi
allt verið hægt að framkvæma
án kosningaréttarins.
—o—
... með hjúskaparlögunum 1923
fengu konur miklar réttar-
bætur, þar sem tekið var fyr-
ir að eiginmenn gætu selt eða
veðsett eignir búsins án þess
að konan hefði hugmynð um
það .... fyrir 40 árum áttu
konur tæplega kost á annarri
vinnu en saumaskap eða hús-
hjálp .... nútímaþjóðfélag
getur ekki komizt af nema
starfskrafta konunnar njóti
við .. . . þó ríkir það óréttlæti,
að konur fá ekki greidd sömu
laun og karlmenn fyrir sömu
vinnu og konur njóta ekki
jafnréttis við karla í trygg-
ingarmálum.
—o—
Eitt af því, sem konur hafa
lengi barizt fyrir, þó að það sé
ekki sérhagsmunamál þeirra, er
leiðrétting á skattaálagningu
hjóna. Núverandi ástand stefnir
beint að upplausn heimilanna, en
sem betur fer hillir nú undir
lausn í því máli.
Skrifað stendur:
„Hann skapaði þau, mann
og konu“.
Þar er enginn greinarmun-
ur gerður. Ætli okkur fari
ekki bráðum að skiljast að af-
farasælast muni vera að þau
taki höndum sainan á þjóðar-
búinu eins og á heimilunum.
— A. Bj.
TIZKA
Frh. af bls. 31.
fóru að dæmi þeirra — og nú
heyrir „pelsinn“ til hins glæsi-
legasta tízkufatnaðar um allan
heim.
Þriðji áratugur aldarinnar —
árin 1920—30 — er frægastur
orðinn fyrir stuttu pilsin, skell-
andi um hnén, sem andstæðingar
Christians Diors minnast í dag
með skelfingu. Og það eru ekki
aðeins stuttu pilsin, sem Dior
ber fyrir brjóstinu. Mittissíddin
á sumum sýningarmeyja hans
minnir ískyggilega á árið 1927.
Kventízkan á þessum árum
markaðist yfirleitt af töluverðri
dirfsku — jafnvel bíræfni, enda
hafa henni verið valin orð eins
og „stráksleg“ og ,;storkandi“. —
Stúlkurnar klipptu á sig drengja
koll, fleygðu frá sér lífstykkjun-
um og klæddust knésiðum pils-
um. Eldri kynslóðinni fannst
slíkt afthæfi greinilegt brot á al-
mennu velsæmi og stóð uppi full
heilagrar vandlætingar. — Sama
sagan endurtók sig um 1940 þeg-
ar „stutti móðurinn“ kom aftur
til valda.
□—«—□
Á næsta áratug — 1930—1940
— virðist kventízkan aftur hafa
færzt í eðlilegra og hóflegra
form. Pilsin sikkuðu, beltið færð-
ist upp á við, ný gerð af líf-
stykkjum eða mjaðmabeltum
voru tekin í notkun. Á þessum
árum færðist almennur áhugi á
íþróttum mjög í vöxt og kemur
það greinilega fram í tízkunni,
karla sem kvenna. Nú þykir það
skemmtilegt að vera „sportleg-
ur“ og stúlkurnar keppast við
að verða útiteknar og brúnar á
sumrin. Hingað til hafði slíkt
verið talið „ókvenlegt" og kon-
ur höfðu jafnan gert sér far um
að verjast sólbruna og varðveita
húðina föla og bjarta.
Árið 1939 gerist stórviðburður
á vettvangi heimstízkunnar:
Fyrstu nylonsokkarnir koma á
markaðinn í New York_ og innan
skamms hafa þeir náð alheims-
útbreiðslu. Ný sól virtist upp-
runnin á hamingjuhimni kven-
þjóðarinnar um heim allan —
lykkjuföll og sokkastagl yrði hér
með úr sögunni? Það var of dá-
samlegt til að vogandi væri að
trúa því, enda gætti allmikillar
tortryggni gagnvart þessum nýju
undraflíkum fyrst í stað. Vafa-
laust er notkun nylons til sokka-
og annarrar klæðagerðar ein hin
vinsælasta uppfinning síðari ára.
Þó fer ekki hjá því, að kvenþjóð-
in harmi, hve gæðum nylonsokk-
anna virðist hafa hrakað óskilj-
anlega frá því er þeir fyrst komu
á markaðinn og væri ástæða til
rækilegrar rannsóknar á ástæð-
unni til þess.
