Morgunblaðið - 09.03.1958, Blaðsíða 11

Sunnudagur 9. marz 1958
MORCUNBLAÐIÐ
11
Þórsmerkurferð á þorraþrælnum
ÞAÐ VAR á hádegi, að bílarnir
renndu upp að benzíntanknum
á bakkanum við Markarfljóts-
brú. Hér skyldu geymar bílanna
fylltir áður en lengra yrði hald-
ið. Þetta voru tveir „trukkar",
annar 10 manna en hinn 15
manna. Farþegar 18, bílstjórar 2.
Ákvörðunarstaður: Þórsmörk. Og
í dag Þorraþræll, laugardagur-
inn 23. febrúar 1958.
Eysteinn Einarsson vegavinnu-
verkstjóri tekur vinsamlega á
móti okkur og afgreiðir benzínið
og lánar okkur tvo járnkarla og
einn haka að auki til þess, að við
getum brotið ísinn ef hann verði
einhver á leiðinni. Hakinn er
merktur V.R. og við segjum í
gamni að hann sé merktur Ey-
steini, það er: Vegamálastjóri
Rangseinga.
Síðan er lagt af stað. Við för-
um framhjá Syðstu-Mörk, Mið-
Mörk og í gegnum hlaðið á Stóru-
Mörk, þá taka óbyggðir við.
Það er sáralítill snjór á jörðu,
en nokkuð frost mun hafa verið
hér að undanförnu. Við hlið mér
í bilnum situr alkunnur ferða-
langur og farsæll fararstjóri hjá
Ferðafélagi íslands, Eyjólfur
Halldórsson. Hann hefur farið í
þessa vetrarferð inná Þórsmörk
árum saman. í fyrra, segir hann
mér, var svo mikill snjór, að við
urðum að skilja bílana eftir langt
niður á aurum og ganga tveggja
tíma gang og vaða snjóinn í hné.
Það var ágætis ferð! Eyjólfur hef-
ur í ýmsu lent bæði í Þórsmerk-
urferðum og ferðum annarsstað-
ar á landinu. Eitt sinn varð hann
að ganga þriggja tíma gang nið-
ur alla bakka, að Stóru-Mörk til
þess að sækja hjálp vegna bíls-
ins, sem hann var með og sat
gikkfastur einhversstaðar langt
inn á aurum,
Og bílarnir klöngrast yfir Illa-
gil, snjólaust að vísu, en ekki
hótinu betra fyrir því. Þar heizt
aldrei neinn vegur, því áin er
alltaf að hlaupa og aurarnir eru
afskaplega illir yfirferðar.
Við verðum ekki fyrir neinum
sérstökum erfiðleikum fyrr en
við komum að Steinholtsá. Það
er að vísu lítið í ánni, en bakk-
arnir eru þá þeim mun verri,
allháar ísskarir ekki sérlega á-
rennilegar. Stærri bíllinn, sem
Gísli Eiríksson, alkunnur öræfa-
bílstjóri ekur, fer á undan út í.
ísbrúnin brotnar undan öðru
framhjólinu og bíllinn hallast
hættulega mikið, vegur salt and-
artak, en öllum til mikils léttis
hættir hann við að fara á hlið-
ina. Og nú voru teknar fjölmarg-
Víða á leiðinni varð ferðafóikið að ganga yfir ísinn, þar sem
liann var ekki talinn nægiiega traustur til þess að lialda full-
fermdum bilunura.
á bakkann. Síðan fer litli bíllinn
sem Guðjón Jónsson keyrir, ung-
ur piltur, en efnilegur langferða-
bílstjóri. Hann ekur út í ána og
allt gengur vel, en hann kemst
ekki upp á hinn bakkann frem-
ur en stærri bíllinn og því er
hann líka dreginn upp á spilinu.
Og þannig líður þessi yndis-
legi dagur, heiðskýr og bjartur
með stillu og frosti. Það er af
og til númið staðar, þar sem þarf
að kanna styrkleika íssins, eða
mola úr ísskörunum til þess að
auðvelda fyrir bílunum. Hvergi
er um að ræða verulega tor-
færu, en víða munar mjóu og á
einu staðnum höldum við niður
í okkur andanum, þegar bílarnir
fara á hraðri ferð yfir ísbrú og
skilja eftir sig göt í ísnum. Þar
mátti ekki minnu muna.
