Morgunblaðið - 01.06.1960, Blaðsíða 14

14
MORCVNTtT. AÐIÐ
Miðvikudagur 1. júní 1960
— Grein
Ólúfs Björnssonar
Framh aí bls. 13
í biíi he'íif' öft að vístí tekiéít að
bæta gjaldeyrisafkomuna með
því að taka upp innflutningshöft
eða herða á þeim höítum sem
fyrir hafa verið. Þegar frá hefir
Mðið hafa höítin hins vegar
reynzt haldlaus ráðstöfun í þessu
efni, og róttækari aðgerðir í efna
hagsmáJum venjulega í mynd
gengislækkunar reynzt óhjá-
kvæmilegar ef forða hefir átt
greiðsluþroti. 1 þessu efni hefir
sagan í sífellu endurtekíð sig á
umrseddu tímabíli.
En hver er ástæðan tíl þess að
innflutninghðftin hafa ekkí náð
þeim tilgangi, sem þeim var ætl-
að — að bæta úr gjaldeyrisskort-
inum?
Meginástæðan er sú, að fyrir
utan hin beínu áhrif haftanna,
að draga úr innflutníngi, haía
þau óhjákvæmilega er frá líður
einnig óbein áhríf, sem fram
koma í samdrætti útflutnings. 1
fyrstu er það að jafnaði svo að
hinna hagstæðu áhrifa haftanna
á greiðslujöfnuðinn gætir mest,
en eftir því sem lengra liður frá,
gætir óhagstæðu áhrifanna
meira þannig að árangur sá, sem
náðst kann að hafa í bili, verður
að engu. Skýringin á þessu er
sú, a@ séu menn hindraðir í því
að kaupa erlendan varning til
fulltiægíngar ákveðnum þorf-
um sínum, leitast menn við að
fá þeim sömu þörfum fullnægt
innanlands. Þegar frá líður rís
jafnan upp í skjóli haftanna inn-
lend framleiðsla þeirra vöru-
tegunda sem bannað hefír verið
að flytja inn. Þar sem öll fram-
leiðsia er auðvitað annað hvort
fyrir innanlands eða erlendan
markað, er auðsætt, að svo fremi
sem gert er ráð fyrir því, að
vinnuafl og aðrir framleíðslu-
kraftar séu fullnýttir, getur
framleiðslan fyrir innlendan
markað ekki aukizt, nema að
sama skapi dragi úr útflutningi.
Það tekur hins vegar auðvitað
alltaf sin tíma að framleiðslan
lagi sig eftir haftafyrirkomulög-
um, og meðan það ekki hefir orð-
lð, verða áhríf haftanna á gjald-
eyrisafkomunna hagstæð.
Reynsla okkar íslendinga af
höftunum er því í stuttu máli
sú, að óháð því hvaða flokkar
haía farið með völd, þá hefir
sú stefna að ætla sér að bæta
gjaldeyrísafkomuna með ínn-
flutningshöftum alltaf endað á
einn og aðeins einn veg, þann
að gripa hefír þurft til dulbú-
innar gengislækkunar til þess að
forða yfirvofandi greiðsluþroti
gagnvart útlöndum.
— / fjórum löndurn
Framh. af bis. 13.
vöruskipti og þess háttar. En mér
finnst að það hijóti að vera. Það
hefur gengið alltof lengi þannig,
að kaupmennirnir og síðan við-
skiptavinirnir neyðast til að
kaupa allt það sama. f sanikeppni
hljóta innflytjendur að Verða
að kaupa það sem bezt líkar. Þeir
sem hafa lélega vöru sitja þá
uppi með hana. Þetta er að
minnsta kosti rökrétt hugsun.
Kannski á maður nú von á að sjá
í búðum hér þessar fallegu vör-
ur, sem ég hefí kynnzt annars
staðar.
— Hvar hefur þér þótt skemmti
legast að verzla?
— Á Ítalíu, hugsa ég. Það eru
svo góðar vörur. T. d ítölsku
fataefnin, prjónavörurnar og
skórnir. En þó Ítalía og reyndar
hin löndín tvö sem ég er kunn-
ugust, Frakkland og England —
framleíði sjálf flestar vörur, þá
er þar líka á boðstólum úrval af
innfluttum vamingi. Hvergi hefi
ég séð jafn fallega skartgripi ....