□—®—□
Fimmti áratugur aldarinnar
heldur innreið sína, heldur ófrið-
lega með blóðugri heimsstyrjöld
og hörmungatímum. Karlmenn-
irnir voru kvaddir á vígvellina,
konurnar tóku að sér, sem fyrr,
störf þeirra heima fyrir. Nú
gengu þær feti framar en áður
og klæddust síðbuxum og sam-
festingum við erfiðisvinnu. Að
vísu hafði kvikmyndadísin Mar-
lene Dietrich sézt á síðbuxum og
vakið óhemju athygli, þegar árið
1939, en það er samt ekki fyrr
en upp úr stríðslokunum, að
„síðbuxnaöldin“ svokallaða renn-
ur upp. Úthrópuð hefir hún ver-
ið og kölluð öllum illum nöfn-
um, en haldið velli engu að
siður. Fólk er orðið þreytt á að
hneykslast og í dag stikar sú
síðbuxnaklædda á breiðstrætum
Parísarborgar örugg með sjálfa
sig og án þess að líta til hægri
né vinstri eða tyllir sér á fremsta
bekk í fyrirlestrarsölum Sor-
bonne-háskólans — eða Reykja-
víkur skólanna.
□—«—| □
Okkur er í fersku minni vöru-
skorturinn mikli í stríðslokin —
og fleiri þjóðir hafa svipaða
sögu að segja. Einir nylon-sokk-
ar voru keyptir á 80—100 krón-
ur eftir ótrúlegustu krókaleið-
A íízkusýningu í Reykjavík
í október 1953.
um. Berfótatízkan og rauðlakk-
aðar fótneglur eru skilgetin af-
sprengi hinnar illræmdu sokka-
eklu — og annað fór eftir því.
En hvað skeði ekki — mitt í
öllum vöruskortinum? Galdra-
maðurinn franski, Christian Dior,
veifaði töfrasprota sínum á því
herrans ári 1947 og öklasíðu pils-
in geystust fram á sjónarsviðið.
Hárin risu á milljónum manns-
höfða, en Dior sat við sinn keip
og „r.ew look“ fór sigurför um
heiminn.
Og nú hefir Dior veifað sprota
sínum á ný og hárin hafa risið
slnu kröftuglegar en fyrr augliti
til' auglits við stuttpilsa-tízku
þriðja áratugsins afturgengna.
Við fullyrðum og afneitum — ef-
umst og spyrjum í senn: Hverju
hefir ekki tízkan fengið áorkað?
Stöndum við ekki hér, eins og á
öðrum sviðum mannlífsins, and-
spænis einu stóru spurninga-
merki — 7
sib.
Auglýsend'ir
ísafold og Vörður er
vinsælasta og fjölbreytt-
asta blaðið í sveitum
landsins.
Kemur út einu sinni til tvisvar
í viku — 1G s:ður.
HVERJU útbreiddu dagblaði er
nauðsynlegt að hafa góðu og dug-
lcgu blaðburðafólki á að skipa, til
þess að blaðið komist í hendur
kaupenda á réttum tíma. Nú
starfa um 80 manns við að bera
blaðið út til kaupenda hér í
Reykjavík. Eru það flest börn og
unglingar. — Ég hitti tvö þeirra
að máli ekki alls fyrir löngu og
í spurði þau nokkurra spurninga.
, Fara samtölin hér á eftir.
— ® 0 ® —
FYRST er hér lítil, ljóshærð
I stúlka, 9 ára gömul, Snæfríður
Rósa Jensdóttir að nafni. Hún
er dóttir Guðríðar Guðmunds-
dóttur og Jens heitins Benedikts-
sonar, blaðamanns við Morgun-
blaðið.
— Hefurðu borið lengi út,
Snæfriður litla?
— Ég byrjaði í sumar að bera
út blöðin í Ingólfsstrætishverfi.
Þar á ég líka heima.
— Þú ert auðvitað í skóla?
— Já, Miðbæjarbarnaskólan-
um, ég er í 9 ára D.
— Þykir þér gaman í skól-
anum?
I — Já — og mest gaman að
lestri.
— Lang mest gaman að lestri?
— Já — og svo reikningi.
— Getur þú borið út sömu daga
og þú ert í skólanum?
— Já, ég er í skólanum eftir
hádegi.
