Morgunblaðið - 09.04.1960, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 9. apríl 1960
MORCVN BLAÐIÐ
Sigmundur í ,Gamla
barnaskolanum’ 90 ára
EINN hinna eldri borgara
Reykjavikur verður níræður í
dag. Eftir að hafa setið og rabb-
að góða stund við hann, sagði
ég:
— Sigmundur, ef ég ætti að
skrifa ítarlegt afmælissamtal
við þig, þá myndum við vafa-
lítið í sameiningu sprengja
nokkur 24 síðu Mbl. Og þetta
var ekki sagt til þess að sleppa
við samtal við Sigmund, heldur
til að undirstrika minni hans.
Sigmundar, þessi níræði heiðurs-
maður, var í gamla daga oft kall
aður Sigmundur í Gamla barna-
skólanum. Hann er Sveinsson,
Suðurnesj amaður.
Fór ekki á skútu
Sigmundur gerðist eðlilega
ungur að árum sjómaður, þar eð
vagga hans stóð í Gerðum í
Garði en þar fæddist hann 9.
apríl 1870. Hann var á opnum
áraskipum fram yfir tvítugt.
Er hann hætti, eftir að hafa ver-
ið happasæll formaður í nokkur
ár, lá leiðin ekki á skútu, svo
sem við hefði mátt búast, held-
ur í land. Hann gerðist skósmið-
ur. Á sumrum var hann fylgd-
armaður útlendinga á ferðum
þeirra um landið. í einni slíkri
ferð, voru þeir með útlendinga,
hann og Matthías heitinn Einars-
son læknir. í 16 ár var Sigmund-
ur gestgjafi í gömlu Valhöll á
Þingvöllum og jafnframt bóndi á
Brúsastöðum í Þingvallasveit.
1920 gerðist hann svo húsvörð-
ur í Gamla barnaskólanum og
síðan hefur hann verið heimilis-
fastur hér í Reykjavík. Það var
einmitt í starfi húsvarðar barna-
skólans, sem hann gegndi í yfir
20 ár, að hann eignaðist marga
vini og kunningja hér í bænum.
Vill ekki fara — en er
viðbúinn
— Síðan 1942 hef ég eiginlega
Verið að slæpast miðað við allar
þær annir, sem ég átti í starfi
mínu sem húsvörður. Eigi að síð-
ur hef ég alltaf haft nóg að starfa
við mín hugðarefni og hef enn.
Þó ég sé nú orðinn níræður vil
ég ekki fara héðan alveg strax,
því svo mörg eru verkefnin,
sem enn eru óleyst. En ég er
viðbúinn, sagði Sigmundur, hve-
nær sem kallið kemur. Ég er
sæll og ánægður með lífið og
hlutskipti mitt og minna. Þegar
maður hefur náð svo háum aldri,
skiptir miklu að höfuðið er enn
í góðu lagi og eg fær í flestan
sjó. Dagsdaglega flækist ég víða
um bæinn. Nú eyði ég 200—300
krónum á mánuði í strætisvagna
ferðir, því svo víða þarf ég að
koma og hitta vini og kunningja
og starfa að ýmsum málum.
— Eitt sinn vildir þú láta reisa
litla kapellu við Aðalstræti?
— Já, blessaður, það er alveg
rétt. Það er ekki enn orðið að
veruleika að vísu, og róðurinn
er þungur. En ég get glatt mig
við það að eitt af mörgum áhuga-
málum er nú að rætast. Nú
á að setja upp góða girðingu
umhverfis hinn gamla grafreit
í Laugarnesi. Þú veizt, sagði
Sigmundur, að þar hvílir Hall-
gerður langbrók.
Kapella og Garðakirkja
___ Veizt þú hvar gröfin henn-
ar er?
— Þeir taka það nú ekki há-
tíðlega, en ég veit það, segir
Sigmundur og hlær. Svo á að
gróðursetja í kirkjugarðinum og
þarna verður fallegur lundur
þegar fram liða stundir. Og
Sigmundur sagði frá því að hann
væri nú að vinna að því að láta
byggja kapellu austur á Hall-
Sigmundur Sveinsson
ormsstað. — Sigrún, skólastj.,
sem stofnaði kvennaskólann
þar, ætlaði að reisa þessa
kapellu til minningar um mann
sinn er fórst. Það eru þó nokkr-
ir peningar í byggingarsjóði og
ég hef mikinn áhuga á því að
þessi draumur Sigrúnar megi
rætast. Hún lézt fyrir allmörg-
um árum.
