Morgunblaðið - 08.02.1959, Síða 3

Sunnudagur 8. febr. 1959
MORCVlSJtLAÐlÐ
3
Ú r verinu
--Eftir Einar Sigurðsson-
Togararnir
Á heimamiðum hefur verið
mjög stormasamt og skipin iðu-
lega legið í landvari.
Aflabrögð hafa verið með fá-
dæmum léleg, meðalafli vart
méiri en 8—10 lestir yfir sólar-
hringinn. Svarar þetta til helm-
ingsafla, miðað við útivist, bor-
ið saman við Nýfundnalands-
skipin.
Á Nýfundnalandsmiðum hef-
ur einnig verið stormasamt og
töluverðar tafir við veiðarnar af
þeim sökum. Afli hefur hins
vegar verið ágætur þar eins og
verið hefur og skipin komið með
fullfermi þrátt fyrir óstöðugri
veðráttu. Ekkert lát er á að
sækja þangað vestur hjá þeim,
sem ætla sér að landa innan-
lands.
risklandanir í sl. viku:
Marz ...... 315 t. 14 dagar
Úranus .... 289 - 14 —
Sölur erlendis sl. viku
Bjarni Ólafsson 169 t. DM 87.703
Ing. Arnarson 127 - £ 6.825
Surprise ...... 152 - £ 7.142
Akurey ........ 121 - DM 50.000
Skúli Magnúss. 124- £ 6.911
Ágúst ......... 105 - £ 3.918
4 togarar selja á mánudag og
þriðjudag.
Reykjavík
Tíðarfarið hefur verið með af-
brigðum stirt undanfarið, sifelld
ir umhleypingar. Eina daginn,
sem róið var í vikunni, var á
föstudaginn. Var þá almennt ró-
ið, en afli tregur, 4—6 lestir á
bát.
Útilegubátarnir lágu inm alla
vikuna.
Keflavík
Landlega var allt fram á
föstudag, og þá hafði ekki verið
róið frá því 26. janúar eða í 9
daga. Þetta er með lengsta ó-
gæftarkafla, sem komið hefur
mjög lengi. Stöðugar hafáttir
voru, sunnan og suðvestanátt,
eilífur hringsnúningur og oft-
ast mjög hvasst. f gær var svo
heldur ekki róið vegna roks.
Á föstudaginn lögðu margir
bátarnir grunnt vegna slæmrar
veðurspár og leiðindasjóveð-
urs. Aflinn hjá þessum bátum
var lítill, 3—4 lestir. Nokkrir
bátar fóru dýpra, og var aflinn
hjá þeim betri, 8—9 lestir. Uppi-
staðan í aflanum var nú þorsk-
ur, en hefur hingað til verið ýsa
og þorskur til helminga. Þykir
þetta spá góðu.
Um mánaðamótin síðustu
voru 32 (29 í fyrra) bátar byrj-
aðir með línu. Fóru þeir í janúar
394 (440) róðra og öfluðu 2277
(2400) lestir af fiski miðað við
ósl.
Hæstu bátarnir um mánaða-
mótin:
Ólafur Magnússon .. 124 t. 17 r.
Hilmir ............. 117- 16-
Vilborg ............ 114- 16-
Guðm. Þórðars....... 112 -16-
Andri .............. 96 - 16 -
Akranes
Loks þegar komizt var á sjó á
föstudaginn, hafði ekki verið ró-
ið í 9 daga vegna ógæfta. Aflinn
var þá 4—8 lestir og allt annar en
verið hafði, ljómandi fallegur
þorskur og sást varla í honum
ýsa eða ruslfiskur.
Menn eru nú miklu vonbetri
með afla á línu en áður og vona
nú, að tíðin fari að skána.
Reknetjabátarnir eru búnir að
taka upp og þar með hættir. Eru
einir 3 þeirra að búa sig út á
þorskanet.
Vestmannaeyjar
Fádæma ótíð hélzt alla vikuna
og því lítið róið. Þó réru nokkr-
ir bátar á mánudag og föstudag,
en afli var mjög rýr, 2—4 lestir
á skip.
Nú eru allir bátar, sem ætla að
stunda veiðar með línu, að hefja
róðra, þegar gefur. Verða línu-
bátarnir þá við 60.
Lifrarmagnið hjá Lifrarsam-
lagi Vestmannaeyja gefur nokkra
hugmynd um aflamagnið borið
saman við í fyrra, en það hafði
nú um mánaðamótin tekið á móti
100 lestum af lifur á móti 70
lestum á sama tíma í fyrra.
