Morgunblaðið - 10.10.1958, Qupperneq 3

Fostuðagur 10. okt. 1958
MORCVISBL 4 ÐIÐ
3
•a
Þegar Electra lenti með íslenzku gestina. Salmon flugmaður reisti flugvéiina mjög og hafði hún nær misst ferðina, þegar hún
nam við jörðu. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.).
Electra — „jbað er eitthvað annað en
að rembast við stýrið á Skymaster"
Loftleiðir hafa færzt neðar á biðlistann, „en við verð-
um að gera einhverjar ráðstafanir i millitiðinni" sagði Alfreð
„MAGNAÐUR fjandi — dásam-
legt verkfæri“, sagði Kristinn
Olsen yfirflugmaður Loftleiða,
er hann sat við stjórnvöl ELEC-
TRA í 25,000 feta hæð suður af
Reykjanesi laust eftir hádegi í
gær. Þeir stóðu þarna í hnappi
nokkrir elztu flugstjórar Loft-
leiða og Jóhannes Snorrason,
yfirflugmaður Flugfélagsins.
„Það er bara hægt að hvísla að
henni hvert hún á að fara —
og svo getur maður farið og lagt
sig“, sagði Smári Karlsson.
„Þetta er svo létt, leikur í hönd-
unum á manni, eins og lítill bíll“,
sagði Magnús Guðmundsson. —
„Já, það er eitthvað annað að
rembast við stýrið á Skymaster",
sagði Jóhannes Markússon.
„Flugeiginleikarnir eru stórkost-
legir, hún er þægileg fyrir far-
þega — og enn betri fyrir flug-
stjórann. Öryggið virðist svo mik
ið, allt við hendina — allt sjálf-
virkt — stórbrotið“, sagði Jó-
hannes Snorrason. Þannig keppt-
ust flugstjórarnir íslenzku um
hver í kapp við annan við að
hrósa þessum spánýja farkosti,
sem í gær var sýndur Loftleiða-
mönnum og öðrum gestum. Þeir
tóku við stjórninni einn af öðrum,
en við hlið þeirra sat yfirtilrauna
flugmaður Lockheed verksmiðj-
anna, heimsfrægur flugmaður,
Herman R. Salmon að nafni.
Hann hefur aðallega reynt orr-
ustuþotur fyrir Lockheed verk-
smiðjurnar, þar á meðal F-105A
— og fyrstur manna varð hann
til þess að fljúga flugvél, sem
hefur sig lóðrétt til flugs. Hann
er líka frægur fallhlífarstökkv-
ari — og gerir það enn sér til
dundurs — 45 ára gamall.
Salmon brosti breitt þegar
hann sá hrifningu íslendinganna
— og hann fór að sýna þeim
hvað ELECTRA gæti. Enda þótt
lokað væri svo að segja fyrir
olíugjöfina til þriggja hreyfla —
þá var enga hljóðbreytingu að
heyra — og allar skrúfurnar
snérust með sama hraða. Sjálf-
virk tæki sjá svo um, að snún-
ingur allra skrúfanna sé jafn,
enda þótt eldsneytisgjöfin sé
mismunandi til hvers hreyfils um
sig. Enda þótt flugvélin fái ekk-
ert drifafl frá þeim hreyflum,
sem dregið er úr þá breytist
skurður skrúfublaðanna þannig
sjálfkrafa, að hraði allra skrúf-
anna er jafn.
Og á einum hreyfli hækkar
ELECTRA flugið furðusnöggt.
Síðan gefur Salmon öllum hreyfl
unum eldsnöggt fulla inngöf og
ferðin eykst svo snöggt, „að það
er eins og sparkað sé í kviðinn á
manni“, eins og Smári orðaði
það. Sama er að segja, þegar dreg
ið er snögglega úr eldsneytisgjöf-
inni, ..Það er eins og að hemla á
bíl á 60“. Þrátt fyrir allar þessar
hraðabreytingar heyrist enginn
munur á hljóðinu frá hreyflun-
um — það hækkar hvorki né
lækkar — alltaf eins.
Fyrir flugfróða er sennilega
margt að sjá í stjórnklefa ELEC-
TRA, en fávísir blaðamenn gera
sér litla grein fyrir öllum þeim
tækjum. Þó rekum við strax aug
un í hlut, sem óvenjulegt er að
sjá í flugstjórnarklefa á farþega-
flugvélum. Það er ratsjáin. And-
spænis báðum flugmannssætun-
um er ratsjár sjónskífa og með að
stoð ratarins geta flugmenn
sneytt hjá óveðurskýjum — svo
ekki sé minnzt á fjallatindana,
sem stundum vilja verða í vegi
flugvéla.
„Aflið er ofsamikið", sagði
Magús Guðmundsson og má e.t.v.
marka það á því, að ELECTRA
náði liðlega 25,000 feta hæð á 10
mínútum með 50—60 manns inn-
anborðs. Þegar farið var á loft ók
flugvélin út á flugbraut þá, sem
liggur að Nauthólsvík. Á þessari
vegalengd höfðu hreyfarnir hitn-
að nægilega mikið — og um leið
og flugvélin snéristábrautarenda
gaf Salmon fulla inngjöf. Farþeg-
ar þrýstust niður í sætin — svo
mikið var aflið, og á móts við flug
turninn var ELECTRA komin á
lofti. Henni er annars ætlaðar
1400 m langar flugbrautir.