En þar sem blaðamaðurinn er
líka kona og umræðurnar voru
farnar að snúast um skartgripi,
er eins gott að hætta að skýra frá
þeim. Það er ekki víst að eigin-
menn yrðu blaðinu neitt þakk-
látir fyrir.
— Græn augu •
Framh. af bls. 13.
mikill munur frá þvi sem verið
hefur. Undanfarið hefur aðeins
mátt flytja inn skóvörur frá
Tékkóslóvakíu, þar sem lokað
var fyrir innflutníng frá Spání sl.
ár. Þar áður var aðeins um þessi
tvö lönd að ræða. Svo það hefur
satt að segja ekkí veríð mikið úr-
val af skóm í skóverzlunum.
— Hvemig reynast tékkneskir
skór?
— Tékkneskur skófatnaður er
yfirleitt ágætur að okkar dómi,
einkum striga- og gúmmískófatn
aðurinn og ódýrari gerðir af
leðurskófatnaði, vinnuskór og
barnaskór.
— En hvar eru gerðir beztir
skór?
— Beztu skórnir eru sennilega
frá Ameríku, Englandi og Þýzka-
landi, en það mun koma síðar i
ljós, hvaðan hagkvæmast er að
gera skókaup í framtíðinni og
verður þá að sjálfsögðu að miða
við, hvar varan er bezt og ódýr-
ust.
— Og nú fáum við skó frá
þessum löndum.
— Já, með nýju lögunum eykst
fjölbreytni á skófatnaði í skó-
verzlunum, verzlanirnar verða
j ekki allar með Sömu gerðir af
skóm — eins og nú hefur verið
um langt skeið.
— En hvað um íslenzkan skó-
fatnað?
— Ég álít, að islenzku skóiðn-
aður geti orðið samkeppnisfær
við erlendan skófatnað, vegna
lægra verðs, enda hefur íslenzk-
um skófatnaði fleygt mjög fram
hin siðari ár, og margar gerðir
þegar orðnar samkeppnsfærar
við erlendan skófatnað.
Skófatnaður frá hinum
frjálsu löndum er þegar farinn
að koma til landsins — góð vara
en nokkuð dýr. En almennt má
búast við því, að innflutningur á
skófhtnaði frá þessum löndum,
verði ekki kominn í fullan gang
fyrr en eftir 1—2 mánuði. Úrval-
ið ætti að vera orðið geysimikið,
þegar kemur fram á haustið.
— Þið eruð auðvitað ánægðir
með þetta.
—■ Já, okkar ánægja helzt í
hendur við ánægju viðskiptavin-
anna. SkókaUpmenn eru ánægðir
yfir því að nú geta þeír kéypt
vöru sína, þar sem hún býðst
bezt, í stað þess að þurfa að binda
sig við eitt land, sem ekki gat
uppfyllt þau gæði á skófatnaði,
SÚ ráðstöfun ríkisstjómar-
innar að veita stóraukið
frjálsræði í innflutningi, er
auðvitað mál allra lands-
manna ,en þó munu kaup-
menn öðrum fremur verða
varir þeirra breytinga, sem
hið nýja frumvarp ríkis-
stjórnarinnar hefur í för með
sér, vegna stöðu sinnar í
þjóðfélaginu.
Blaðamaður Mbl. átti tal við
Sigurð Magnússon, framkvæmda
stjora Austurvers h.f. — en það
fyrirtæki rekur verzlunina Aust-
urver og Melabúðina við Hofs-
vallagötu — og spurði hann um
álit hans sem kaupmanns á af-
námi innflutningshaftana og
puknu leyfi til fjárfestingar.
★
— Meginávinningurinn að þess
um ráðstöfunum fyrir kaupmenn
— sem þeir hljóta að fagna mjög
— er í fyrsta lagi sá, að reikna
má með að kaupmenn komi til
með að hafa í verzlimum sínum
í náinni framtíð stórum meira og
sem fólk gerir kröfur til. Þetta er
stórt spor í ,rétta átt, og vonandi
verður allur skófatnaður gefinn
frjáls, þegar tímar líða, en striga
og gúmmískófatnaður verður enn
um sinn eingöngu keyptur inn
frá vöruskiptalöndunum.