Þegar komið er á móts við
Stakkholtsgjá er það ákveðið að
fólkið gangi inn í gjána, en bíl-
Tveir þjóðkunnir ferðalangar: Ingólfur Isólfsson (t. v.) og
Þorsteinn Kjarval. — Þórólfsfell í baksýn.
ar ljósmyndir. Járnkarlarnir hans
Eysteins koma sér nú vel við það
að brjóta ísinn og losa bílhjól-
ið úr klemmunni. Innan tíðar er
allt komið í lag, bíllinn laus og
kominn út í miðja á. Hann renn-
ir að hinum bakkanum og reynir
að komast upp á bakkann þar.
ísinn brotnar og það reynist ó-
kleyft að koma bílnum upp á-
brúnina. Eftir nokkra stund er
stálvírinn úr spilinu framan á
bilnum dreginn út og hann fest-
ur við stein skammt framund-
an. Spilið er sett í gang og á einu
andartaki er bíllinn kominn upp
arnir haldi áfram inn aurana og
freisti þess, að komast sunnan
megin alla leið inn í Langadal,
þar sem sæluhús Ferðafélagsins,
Skagfjörðsskáli, er. Þá var klukk
an 5.
Stakkholtsgjá er frábært nátt-
úruundur, ógnardjúp og hrikaleg.
Þverhniptir hamrar til beggja
hliða og ekkert að sjá fyrir of-
an nema blár himininn. Innst
í gjánni eru grýlukertin stærri
en ég hef áður séð þau, hanga
þarna í klettabrúninni fjölmörg
hlið við hlið eins og tennur
ferlegri tröllagreiðu.
Síðan förum við út úr gjánni
(Ljósm. Har. Teits.)
og göngum á eftir bílunum. Þeir
eru komnir allnærri skálanum,
svo sem 20 mínútna gang frá hon-
um. Það óhapp hefur þó viljað til,
að stærri bíllinn hefur festst út
Brandur er kominn í þurr nær-
föt og ofan í svefnpokann sinn.
Ein af þremur stúlkum frá ljós-
myndastofunni Azís, sem í för-
inni voru, hafði lánað Brandi
ullarnærföt, sem hún hafði með-
ferðis aukalega, en Magnús Jó-
hannesson, útvarpsvirki, sagði,
að hún hefði farið úr þeim nær-
fötum, sem hún var klædd í,
svo ekkert hefði verið eftir
„nema aumingja skinnið". En
hvað sem það nú var, þá leið
Brandi nú orðið vel eftir alla væt-
una í Krossá!
Á neðri hæðinni, í baðstofunni
sátu menn og konur að snæð-
ingi. Hinn aldni ferðalangur,
Þorsteinn Kjarval, hafði með sér
úrvals hákarl að vestfirskum sið,
og átti ofurlitla glætu af brenni-
víni til þess að renna hákarl-
inum niður með.
Magnús hafði komið til skálans
með drápsklifjar af farangi'i.
Hafði hann meðal annars tekið
með sér frá bilnum allstóra
tösku, sem ein stúlkan átti. Kom
þá upp úr kafinu, að hún hafði
vísvitandi skilið töskuna eftir þeg
ar hún fór með fólkinu inn í skál-
ann. Magnús hafði ekki vitað af
þessu og rogast með töskuna alla
leiðina. En í töskunni var m.a.
nestisskammtur morgundagsins,
snyrtilega merktur: „2. dags snæð
ingur“ og annar pakki merktur:
„Snarl á leiðinni". En mest var
hlegið þegar það kom upp úr kaf-
inu, að í töskunni voru tvö pör
af mannbroddum. En á leiðinni
hafði Magnús orðið að fara yfir
flughála svellbunka og loks orð-
ið að krafsa sig með höndum og
fótum upp bratta og hála brekku.
Hefðu broddarnir sannarlega
komið sér vel fyrir hann þá.
Nokkru eftir, að við erum
Þarna er allur hópurinn (að undanteknum ljósmyndaranum).
Myndin er tekin á Krossáraurum.
í Krossá, lent í lausum botni og
grafið undan -honum. Það lók
okkur nokkurn tíma, að ná hon-
um upp aftur. Það er mikið hróp-
að og ferleg umbrot þegar þessi
risaskeppna brýst um í vatninu
og hinn bíllinn togar í.
Þarna er enn einn þjóðkunnur
ferðalangur, Guðbrandur Jör-
undsson, eða öðru nafni Dala-
Brandur. Hann stendur í mitti í
vatninu vaðstígvélalaus og lætur
ekki kvöldkulið á sig fá. Við hlið
hans í vatninu, en í klofstigvél-
um, er Jóhannes Kolbeinsson,
ekki síður kunnur ferðalangur
og einn traustasti fararstjóri
Ferðafélagsins.