Áður höfðu gestirnir snætt vel
í boði Lockheed í veitingasal
Loftleiða og strax og komið var
um borð tóku brosandi flugfreyj-
ur á móti gestum — og þær
brostu allan tímann. í hátölurum
ómaði hljómlist, sætin voru þægi
leg og rúmgóð, hávaðinn sama
og enginn og titringur vart finn-
anlegur. Þetta er í fáum orðum
lýsing á því hvernig er að ferðast
með ELECTRA, þessari nýju
fjögurra hreyfla flugvél, sem get
ur flutt allt að 99 manns.
Venjulegur flughraði er um
410 mílur, en til samanburðar
má geta þess, að hraði Viscount
er 300 mílur — og Skymaster 215
mílur. Loftþrýstihreyflarnir fjór-
ir gefa við flugtak 3750 hestöfl
hver og snúningshraði skrúfanna
er 13,820 á mínútu — alltaf jafn.
Þegar hafa 8 flugvélar verið
smíðaðar, en 162 eru nú í pöntun
hjá verksmiðjunum. Fyrsta vélin
hefur þegar verið afhent Eastern
Airlines í Bandar. og mun verða
tekin í notkun í desember. Þá
gera verksmiðjurnar sér von um
að Bandaríkjaher kaupi fjöl-
margar ELECTRA, sem verða
byggðar sérstaklega fyrir sjóher-
inn til kafbátaleitar — og eiga að
leysa Neptune af hólmi.
Sú ELECTRA, sem hér var í
gær, hélt í gær frá Keflavík
áfram til Evrópu, til Amsterdam
— og mun hún fara í „jómfrúar-
Franih. á bls. 23
STAKSTEINAR
Alþýðubandalagið
deild úr SÍS !
Framsóknarmenn hafa nú sett
sér það mark að gera Alþýðu-
samband fslands að nokkurs
konar deild úr SÍS. Til þess acf
ná því takmarki hafa þeir fengið
liðsinni „vinnukvenna" sinna,
þeirra Gylfa og Hannibals. Er nú
unnið af ofurkappi að því að
gera þessa hugsjón Framsóknar-
broddanna að veruleika.
Aðferðin á að vera sú, að
Framsókn fái oddaaðstöðu í
stjórn Alþýðusambandsins með
Hannibal í forsæti og meirihluta
í stjórninni honum til trausts og
halds.
Þennan meirihluta Alþýðu-
sambandsstjórnarinnar hyggst
Hermann svo nota til þess að
samþykkja nýja skatta, afnám
vísitöluuppbótar á laun og fleiri
„nýjar ráðstafanir“, sem Ey-
steinn hefur verið að brugga
með Hannibal undanfarnar vik-
ur.
Ólgandi óánægja
öllum fregnum ber saman um
það að ólgandi óánægja ríki
innan verkalýðssamtakanna um
land allt með núveraridi forystu
Alþýðusambandsins. Svik Hanni-
bals og liðsmanna hans við yfir-
lýsingu síðasta Alþýðusambands-
þings hafa firrt hann öllu trausti.
En Hermann og Eysteinn hafa
föst tök á þessari „vinnukonu“
sinni og setja nú allt sitt traust
á hann og Gylfa, sem þó er vitað
að að á ekkert fylgi innan verka-
lýðshreyfingarinnar.
Á meðan þessu bruggi fer fram
mitli Framsóknar, Hannibalista,
Gylfaginningarmanna og komm-
únista, vinna lýðræðissinnar
jafnt og þétt á innan verka-
lýðsfélaganna í kosningum til
Alþýðusambandsþings. Hér skulu
ekki nefndar neinar tölur um
það, hvernig styrkleikahluiföll-
in eru nú, þegar kosningarnar
eru langt komnar. En vitað er að
lýðræðissinnar hafa unnið full-
trúa frá mörgum félögum, sem
kusu kommúnista síðast.
Framsóknarmenn gera í flest-
<um félögum allt sem þeir geta
til þess að hjálpa kommúnistum,
og þá fyrst og fremst svokölluð-
um „Hannibalistum“.
Versti óvinur
vetrkalýðsins
f fjölda ára hefur það verið
staðreynd, sem almennt hefur
verið viðurkennd meðal verka-
lýðs í kaupstöðum og sjávarþorp-
um, að Framsóknarflokkurinn
væri versti óvinur hans. f kjöl-
far langvarandi áhrifa Fram-
sóknarflokksins kemur alltaf
öngþveiti og vandræði. Þannig
var þetta á árunum 1934—1939.
Þá leiddi hin fyrsta vinstri stjórn
hreint hallæri yfir alþýðu
manna. Atvinnuleysi og bágindi
þrengdu að fólkinu, framleiðslu-
tækin grotnuðu niður, krónan
féll og kyrrstaða og afturför
mótaði svip þjóðlífsins.
Um það þarf ekki að fara í
neinar grafgötur að skattráns-
stefna Eysteins Jónssonar og nú-
verandi vinstri stjórnar mun
fyrr en síðar leiða svipað ástand
yfir íslenzkan verkalýð.
Þegar á þetta er litið mun sú
híugmynd ekki litin hýru auga
meðal reykvískra verkamanna
að Alþýðusamband. fslands skuli
gert að deild úr Sambandi ísl.
samvinnufélaga, eins og Her-
mann og „vinnuko»ur“ hans
vinna nú að. Reykvískir verka-
menn geta hindrað ráðagerð
Framsóknar með því að snúast
gegn lista hennar *g kommún-
ista í kosningunum i fulltrúum
Dagsbrúnar á Alþýðusambands-
Þing.
Electra leggur af stað frá flugturninum.
Skrúfublöðin eru mjög stutt en breið að sama skapi.