Þá hefur það mjög glatt mig
að íbúar Garðahrepps vilja end-
urreisa sína gömlu frægu
Garðakirkju, en ég á miklar
minningar tengdar við kirkjuna,
því þar gekk ég að eiga mína
ágætu konu, Kristínu Símonar-
dóttur frá Miðey á Landeyjum.
Séra Jens í Görðum, sem ég tel
allra fremstan þeirra manna,
sem ég hefi kynnzt á langri lífs-
leið, gaf okkur saman í kirkju
sinni.
Okkur Sigmundi kom sam-
an um það, að það væri ástæðu-
laust að vera að rifja upp þær
stórkostlegu breytingar, sem
orðið hefðu hér á landi og í
þjóðlífi síðan hann var ungur
maður, jafnvel þó ekki sé lengra
síðan en hann var gestgjafi á
Þingvöllum og fór á 7 klst. fót-
gangandi milli Þingvalla og
Hafnarfjarðar. —
Margir af mætustu mönnum
þjóðarinnar voru og eru góð-
kunningjar Sigmundar, en hann
átti einnig marga vini meðal
þeirra, sem minna máttu sín, en
þó hafa orðið sögupersónur í
sögu Rvíkur — Símon Dalaskáld
var t.d. með mér í stúku. Góðir
kunningjar mínir voru þeir
Sæmundur á sextán skóm og
Gvendur dúllari og fleiri af þess-
um gamansömu og skrítnu ná-
ungum, sagði Sigmundur. Og
það fór ekki hjó því að ég
kynntist ótölulegum fjölda
barna og unglinga, þegar ég var
í Miðbæjarbarnaskólanum. Allt
fram á þennan dag er ég alltaf
að hitta fólk, sem segir við mig:
— Ég man vel eftir þér í gamla
daga, þegar þú varst í Gamla
barnaskólanum. Og þú getur
ekki trúað því, hvað það gleður
mig óumræðilega mikið að hitta
þessa gömlu vini.
Beðið fyrir Stalin og Hitler
1 þessu samtali við Sigmund
ræddi hann mjög mikið um
reynslu sína í trúmálum og einn-
ig um eilífðarmálin: — Ég er
eins mikið hérna megin og hinum
megin, sagði Sigmundur og svo
sannfærður er hann um að
framhald sé af lífinu hér á jörð-
inni, að hann talar um það jöfn-
um höndum og það jarðlíf, sem
hann hefur hrærzt í um 90 ára
skeið. Pjöldi fólks virðist vera
þeirrar skoðunar að ég muni
vera bænheyrður, sagði Sig-
mundur, og eg bið fyrir miklum
fjölda fólks, sjúku fólki og heil-
brigðu og jafnvel dánu fólki.
Og hann sagðist eitt sinn hafa
komizt í nokkurn vanda, er hann
hafði verið beðinn um að biðja
fyrir Stalin, sem þá var ný far-
inn. Já, ég komst í mikinn vanda
þá. En ég sagði þeim sem bað
mig um þetta, kommúnista, góð-
um vini mínum, að fyrir hann
skyldi ég biðja fyrir Stalin eins
og nú væri komið fyrir honum.
Ég vissi þá að honum leið illa.
En ég vissi um annan sem álíka
mun hafa verið ástatt um, en það
er Hitler Þýzkalands. Ég bað
fyrir þeim báðum.
Á níunda hundrað
Sigmundur sagði, að hann
hefði nú í borði sínu liggjandi
skrá yfir það fólk, sem hann
hefði verið beðinn um að biðja
fyrir. Sýndi hann mér þessa
skrá og sagði að í henni væri
á níunda hundrað nöfn. Það
tekur mig stundum nær tvo tíma
að biðja fyrir þeim öllum, eri þá
nefni ég nafn hvers og eins. Ég
hefi aðeins tekið fáa í bókina
mína sjálfur. Hitt fólkið hef ég
verið beðinn um að biðja fyrir.