Og þegar bíllinn er kominn upp
úr vatninu, er það skemmti-
legasti atburður ferðalagsins, að
hann skyldi hafa farið ofan í !
__;___i___
Það er Ijós í Skagfjörðsskála
og búið að kveikja upp í ofninum
í baðstofunni og innan skamms
sýður á katlinum. Það fer nota-
leg tilfinning um mann að koma
í þennan vistlega skála utan úr
frostköldu náttmyrki-inu. Við
hugsum víst flest ef ekki öll hlý-
lega til þess ágæta félagsskapar,
sem reist hefur þetta myndarlega
hús. í fjörutíu ár hefur Ferða-
félag íslands unnið gifturíkt
brautryðjendastarf hér á landi
og byggt sæluhús víðs vegar í
óbyggðum landsins.
komin í Skagfjörðsskála, kemur
þangað alla leið í hlaðið jeppi,
sem í eru þrír ungir menn. Er
þar kominn Guðmundur Jónas-
son frá Völlum og tveir vinir
hans. Þeir gátu ekið alla leiðina
þar sem jeppinn er svo mikið
léttari en þeir bílar, sem við
vorum í. Verða nú fagnaðarfund-
ir, því flest af fólkinu þekkir þá
félaga.
Og nóttin settist að. Tungl,
stjörnur og norðurljós lýstu upp
harðfennið og svellið á aurunum
og það glampaði á kollinn á Eyja-
fjallajökli.
Inni í skálanum hafði fólkið nú
Jóliannes Kolbeinsson hefur
verið fararstjóri hjá Ferðafé-
lagi íslands um áratugi og
er einhver traustasti maður,
sem finnst til slíks jafn-
framt því að vera liinn ágæt-
asti ferðafélagi.
lokið snæðingi og notaleg værð
færðist yfir það.
Umræðuefnið var aðeins eitt:
ferðalög: Flest átti þetta fólk
það sameiginlegt, að vera þaul-
vant ferðafólk og ekki margir
þeir staðir, sem eitthvað er varið
í hér á landi, sem það hafði ekki
séð einu sinni eða oftar. Og þau
ósköp sem það þuldi af örnefn-
um!
„Azís-stúlkurnar“ höfðu m.a.
farið tvívegis á Vatnajökul og
þeytzt þar fram og aftur í snjó-
bílum og þær höfðu frá að segja
ævintýraríkum sögum af þeim
ferðum. En auðvitað höfðu þær
svo ferðast til allra helztu staða
hérlendis að auki.
Dr. Cassens viðskiptafulltrúi í
þýzka sendiráðinu og Gísli bíl-
stjóri höfðu verið samferða í
sumarleyfisferð á sl. sumri austur
á Hornafirði og víðar, og það féll
vel á með þeim. Magnús segir
m.a. frá einni af sinum erfiðustu
ferðum, en þá var hann á vetrar-
ferð frá Akureyri til Reykjavík-
ur með Guðmundi Jónassyni. Og
þannig líður kvöldið í bráð-
skemmtilegum frásögnum af ferð
um þessa fólks, sem eyðir flest-
um sínum frídögum til ferðalaga
um landið sitt.
Klukkan rúmlega ellefu tekur
Þorsteinn Kjarval heyrnartækið
sitt úr sambandi og leggst tii
svefns. Innan skamms er hann
farinn að hrjóta. Skömmu síðar
leggjast aðrir lúnir ferðalangar
til svefns og upphefst þá mikill
hrotusöngur.
★
Klukkan er 8 að morgni.
Kjarval stendur fyrir framan
kojuna sína alklæddur og gerir
sina daglegu morgunleikfimL
Hann raular sér til gamans í sí-
fellu: „Hraungrýtið kalt“ undir
laginu: „Ó, Jesú bróðir beztiM.
Hann hefur á einhvern hátt orðið
viðskila við aðra hosuna sína;
tekur því upp úr töskunni sinni
vettling með einum þumal og
klæðir annan fótinn í hann og
sker þumalinn af. Þegar hann
hefur fengið sér nokkra sopa úr
pelanum sínum gengur hann út
og nokkru síðar er hann kominn
Framh. á bls. 17
Jóhannes Kolbeinsson óð með allan farangurinn yfir Krossa.
Skagfjörðsskáli í Langadal í baksýn.