Hörmulegt slys
íslendinga hefur sett hljóða við
hið hörmulega sjóslys, er Hans
Hedtoft, 2800 lesta skip, fórst með
95 manns innanborðs núna í vik-
unni einmitt á þeim slóðum, sem
íslenzku togararnir sigla um mik-
inn hluta ársins. Að vísu eru
þeir ekki alveg á þessum slóðum
einmitt í þessum mánuði, en und-
anfarið hafa þeir sótt vestur fyr-
ir Grænland eg siglt fyrir Hvarf
langt fram í desember.
En þetta sannar enn einu sinni,
að Kári og Ægir hafa yfirhönd-
ina, þegar þeim býður svo við
að horfa, hvað sem líður hugviti
manna til að gera sér traust för,
búin góðum vélum, fullkómnum
björgunartækjum og svo síðast
en ekki sízt öruggum veðurspám.
Enn minnir það okkur á, að þeir,
sem velja sér sjómennsku að ævi-
starfi, tefla lífi sínu í hættu fram
yfir þá, sem á landi eru, þótt
allsstaðar séu hætturnar.
Fyrr og nú
En mikill er munurinn á far-
kosti manna fyrr og nú hvað
stærð og útbúnað snertir. Nú eru
vélarnar komnar í stað segla og
ára, þilfarsskip í stað opinna, veð
urfræðin í stað brjóstvitsins, loft-
skeytin, radarinn, dýptarmælir-
inn og margt annað, er styður
að öryggi sjófarendanna. Loks
eru svo tryggingarnar, ekki að-
eins fyrir slysum, ef þau ber að
j höndum, heldur einnig fyrir fjár-
hagslegri afkomu, á meðan verið
er í starfi. Allt er þetta gjör-
ólíkt því, sem áður var, enda
voru sjóslysin þá tíð, og menn
gengu næstum að því eins vísu að
koma ekki aftur, þegar lagt var
upp í verið. Og félli fyrirvinnan
frá, var ekkert handa þeim, sem
eftir lifðu, og urðu þeir að bjarg-
ast upp á eigi* spýtur.
Enginn skyldi samt ætla, að
lengra verði ekki komizt í ör-
yggisútbúnaði skipa og félags-
legum og efnahagslegum trygg-
iigum sjómannanna. Afkomendur
þeirra, sem nú eru uppi, munu
um næstu aldamót, þótt ekki sé
farið lengra fram í tímann, fyll-
ast samúð með þessari kynslóð
fyrir það, hvað skammt hún var
á veg komin, alveg á sama hátt
og við gerum *ú með feðrum
okkar. Framþróunin heldur á-
fram í þessum efnum og það
hratt.
Bækur i fiskibáta
Eitthvað mun vera um það, að
Bæjarbókasafnið láni bækur í
togarana og verzlunarskipin. Hins
vegar munu fiskibátarnir ekki
vera þess aðnjótandi.
Væri nú ekki athugandi fyrir
Landssamband íslenzkra útvegs-
manna að reyna að koma á svip-
uðu fyrirkomulagi, hvað fiski-
bátana snertir. Sérstaklega mundi
þetta vera vel þegið í útilegu-
bátum, þar sem meiri tími er til
lestrar en í þeim, sem róa dag-
lega.
Hér syðra mætti ef til vill
hugsa sér svipað fyrirkomulag
eins og á sér stað með togarana,
en úti á landi er þetta ekki eins
auðvelt, bókasöfn þar eru ekki
starfandi með eins miklum þrótti
og hér, þótt það sé misjafnt, eins
og gengur og gerist. Það gæti
því vel verið, að L.f.Ú. yrði að
hafa forgöngu um þetta úti á
landi meira eða minna og af-
henda bókakassa í bátana. Það
getur líka verið, ai eitthvert bóka
félag vildi annast þetta fyrir hæfi
lega þóknun.
Til þess að nefna einhverja tölu
bóka væri sjálfsagt ekki óeðli-
legt að stinga upp á, að t.d. 20—25
bækur væru í kassa eða þessu
smásafni, sem afhent væri í byrj-
un vertíðar og svo skilað aftur
í vertíðarlok. Þegar bátarnir
færu svo norður, mætti skipta
um bækur að meira eða minna
leyti.
Það er lítill vafi á því, að slík
framtakssemi af útgerðarmanna
hálfu yrði vel þegin af sjómönn-
um á fiskibátunum ei*s og stærri
skipunum.