★
— Segðu mér að lokum Sveinn,
hvernig augum í afgreiðslustúlk-
unni þinni í bláu peysunni eru á
litin?
— Það veit ég ekki, en getur
þú sagt mér á hvemig skóm hún
er?
i.e.s. -
fjölbreyttara úrval af ýmsum vör
um, sem ófáanlegar hafa verið
hér á landi um margra ára bil.
í öðru lagi, að með þessum ráð-
stöfunum hljóta að skapast meiri
möguleikar fyrir kaupmenn til
að reisa ný verzlunarhús og búa
verzlanirnar út með nýjum og
fullkomnum tækjum, sem hverri
nýtízku verzlun er nauðsynlegt
að hafa til að geta staðizt kröfur
tímans um aukna og betri þjón-
ustu við viðskiptavini. Undan-
farið hefur verið sífelld pislar-
ganga milli innflutningsyfirvalda
og bæjaryfirvalda um jafn sjálf-
sagða ráðstöfun og þá að fá að
reisa ný verzlunarhús, því hvor-
ugur aðilinn hefur viljað veita
leyfi, án þess að leyfi hins væri
áður fyrir hendi.
Sömuleiðis hefur verið mjög
miklum erfiðleikum bundið að
fá að flytja inn til landsins marg-
vísleg áhöld, svo sem kælitæki og
fl., sem hverri fullkominni verzl-
un er nauðsynlegt að hafa.
— En hvað um matvörur, hrein
lætisvörur og annað, sem mat-
vörukaupmenn selja?
— Það er full ástæða til að ætla
að fólk eigi þess kost á næstunni
að kaupa í matvörubúðum ýmsar
góðar og girnilegar vörur, sem
það hefur ekki átt kost á i lengri
tíma. Jafnframt er þess að vænta,
að frágangur og umbúðir margra
vörutegunda verði mun fullkomn
ari, bæði hvað gæði snertir og
útlit, þar sem vitað er, að þær
þjóðir, sem okkur skapast nú
möguleikar á að eiga viðskipti
við standa margar mjög framar-
lega í umbúðaframleiðslu og inn-
pökkun á vörum.
— Hvaða þjóðir helzt?
— Það er áberandi, þegar mað-
ur fer til nærliggjandi landa, svo
-sem Þýzkalands og Danmerkur
og víðar, hversu mun fjölbreytt-
ara vöruúrval matvörubúðir þar
hafa viðskiptavinum sínum upp
á að bjóða og umbúðir eru fjöl-
Framh. á bls. 23.
Tilkynning
frá Innflutningsskrifstofunni.
Með því að Innflutningsskrifstofan hættir störfum
1. júní 1960, samanber lög nr. 30 írá 25. maí 1960, er
athygli vakin á eftirfarandi:
1. Frá deginum í dag að telja hættír skrifstofan að
taka á móti umsóknum. Óafgreiddar umsóknir
verðí endursendar.
2. Skrifstofan verður opin frá kl. 1—3 alla virka
daga nema laugardaga til 16. júní n.k. til að af-
henda þegar afgreidd leyfi. Áður tilkynntur af-
hendingarfrestur til að innleysa leyfin styttist í
samræmi við þetta.
3. Leyíi, sem þegar bíða afhendingar og ekki
verða sótt fyrir 16. n.m. verða úr gildi íeld og
bakfærð.
Reykjavík, 31. maí 1960.
Innflutningsskrifstofan.
Aposkinn n gamlo verðinn
Takmarknðnr birgðir
SOLIDÖ
Umboðs- og heildverzlun
Hverfisgötu 32 — Símar 18860 og 18950
Sandgeröí
Kaupendur Morgunblaðsins
í Sandgerði hafi samband við Axel Jónsson
viðvíkjandi kaupum á blaðinu.
jRlorrsunldabib
<§> MELAVÖLLUR
ISLANDSMÖTIÐ 2. DEILD
f kvöld kl. 20,30 keppa
; VÍKIIMGIJR - ÞRÓTTLR
»
Dórnari: Hreiðar Ársæisson
Iánuverðir:
Sveinbjörn Guðbjarnarson og Baldvin Ársælsson
MÓTANEFNDIN
Sigurður Magnússon
Spor í rétta átf