Auk þess sem Sigmundur hef-
ur mikinn hug á að koma upp
kapellum og kirkjum, þá á barna
heimilið Sólheimar í Grímsnesi
hug hans, en dóttir hans,
Sesselía, hefur rekið það og
stjórnað um fjölda ára. Þetta er
hæli fyrir örvita og fávita börn.
— Hún Sesselja mín hefur
unnið merkilegt og göfugt starf
að Sólheimum með því að ann-
ast þessa vesalinga. Reyni ég
stöðugt að leggja henni lið eftir
því sem ég get og á þessu af-
mæli mínu á ég þá ósk heit-
asta að hún megi sjá Sólheima
verða á ókomnum árum styrka
stoð þessara barna, sem sitja
verða í skugganum alla sína ævi.
— Þú brást þér til Rómar fyr-
ir tveimur árum, Sigmundur?
— Já, þó ferðalagið væri mér
nokkuð erfitt, því fjarlægðirnar
eru nú meiri í borginni þar en
hér, þá var það dásamlegt. Já,
og nú er hann látinn blessaður
páfinn, sem þá var.
Nóg kaffi
— Þú skreppur þangað
kannski í pílagrímsför um pásk-
ana í tilefni af afmælinu og
heilsar upp á Jóhannes páfa?
— Nei, ætli það. Gaman væri
það vissulega. En ég verð nú
heima hér á Brávallagötunni og
vona að sem flestir komi til
mín af vinum og kunningjum.
— Skálum við þá?
• — Nei, segir Sigmundur. Nei,
ég hef ekki smakkað brennivin
í 70 ár. Tók forskot á það inn-
an við tvítugt. Nei, þú færð ekki,
brennivín en nóg kaffi, skaltu
fá. — Sv. Þ.
Lm sumardvöl
í GÆR kom fram á bæjarstjórn-
arfundi tillaga um að leitað yrði
eftir leigu á einhverjum héraðs-
skólanna í sumar til þess að hægt
yrði að senda fleiri Reykjavíkur-
börn í sveit. Auður Auðuns, borg-
arstjóri, lagði til að málinu yrði
vísað til bæjarráðs og var það
samþykkt samhljóða. Greindi
Auður í stuttu máli frá því hvaða
stofnanir rækju sumardvalar-
heimili fyrir börn í sveit og sagði,
að sjálfsagt væri að leita sam-
starfs við fleiri félög, t.d. íþrótta-
félögin, í þessu sambandi.
Villimenn
við Dauða-
fljót
BRAZILÍA er stærsta land S-
Ameríku, land fullt af fyrir-
heitum um gæfusama og auð-
uga framtíð, lítt numið enn og
hverfandi lítið nytjað. Hluti
þess liggur í hitabeltinu þar
sem víða eru hættulegir þjóð
flokkar.
Nokkrir Svíar hafa kvik-
myndað fjölskrúðugt dýralíf
landsins og er sú mynd nú
sýnd í Stjörnubíó. Inn í það
fléttast myndir af hinum
villtu þjóðflokkum, líferni
þeirra, stríðsleik og herdansi.
Myndin sem ber nafnið
„Villimennirnir við Dauða-
fljót“ hefur allsstaðar hlotið
miklar vinsældir. Það eru
ekki hversdagslegir hlutir sem
sjást á tjaldinu.
Fimmtugur í dag:
Sigurður S. Scheving
skrifstofustjóri
Af því ég veit, hvað Sigurði vini
mínum Soheving þykir vænt um
Morgunblaðið og flokk þess, má
ég til með að biðja það fyrir
kveðju og heillaóskir til þessa
gamla skólabróður míns og jafn-
a’dra.
Sigurður er fæddur að Steins-
stöðum í Vestmannaeyjum 9.
apríl 1910, sonur Sveins Shevings
lögregiuþjóns þar og Kristólínu
Berg:’teinsdóttur frá Fitjamýri
undir Eyjafjöllum.
