Morgunblaðið - 13.10.1957, Side 12

12
MORCVISBI 4 ÐIÐ
Sunnudagur 13. okt. 1957

Otg.: H.t. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
ÖR HEIMI
■i
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarnl Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, símx 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristmsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Aúglýsingar og algreiðsia: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr 30.00 á mánuði mnanlands.
í lausasölu kr 1.50 eintakið.
79 APRÍL 7956 OG NÚ
HINN 19. apríl 1956 var
fyrsti dagur hinna miklu
loforða, sem öll hafa ver
ið svikin. Þá birtist málefnasamn
ingur Hræðslubandalagsins, sem
öll svikamylla núverandi stjórn-
ar er byggð á. Þessi stefnuskrá
hét í Tímanum: „Ýtarleg stefnu-
skrá um alhliða viðreins efna-
hagslífsins og þróttmikla fram
farabaráttu". Aðalatriðin eru tal-
in í 7 liðum og þriðji liðurinn
hljóðar svo:
„Tryggja skal hallalausan ríkis
búskap.“
Þessi stefnuskrá Hræðslubanda
lagsins varð svo undirstaðan að
stefnuskrá ríkisstjórnarinnar; hin
sömu loforð voru gefin og sömu
heitstrengingarnar endurteknar.
Það er ekki ófróðlegt, ein-
mitt nú, að rifja nánar upp nokk-
ur atriði úr hinni ýtarlegu stefnx
skrá um „alhliða viðreisn efna-
hagsmálanna". Hún hefst með
því að lýsa ástandinu, eins og
það kemur Hræðslubandalagslið-
inu fyrir sjónir. Þar er því lýst
að höfuðatvinnuvegum lands-
manna sé haldið uppi „með bein-
um styrkjum og gífurlegu álagi
á neyzluvörur almennings". —
Þjóðin búi við „römmustu gjald-
eyrishöft“. Þjóðin safni skuldum
erlendis. „Verðhækkanir innan
lands“ fari í vöxt. Framleiðslu-
kostnaður hafi aukizt og fram-
færslukostnaður einnig. Og svo
kemur þessi stóra setning:
„Nú verður að brjóta blað í ís-
lenzkum stjórnmálum.“
Því er síðan lýst hvað við taki,
ef ekki verði „gripið fast í taum-
ana“. Það var auðvitað „algert
öngþveiti“. Og síðan kemur heit-
strengingin:
„Þessvegna ber nú brýna naw.ð-
syn til þess að tekin sé upp ný
stefna í efnahagsmálum þjóðar-
innar.“
Það þarf auðvitað ekki langra
útskýringa við hvað orðið hefur
um öll þessi loforð og heitstreng-
ingar. Atvinnuvegunum er nú
haldið uppi með hærri styrkjum
en nokkru sinni fyrr. Gjaldeyris-
höft og gjaldeyrisskortur sverfa
harðar að, en við höfum þekkt
um langa hríð. Ríkissjóður hef-
ur tekið hvert stórlánið á fætur
öðru erlendis og þjóðin safnar
því „hraðvaxandi skuldum". Gíf-
urlegar verðhækkanir hafa orðið,
sem hafa stóraukið framfærslu-
kostnað. Hið gífurlega álag á
neyzluvörur er miklu þyngra en
nokkru sinni fyrr. Þyngri skattar
hafa verið lagðir á en áður þekkt
ust. Loforðið um hinn hallalausa
ríkisbúskap geta menn svo hug-
leitt í sambandi við hið nýja
fjárlagafrumvarp stjórnarinnar.
Hér hefur ekkert blað verið brot-
ið í íslenzkum stjórnmálum,
nema á ógæfuhliðina. Engin ný
stefna hefur verið tekin í efna-
hagsmálunum nema þessi stefna,
sem allir þekkja og leiðir til enn
nýrra skatta eða gengisfellingar.
Hermann Jónasson núv. for-
sætisráðherra hafði lýst því með
mörgum orðum hve efnahagslífið
væri „helsjúkt“. Þessi ummæli
voru svo endurtekin í stefnx-
yfirlýsingunni. Helsýkina átti að
lækna. Boðuð voru hin „föstu
tök“, sem allt áttu að lækna.
Árangurinn er svo að sjúkling-
urinn er enn sjúkari og hver
kannast við „föstu tökin“?
Stefna Hræðslubandalagsins og
ríkisstjórnarinnar var svikamylla
frá upphafi — svikamylla, sem
þjóðin er að borga fyrir og á eftir
að blæða enn meira fyrir, en orð-
ið er.