— Er það ekki erfitt?
— Ne-i, ekki svo mjög.
— Hvað gerir þú við kaupið
þitt?
— Ég kaupi svo margt fyrir
það. Ég keypti mér hjól — það
er dálítið síðan — og böggla-
bera.
— Jæja, vinkona, en segðu
mér annars, safnarðu leikara-
blöðum?
— Ja—á.
— Og hver er uppáhalds leik-
arinn þinn?
— Enginn, — kannski helzt
Rita.
— Hvaða Rita?
— Rita Hayworth.
— En safnarðu þá „servíett-
um“, eins og svo margar jafn-
öldrur þínar?
Snæfríður litla brosir kímilega
um leið og hún segir: — Já, —
og nú á ég 245, flestar útlenzk-
ar.
— Ja, þú ert ekki af baki dott-
in, 245, það er svei mér ekki
lítið. — En segðu mér nú eitt,
að hverju þykir þér mest gam-
an?
— Mér finnst ægilega gaman
að hjóla — og lesa, þegar ég er
ein.
— Hvers mundirðu óska þér,
ef þú ættir eina ósk?
Snæfríður litla hugsar sig
lengi um og segir síðan ákveð-
in:
— Að ég verði alltaf dugleg
að læra.
— Ertu alveg viss um það?
— Já.
— ® 0 ® —
ÞÁ SNÚUM við okkur að drengn
um. Hann heitir Garðar Sig-
geirsson og er sonur Siggeirs
Guðmundssonar kaupmanns og
Huldu Böðvarsdóttur.
— Þú ert í skóla, Garðar minn,
er það ekki?
— Jú, Miðbæjarbarnaskólan-
um. — Ég er í 10 ára bekk F,
— nei, ég meinti 11 ára F. Ég
var í 10 ára F í fyrra.
— Já, og ert ekki farinn að
venjast nýja heitinu á bekknum
þínum kallinn. En þykir þér
annars gaman í skólanum?
— Já, já, en mest finnst mér
gaman að leikfimi, smíði og
skrift.
— Ertu búinn að vera lengi við
blaðburð?
— Ja, ég held það sé orðið
rúmt ár.
— í hvaða hverfi berðu út?
— Miðbæinn.
— Er það gott hverfi?
—Já, já, það er gott að bera
j út í Miðbæinn. Þó sérstaklega §
sunnudögum.
— Hvers vegna það?
— Af því að þá þarf maður
ekki að fara upp á háaloft, skrif-
stofuhúsin eru nefnilega lokuð á
sunnudagsmorgnum.
— Hvað gerirðu við kaupið
þitt?
Snæfríður Rósa Jensdóttir
Garffar Siggeirsson
— Ég legg það allt inn í banka,
— og ætla að kaupa mér bíl
seinna. — Nú á ég þó nokkuð
inni og er búinn að kaupa mér
hjól. Það kostaði 1000 krónur,
— ég byrjaði að safna fyrir því,
þegar ég var 5 ára.
— Hefurðu unnið þér inn alla
þessa peninga með því að „bera
út“?
— Nei, nei, ég hef líka senztl
— og svo unnið ýmislegt ann-
að.
— Geturðu „borið út“ með
skólanum?
— Nei, ég á að fara í svo,
marga aukatíma á morgnana,
— auk þess sæki ég mjólkina
fyrir mömmu. En það er nú eklti
mikið verk.
— Jæja, Garðar minn, era
segðu mér nú eitt, hvað ætlarðu
að verða, þegar þú ert orðiu
stór?
— Ja, það er nú ekki gott cið
segja, trésmiður kannski — eðá
kaupmaður eins og pabbi. j
— Ef þú ættir eina ósk, hverá
mundirðu þá óska þér?
— Nú vandast málið, það erit
skrítnar spurningar, sem blaða-
menn spyrja. Annars mundi ég
auðvitað óska mér þess, að ég
gæti alltaf óskað mér, hvenæi?
sem ég vildi.
— Og hyer yrði þá fyrsta ósk-
in?
— Að ég ætti flottan og fínaa
bíl! M.
Það var barið á útidyrahurð-
ina, og er húsmóðirin lauk upp
stóð nágrannakona hennar þar og
spurði: — Ég gæti víst ekki feng-
ið „gólfmottu-bankarann" þinn
léðan í svo sem klukkutíma?
— Því miður. Hann er úti að
slá grasflötina sem stendur!