Morgunblaðið - 01.06.1960, Qupperneq 1

24 síöur
47 árgangur 123. tbl. — Miðvikudagur 1. júní 1960 Prentsmiðia Morgunblaðsins
¥erzlunarfrelsi i stuð huftu
í DAG taka gildi hinar nýju reglur um innflutnings- og gjaldeyrismál. Frjálslynd efnahagsstefna hefur
nú leyst af hólmi nær þriggja áratuga haftaskipulag. Hið nýja kerfi mun hér sem annars staðar leiða
til blómlegs atvinnulífs og alhliða framfara. J tilefni þessa merka atburðar hefur Mbl. beðið forsætis-
ráðherra og ráðherra þá, sem fara með mál þau, er hin frjálsa verzlun hefur beinust áhrif á, að skýra
lesendum blaðsins í örfáum orðum frá áliti sínu á þessari breytingu.
Bjarni Benediktsson, iðnaðarm’dlaráðherra
Iðnrebendar styðja verzlunar-
irelsið eindregið
Mest er um það vert að hag-
nýta sér hina beztu þekkingu til
hlítar og gera sér grein fyrir að
einangrun leiðir oftast til kyrr-
stöðu ef ekki afturfarar. íslend-
ingum hefur ætíð vegnað bezt,
þegar þeir hafa hiklaust mælt
getu sína við annarra, lært af-öðr
um það, sem á skorti hér og látið
frjálsræði vera lífæð þjóðfélags-
ins.
Ólafur Thors
Bjarni Benediktsson
Ólafur Thors, forsæfisrábherra
Athafnafrelsið er mesta
lífshamingjan
Gylfi Þ. Gíslason, viðskiptamdlardðherra
Hcium orðið oftor ór vegna '
rangrar efnahagsstefnu
SÉRFRÓÐA menn um efnahags-
mál greinir yfirleitt ekki á um
hiutverk og nytsemi innflutn-
ingsliafta. Þau geta verið gagn-
leg og nauðsynleg bráðabirgða-
ráðstöfun til þess að draga úr
áhrifum skyndilegra sveiflna í
utanríkisviðskiptum. Þau geta
hins vegar aldrei læknað jafn-
vægisleysi milli innlends og er-
lends verðlags og þess vegna
aldrei varðveitt óraunhæft gengi
á gjaldmiðlinum. Sé þeim beitt
um stutt skeið, geta þau verið
tæki til þess að hafa nytsamleg
áilirif á gjaldeyrisstöðu, atvinnu
og fjárfestingu. En þegar þau
Gylfi Þ. Gíslason
VIÐBRÖGÐ íslenzkra iðnrek-
enda við hinu nýja verzlunar-
frelsi sýna glögglega sannfær-
ingu þeirra um lífsþrótt iðn-
rekstrar hér á Iandi. Ef þeir
hefðu óttazt, að aukin sam-
keppni yrði þeim að fótakefli,
var viðbúið að þeir legðust á
móti eða a m.k. torvelduðu þá
gerbreytingu á viðskiptaháttum,
sem nú er ákveðin. í stað þess
hafa þeir frá upphafi veitt
henni eindregin stuðning.
Auðvitað er þeim ljóst, að viss-
ir örðugleikar verða á vegi
þeirra. En þeir ætla að láta
aukna samkeppni verða sér hvatn
ingu til nýrra átaka og fram-
kvæmda. Að sjálfsögðu vænta
þeir þess að ekki verði greitt
fyrir óeðlilegum innflutningi full
unninna vara með því að láta
þær fá hlutfallslega betri kjör en
efnivörur. Aðallega treysta þeir
þó á minnkandi truflanir vegna
innflutningshafta, síbatnandi
tækni verklagni og dugnað ís-
lenzkra iðnverkamanna.
ÉG hef á undanförnum árum
stundum haft á orði, að mig lang-
aði ekki sérstaklega til að vera
orðinn ungur. Ástæðan er ein-
faldlega sú, að mér hefur fundizt
löggjafinn vera búinn að svipta
æskiuna þeirri lífsgleði, sem frjáls
viðureign við hin margþættu við-
fangsefni, gefur hverjum heil-
brigðum og framsæknum æsku-
manni.
Mér hefur virzt það nokkuð
undantekningalítil regla, að hæf-
ustu mönnum sé sérstaklega fal-
ið að tryggja hin margháttuðu
leyfi og er það í rauninni ekki
óeðlilegt, þegar leyfin eru yfir-
leitt fjármunir út af fyrir sig.
Frá mínu sjónarmiði er verzl-
unar- og athafnafrelsi frumeind
og orkugjafi lífshamingju og jafn
framt lang haldbezta ráðið til að
auka aðdrætti í þjóðarbúið. Með
því móti verður mest til skipt-
anna, og þar af leiðandi mest í
hlut hvers einstaks þjóðfélags-
þegns.