- f
AFLEIDINGAR PÓUTÍSKRAR
LÉTTÚÐAR
EGAR Eysteinn Jónsson
lagði fram fjárlagafrurr.
varp sitt nú er Alþing
kom saman, hrukku margir við
Hinn „æfði“ fjármálaráðherra
vinstri-flokkanna vissi nú sjálf-
ur engin ráð. Hann hefur lengi
þótzt hafa það að trúarjátningu,
að fjárlög skyldu vera hallalaus
Eysteinn Jónsson hefur margsagt
að það væri hið fyrsta og æðsta
boðorð sitt við samningu fjár-
lagafrumvarps. Samt leggur hann
þetta frumvarp fyrir með milli
70—80 millj. kr. tekjuhalla. Hér
er því um fullkomna uppgjöf að
ræða af hálfu fjármálaráðherr-
ans sjálfs. Hann skýtur máli sínu
til samstarfsflokkanna, sjálfur
getur hann ekki leyst vandann
Það er staðreynd, að meðan
Eysteinn Jónsson var fjármála-
ráðherra í samstjórn með Sjálf-
stæðismönnum, gat hann lagt
fram fjárlagafrumvörp sín án
þess að um slíkan halla væri að
ræða. En nú — eftir ársvist í
samstjórn með kommúnistum og
Alþýðuflokknum — er dæminu
snúið við og stórfelldur halli á
fjárlögum. Meðan Eysteinn Jóns-
son naut stuðnings Sjálfstæðis-
manna var honum unnt að halda
fjárlögunum í réttu horfi. En eft-
ir að tekið var uj p stjórnarsam-
itarf með sundurleitum flokkum,
:ins og kommúnistum og jafnað-
irmönnum, snerist allt við. Þá
temur stórfelldur halli. Þetta er
ein afleiðing þess að hafa ríkis-
stjórn, þar sem langstærsti og
öflugasti flokkurinn, Sjálfstæðis-
flokkurinn, er útilokaður. Það er
ljóst að við íslendingar höfum
ekki efni á þeirri pólitísku léttúð
að útiloka flokk, sem hefur að
baki sér yfir 40% kjósenda, frá
stjórn landsins. Riðlaðir flokkar
— eins og kommúnistar og Al-
þýðuflokkurinn — geta ekki kom
ið í stað þeirrar kjölfestu, sem
svo sterkur flokkur hlýtur að
vera í stjórn landsins. Enn verra
er þó, þegar stjórnað er bein-
línis af fullum fjandskap gegn
flokki, sem er svo öflugur meðal
þjóðarinnar.
Ósigur Eysteins Jónssonar, er
hann lagði fram fjárlagafrum-
varpið, var mikill. Það var
„svartur dagur“ fyrir ráðherrann,
en þó enn dökkleitari fyrir lands-
fólkið sjálft, sem skilur hvað
slík veðrabrigði í fjármálum
þýða. Nú blasa við nýir hundruð
milljóna skattar eða gengisfell-
ing. í hvaða átt sem fólk horfir
er útlitið ljótt og almenningur
ber þungar áhyggjur.
Himalaja-
Helgur maður frá
fjöllum í Svíþjóð
— ÉG vildi ekki kvænast; þess
vegna varð ég munkur. Ég hljópst
á brott að heiman til að lifa
kyrrlátu og friðsömu lífi klaust-
ursins, sagði Amritananda, yfir-
maður í búddatrúarklaustrinu
Ananda Kuti, sem liggur á
heilögu fjalli í Himalaja-fjall-
garðinum. Hinir guðræknu verða
að klífa 300 þrep upp til klaust-
ursins frá Kaþmandu, höfuðborg
Nepals. — Amritananda var
staddur í Stokkhólmi á dögun-
um, sat þar á gólfinu í venju-
legri íbúð, berfættur með fót-
leggina í kross, sveipaður gulum
ullardúk og fallegri en Yul
Brynner með krúnurakaðan koll-
inn.
Ferðast um Evrópu
Bhikkhu Amitananda kom til
Stokkhólms í eins konar kurtéisis
heimsókn, enda þótt hann hefðist
lítið að annað en heimsækja vini
sína og tala við hóp manna, sem
kallar sig „Vinir Búddismans".
Bhikkhu er raunar ekki skírnar-
nafn munksins heldur titill
heilags manns meðal búddatrú-
armanna. Amritananda er á ferða
lagi um Evrópu, heimsækir m. a.
England, Þýzkaland, Danmörku
og Svíþjóð. Hann hefur aldrei
komið til Norðurlanda fyrr,
Áhuginn hefur aukizt
— En mig hefur oft dreymt
um Norðurlöndin, sagði hann.
(Hann virðist líta Norðurlöndin
jafn rómantískum augum og t. d.