Minnkandi aflamagn í Boston
Boston hefur lengi verið stærsti
fiskibær á austurströnd Banda-
ríkjanna. Margir fslendingar fóru
þangað hér áður fyrr og settust
þar að. Þóttu þeir góSir sjómenn,
og urðu margir þeirra skipstjórar.
Boston má nú mu»a fífil sinn
fegri, því að síðustu árin hefur
útgerð þaðan gengið mjög sam-
an og fiskur, sem landað er í
Boston farið árlega minnkandi.
1958 voru lagðar þar á land sem
Sr. Óskar J. Þorláksson:
Föstutíminn
„Krossferli að fylgja þínum
fýsir mig, Jesú kær,
væg þú veikleika mínum,
þó verði ég álengdar fjær;
þá trú og þol vil þrotna,
þrengir að neyðin vönd,
reis þú við reyrinn brotna
og rétt mér þína hönd“. (H.P.)
f DAG er sunnudagurinn í föstu-
inngang og á miðvikudaginn kem
ur byrjar sjöviknafastan. Frá
svarar til afla 10 togara hér. —
Skipin hafa gengið úr sér, og með
alaldur þeirra er nú 20 ár. Ný-
sköpunartogararnir íslenzku eru
10—12 ára gamlir.
Minnkandi aflamagn hefur haft
þau áhrif, að verðið hefur farið
hækkandi. Þannig fékkst í fyrra
sem sagt sama verð fyrir 10%
minna aflamagn e* árið áður.
Útgerðinni og fiskiðnaðinum í
Boston hefur enn ei»u sinni verið
neitað um nokkurn styrk af opin
beru fé til kaupa á nýjum skip-
um, fiskvinnslustöðvum, áhöld-
um o. s. frv.
Svo sem kunnugt er fer sala á
frosnum fiski í Bandaríkjunum
frá íslandi nú vaxandi, og hafa
iðulega verið miklir erfiðleikar á
að fullnægja eftirspurninni.
Verðbólga og ekki verðbólga
Á undanförnum árum hefur
það ekki ósjaldan sézt í blöðum
og heyrzt á mannamótum, að
þessi eða hinn sé verðbólgu-
braskari, og stjórnmálaflokkum
hefur verið núið því um nasir,
að þeir væru verðbólguflokkar.
Hins vegar eru fyrri skammar-
yrði, stórútgerðarmaður og út-
gerðarauðvald, horfin, og nú er
furðulítið borið saman við það,
sem áður var, talað um stórgróða
menn og auðkýfinga.
Þetta á sínar orsakir. Það hef-
ur tekizt svo rækilega að koma
útgerðinni á kné, að það myndi
hljóma eins og spaugsyrði að
nota þessi fyrri pólitísku skamm-
aryrði um útgerðarmenn í dag.
En eins og verðbólgan er langt
komin með að murka lífið úr út-
gerðinni, þá hefur skattstefnu
undanfarinna ára tekizt að eyða
fjármagninu eða stökkva því á
flótta í sparisjóði, þar sem það
hefur brunnið upp í verðbólg-
unni.
Nú þegar verið er að lækka
verðlag í landinu og stefna í þver
öfuga átt við verðbólgu, er það
eftirtektarverð staðreynd, að
flokkar, sem bornir voru þung-
um sökum um að vilja síaukna
verðbólgu, ganga á undan í bar-
áttunni gegn verðbólgunni. Og
þeir menn, eins og útgerðarmenn
og aðrir atvinnurekendur, sem
helzt eru kallaðir verðbólgu-
braskarar, eru hvað mestir fylgj-
endur þessarar stef*u.
En þeir, sem hrópuðu áður:
Grípið þjófinn! gera nú lítið úr
öllum verðlækkuBum. Er það þá
svo, þegar allt kemur til alls,
að þeim sé ekki svo leitt sem þeir
láta og sé líkt farið og stúlkunni,
sem festi pilsfaldinn sinn undir
pottfætinum, en hélt, að vinnu-
maðurinn hefði þrifið til sín:
Slepptu mér! Slepptu mér! Haitu
mér! — Haltu mér! — mér er ekki
svo leitt sem ég Iset. — J>að er til-
efni til að gera kröfur og fylkja
um sig fjöldanum, þegar verð-
bólgan sýgur merg og blóð úr
hverjum manni, en minna tilefni
þegar verðlag er stöðugt. Þjóð-
skipulagið er líka auðunnari bráð
upplausnarafla, þegar verðbólg-
an holgrefur efnahagslífið.