Arið 1929 lá leið Sicurðar til
Reykjavíkur, í Samvinnuskólann,
og þaðan lauk hann verzlunar-
prófi vorið 1931. Síðan hefir hann
gegr.t margháttuðum verzlunar-
og skrifstofustörfum, bæði í
Eyjum og eins eftir að hann 1946
flutti búferlum til Reykjavíkur
og nágrennis — ýmist hjá því
opinbera, einkayrirtækjum eða
sjálfstætt, en hann er skrifari
óvenju góður og slyngur bók-
færslumaður — gaf m.a. út leið-
beiningar til bókhalds fyrir út-
vegsmenn meðan hann var í Vest
mannaeyjum. Nú er Sigurður
skrifstofustjóri hjá Hraðfrysti-
húsi Ölafsvíkur.
Ég kynntist Sigurði Scheving
fyrst, þegar við vorum samtímis
í Samvinnuskólanum. Bar ýmis-
legt til, að sérstaklega við meg-
um muna hvorn annan, m. a.
það, að við erum mjög jafnaldra,
en um fátt gátum við orðið ásátt-
ir, a. m. k. ekki opinberlega í
viðræðum, og vorum einna mest-
ir orðhákar í skólanum þá, báð-
ir ungir og nokkuð ótamdir. Var
þá rnörg snerran tekin og vand-
séð, hvor verri var. En þó að
við værum harla ólíkir um flest,
drógumst við þó ósjálfrétt hvor
að öðrum og höfum alla tíð síðan
verið mestu mátar.
Sigurður Scheving er maður
ekki hár vexti, grannur, ber sig
vel, snar í snúningum og snagg-
aralegur. -Þótt hann sé þrætu
gjarn nokkuð, einkum við skál,
harður í horn að taka og jafnvel
ófyrirleitinn stöku sinnum, er
bann elnlægur, viðkvæmur og til
finningaríkur gæðadregur. Hann
er líka gæddur listamannstaug
— hefir haft mjög mikinn áhuga
íyrii leiklist og verið forystu-
maður á þeim vettvangi bæði í
heimbyggðinni og í Kópavogi,
auk þess sem hann hefir sjálfur
ieikið og stjórnað flutpingi leik-
rita. Þá hefir hann og haft af-
skipti af öðrum félagsmálum,
einkum stjórnmálalegum, enda
þrælpólitískur. Hann er tryggða-
tröll hið mesta og mikill vinur
vina sinna.
Kvæntur er Sigurður Schevlng
góðri og dugmikilli konu, sem
vcrið hefur honum styrk og stoð
í iifsbaráttunni, Margréti Skafta-
dóttur frá Suður-Fossi í Mýrdal.
Eiga þau nokkur mannvænleg
börn, og er dóttir þeirra Edda
dansmær þekktust sem komið er.
Ég óska Sigurði S. Scheving og
fjölskyldu hans allra heilla í til-
efni af merkisafmælinu, og
þakka þeim fyrir öll elskulegheit,
sem ég hefi notið á heimili þeirra
fyrr og síðar. Hlýtt handtak til
hans sjálfs að lokum, fyrir tryggð
og vináttu um hartnær aldar-
þriðjungs skeið.
Baldvin Þ. Kristjánsson.
Góður afli
Isafjarðarbáta
ÍSAFIRÐI, 7. apríl. — Afli vél-
báta á ísafirði var yfirleitt mjög
góður í marzmánuði og gæftir
með eindæmum. Farið var á sjó
hvern einasta dag í mánuðinum.
Er það einsdæmi um árabil.
Fyrri hluta mánaðarins voru
bátarnir allir með línu,' en síðari
hiutann tóku margir bátanna net.
Hafa þeir sótt aflann suður und-
ir Jökul og ísað um borð.
Aflahæsti báturinn er Gunn-
hildur með 215 lestir, þá Hrönn
með 212 lestir, Guðbjörg með 211
lestir, Straumnes með 186 lestir,
Víkingur II. 184 lestir, Gylfi með
176 iestir, Gunnvör með 152 lest-
ir, Asólfur með 155 lestir og Sæ-
björn með 137 lestir.
í fyrra var Guðbjörg aflahæst
með 175 lestir í 23 sjóferðum.
— J.