Shangri La, enda hvort tveggja
jafn fjarlægt!). Mig langaði að
hitta alla hina mörgu vini mína
í Evrópu, sem ég á bréfaskipti
við. Fyrir 15—20 árum vissi
naumast nokkur Evrópumaður,
hvað búddatrú er, en á síðustu
árum hefur forvitnin og áhuginn
aukizt. Okkur eykst stöðugt fylgi,
og hvar sem ég kem í Evrópu
er ég strax spurður: „Eruð þér
búddatrúarmaður ? “
flannsakaði forn handrit
— Ástæðan til þess að ég fór
að ferðast um Evrópu var sú, að
ég var að vinna að rannsóknum
á nokkrum búddískum handrit-
um á sanskrít í Rómaborg. Ég
hafði verið kvaddur þangað af
prófessori nokkrum, frægum vís-
indamanni í Austurlandafræð-
um, til að hjálpa honum að þýða
handritin. Þau voru frá því um
300 fyrir Krist, sem er ekki sér-
lega hár aldur frá okkar bæjar-
dyrum séð. Það eru jú 2500 ár
síðan Búdda fæddist. En þetta
var mjög skemmtilegt. Ég hef
tekið mikinn þátt í rannsóknum
á heimspekikenningum búdda-
trúarinnar, og þá er nauðsynlegt
að lesa og bera saman mörg
gömul handrit. Og þegar verkinu
var lokið, hóf ég sem sagt ferð
mína um Evrópu.
Sænskur lærisveinn
— Bhikkhu Amritananda er
mjög lærður maður, skýtur
sænski búddamunkurinn Anaga-
rika Sugata inn í, en hann er
gestgjafi og vinur Amritanandas
og hefur verið lærisveinn hans í
klaustrinu Ananda Kuti á
Swayambhu-fjalli. (Ananda þýð-
ir „eftirlæti Búdda“ og kuti þýð-
ir ,,kofi“). Klaustrið er ein af
höfuðstöðvum búdda-trúar í
Nepal, en í þessu ríki fæddist
Búdda á sínum tíma. Amritan-
anda hafði numið mikið og látið
mjög að sér kveða, áður en hann
varð Bhikkhu.
Fór að heiman 18 ára
— Þegar ég var 18 ára flýði
ég að heiman, sagði hann. Ég
vildi ekki búa heima, kvongast
og gangast undir lífsreglur hins
veraldlega þjóðfélags. Ég vildi
verða munkur, og það varð ég
í Indlandi. Síðan ferðaðist ég
um lönd búddatrúarmanna og
lagði stund á búddísk fræði. Að
námi loknu kom ég aftur heim
til Nepal. Þar hef ég komið upp
hofum og skólum, og í fyrra á
2500 ára afmæli Búdda, skipu-
lagði ég heimsmót búddatrúar-
manna. Annars gef ég mig eink-
um við kennslu. Hver sem vill
getur komið og numið hjá mér.
Ekki fyrir útvalda
— Kenningar Búdda eru ekki
fyrir hina útvöldu, þær eru fyrir
i alla. Búdda var prins, en lagði
niður tign sína vegna þess að
hann elskaði mennina. Sá sem
þekkir Búdda vill frið meðal
allra manna. Ég vildi, að ijjenn-
irnir gætu nálgazt hver annan
meira en þeir gera, kynnzt lífs-
viðhorfum og trúarbrögðum hver
annars, þá mundi stríðshættan
ekki vofa yfir okkur.
Að svo mæltu hneigir Bhikkhu
Amritananda sig vingjarnlega og
hagræðir sér á koddanum á gólf-
inu í íbúð vinar síns í Stokk-
hólmi.
Nokkuri aivinnu-
leysi i Siykkishólmi
STYKKISHÓLMI, 8. október: —
Fremur lítið hefur verið um at-
vinnu hér undanfarið og á sein-
asta fundi hreppsnefndar kaus
hún nefnd til að fara á fund rík-
isstj órnarinnar og ræða við hana
um atvinnuástandið og horfur í
bænum.
Er nefnd þessi farin suður til
Reykjavikur að ræða v^ð ríkis-
stjórnina, en með henni mæta af
hálfu atvinnurekenda hér Sig-
urður Ágústsson alþm. og Krist-
ján Hallsson kaupfélagsstjóri.
—A.
Erindi um tónlisf
i!la sóti
BOLUNGARVÍK, 11. október. —
í gærkvöldi hélt dr. Hallgrímur
Helgason tónskáld, erindi hér í
félagsheimilinu að tilhlutan
menntamálaráðs og Alþýðusam-
bands íslands,
Fjallaði erindið um tónlist og
tónlistaruppeldi og var hið gagn-
merkasta. Var erindið skýrt með
tóndæmum. Einnig lék dr. Hall-
grímur lög á píanó eftir Jean
Sibelius og sjálfan sig.
Því miður var aðsókn ekki góð
og hefði listamaðurinn sannar-
lega verðskuldað betri aðsókn.
—Fréttar.
Amritananda, hinn heilagi búddamaður, situr í venjulegum
stellingum sínum í íbúð vinar síns og lærisveins í Stokkhólmi.