Margir eygja nú í hinum nýju
efnahagsaðgerðum fyrsta vorboða
aukins frelsis, ekki aðeins í við-
skipta- og atvinnulífinu, heldur
almennt, þar sem allir hafi sama
rétt og aðstöðu. Má þá vera, að
lítið verði til þess, er menn urðu
að afneita lífsskoðun sinni og
selja sannfæringu sína fyrir ve-
sælt innflutningsleyfi, lán, stöðu
eða úttekt í kaupfélagi, sem
hlægilegrar fjarstæðu.
fornu fari hefur þessi tími, fram
að páskum, verið helgaður um-
hugsuninni um þjáningabraut
Krists og þau vandamál, sem
píslarsaga hans varpar yfir
reynslu mannlegs lífs. Hvergi er
þetta túlkað betur en í Passíu-
sálmum Hallgríms Péturssonar,
sem lesnir eru á föstunni, bæði 1
útvarpið og af mörgum í ein-
rúmi. Þó að trúarskoðanir manna
hafi að mörgu leyti breytst, síð-
an á dögum Hallgríms, þá er sú
trúaralvara og trúareinlægni, sem
fram kemur í Passíusálmunum
hátt upp hafið yfir allar tíma-
bundnar trúarskoðanir, og því
geta þær hugsanir, sem þar koma
fram túlkað trúartilfinningar
manna með hinar óliklegustu
skoðanir á andlegum málum.
Hver er það, sem ekki getur t.d.
tekið sér í munn þetta bæna-
vers úr Passíusálmunum:
„Vertu, Guð, faðir, faðir minn,
í Frelsarans Jesú nafni,
hönd þín leiði mig út og inn,
svo allri synd ég hafni“. (H.P.).
Vér verðum þess að vísu, ekki
mikið vör, að hið daglega líf
manna breytist yfir föstutím-
ann. Allt virðist ganga sinn vana
gang, eins og áður fyrir flestum,
skemmtanalíf er i algleymingi
og lítill alvörublær yfir hugum
flestra, og þó hljóta kristnir
menn, sem eitthvað hugsa að við-
urkenna, að alvöruboðskapur föst
unnar á erindi til þeirra.
Hvernig eigum vér þá, sem
viljum virða helgar venjur kristn
innar að nota föstutímann, svo
að hann megi hafa það trúarlega
gildi fyrir oss, sem honum er
ætlað?
Vér skulum hugleiða í einrúmi
þá þætti Nýja-testamentisins.
sem sr. Frið'rik Hallgrímsson gaf
út á sínum tíma og heitir: „Písl-
arsagan", en þar er píslarsaga
Jesú rakin eftir guðspjöllunum,
og þar eru einnig birtar nokkrar
hugðnæmar föstuhugleiðingar.
Bók þessi mun enn fást hjá bók-
sölum. -*
Þá eru Passíusálmarnir allt af
sigilt umhugsunarefni um föst-
una, og þó að þeir séu lesnir í
útvarpið á hverju kvöldi, er engu
síður mikilvægt að lesa þá og
hugleiða í einrúmi.
Þá eru hér í Reykjavík haldnar
föstuguðsþjónustur í kirkjunum
í hverri viku. Þar, sem Passíu-
sálmarnir og Litania er sungið og
efni píslarsögunnar hugleitt.
Vissulega ætti fólk að gefa sér
tíma til þess að taka þátt í þess-
um helgistundum. Það er eitt af
meinum vorra tíma, að vér gef-
um oss sjaldan tækifæri, til þess
að njóta kyrrlátra helgistunda.
En hví þá ekki, að nota þau tæki-
færi, sem oss bjóðast, til þess að
eignast slíkar stundir? Trúrækni
er nauðsynleg hverjum manni, til
þess að byggja upp sitt andlega
líf, og reynslan hefur sýnt, að
einmitt þjáningabraut Frelsarans,
hefur hjálpað mönnum til þess
að sjá sín eigin vandamál og
vandamál mannlífsins í heild
í skýrara ljósi.
Þegar vér tölum um deyfð í
trúár og andlegu lífi, þá skulum
vér fyrst af öllu spyrja oss sjálf:
hvernig ræki ég skyldur mínar f
þessum efnum? Hvað geri ég til
þess að efla trúaralvöru og trú-
rækni í mínu eigin hjarta eða
með þjóð minni?
Norðmenn
veiða vel
ÁLASUND, 6. febr. (NTB). Síld-
veiði var góð með allri strönd
Noregs í dag, og voru komnar
125.000 hl. á land klukkan fimm
e.h. í dag, en flest skipin voru i
leið til hafnar, mörg þeirra nieð
fullfermi.