Morgunblaðið spurði forsætis-
ráðherrann sérstaklega um, hvert
væri álit hans á verðlagseftirlit-
inu, og svaraði hann:
Ég hef aldrei farið leynt með,
að ég hef takmarkaða trú á verð-
lagseftirliti. En a«V ég hef sam-
þykkt að halda því, má í leiðinni
skoða sem játningu á því, að
verzliunarfrelsi það, sem við nú
höfum fengið, sé aðeins byrjunar
spor, enda þótt það sé stórt og
gæfuríkt spor. Þegar við höf-
um náð endanlega markinu
liggur verðlagseftirlitið ekki hjá
nefndum, heldur litur þá hver
kaupmaður eftir hinum. Við-
skiptamenn kaupa þar, sem ódýr-
ast er og af því leiðir að kaup-
maðurinn verður að selja við sem
beztum kjörum.
Það er þess vegna megin mis-
skilningur, að vcrzliunarfrelsið sé
sérstaklega fyrir kaupmenn. Mér
er nær að halda, að það séu ein-
mitt höftin, sem sumir þeirra
hafa hagnazt á. Það er þjóðin öll,
sem græðir á verzlunarfrelsinu,
því að samkeppnin skapar meiri
vörugæði og lægra verðlag.
eru í gildi árum saman, raska
þau eðlilegum rekstrargrundvelli
atvinnuveganna, lama heilbrigt
framtak og jafnvel valda spill-
ingu.
Þessar staðreyndir eru ekki
ágreiningsefni milli* vinstri sinn-
aðra og hægri sinnaðra manna.
Þess vegna hefur reyndin orðið
sú, hér og í nálægum löndum, að
bæði borgarlegir flokkar og
jafnaðarmannaflokkar hafa und
ir vlssum kringumstæðum kom-
ið á innflutningshöftum, en reynt
að komast hjá því að láta þau
standa nema sem skemmsta hríð.
I öllum nátlægum löndum hefur
fyrir all löngu tekizt að afnema
að langmestu leyti þau höft, sem
tekin voru upp í heimskreppunni
og styrjöldinni síðustu. Við ís-
lendíngar urðum mjög aftur úr
á þessu sviði, sökum rangrar
stefnu okkar í efnahagsmálum
innanlands, okkur til tjóns. Ráð-
stafanir þær, sem núverandi rík-
isstjórn hefur beitt sér fyrir,
hafa gert það kleift að stíga
stærra spor til frelsis í viðskipta
málum en nokkru sinni fyrr,
siðan innflutningshöftum var hér
komið á fyrir þrem áratugum.
Ég er sannfærður um, að þetta
spor mun reynast almenningi til
verulegra hagsbóta, því að fjöl-
breytni í vöruvali mun aukast og
vaxandi samkeppni hafa í för
með sér bætta þjónustu. En hinu
megum við ekki gleyma, að það
er jafnan vandi að gæta fengins
frelsis. Skilyrði þess, að hægt sé
að hafa innflutning sem hafta-
minnstan, er að stefnan í banka-
málum og fjármálum yfirleitt sé
heilbrigð og traust. Ef þess er
gætt, mun sú skipan, sem nú í
dag gengur í gildi eflast og
treystast með hverjum mánuði,
sem liður, og stuðla að auknum
framförum og vaxandi velmegun
á íslandi.
Eldhúsdagsumræðurnar i gærkvöldi:
Athafnasamt þing hefur lagt
grundvöll að frelsi og velmegun
Gebvonzkulegur málflutningur stjórnorandstöðunnar
Sjáilft verzlunarfrelsið hefur
sennilega minni eða a.m.k. önn-
ur áhrif á stöðu flestra iðnar-
manna. En að svo miklu leyti
sein til kemur munu þeir sízt
láta sitt eftir liggja, enda hafa
þeir longum sett stolt sitt í að
vinna verk sín svo vel, að hvergi
væri betur gert.
Almannavaldið getur með ýmsu
móti greitt fyrir bættum starfs-
háttum og fullkomnari aðstöðu
en áður hefur verið búið við.
Sumt af iþví verður ekki gert
uema á löngum tíma, en vonandi
verður skortur á skilningi og
samvinnuhug allra þeirra, sem
þar eiga hlut að aldrei til tafar.
í ÚTVARPSUMRÆÐUNUM
í gærkvöldi röktu ræðumenn
stjórnarflokkanna aðgerðir
þess þings, sem nú er að
ljúka og hefir verið hið at-
hafnasamasta, enda er nú að
koma til framkvæmda ný og
frjálslynd efnahagsstefna,
sem leysa mun úr læðingi at-
hafnaþrek einstaklinganna og
færa þjóðinni aukna vel-
megun.
Stjórnarandstæðingar höfðu
ekkert jákvætt til málanna
að leggja og einkenndist mál-
flutningur þeirra af geð-
vonzku, sem hámarki náði i
lok umræðnanna, þegar Ein-
ar Olgeirsson tók sér til fyr-
irmyndar ræðuflutning Krús-
jeffs í París, umhverfðist og
hrópaði: Mölvið kreppukerf-
ið. Auðvaldsherrarnir ætla
að flýja til Ameríku o. s. frv-
Fyrstur tók til máls af hálfu
Framsóknarflokksins Páll Þor-
Fram. á bls. 2.