Morgunblaðið - 06.05.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIB
Laugardagur S. maí 1961
Málsmeðferð dönsku stjórnar-
innar á handritamálinu gagnrýnd
Frá umræðum i danska þinginu
i tyrradag
EINS og skýrt var frá í blað-
inu í gær, fór fyrsta umræða
um afhendingu handritanna
fram í danska þinginu á
fimmtudag. Fréttaritari Mbl.
í Kaupmannahöfn, Sigurður
Líndal, hefur nú sent eftir-
Alsing Anðcrsen
farandi fréttir af umræðun-
um:
Alsing Andersen talsmaður
jafnaðarmanna hóf umræðurn
ar. Lýsti hann fylgi sínu við
frumvarp stjórnarinnar um af
hendingu handritanna og gerði
grein fyrir bókmenntastarfi ís
lendinga og stöðu Hafnarhá-
skóla sem háskóla íslands. Kvað
hann það mjög öeðlilegt að
erfðaskrá Árna Magnússönar,
sem verið hefði góður íslend
ingur, útilokaði þá frá þjóðar-
diýrgripum sínum. Hóskóli ís-
lands geti varðveitt handritin
eins vel og Hafnarháskóli. Vitn
aði hann í þau ummæli Stephan
Hurwitz að úrlausn málsins sé
ekki lögfræðileg, heldur hvað
sé réttlátast sögulega og tilfinn
ingarlega. Benti Andersen á
minjafátækt íslendinga gagn-
vart auðlegð Danmerkur og
bað menn að setja sig í spor ís
lendinga. Sagði hann að af-
hendingin vseri lagalega heimil.
Ib Thyregöd talsmaður Vinstri
flokksins sagði að innan flokks
síns ríkti samúð með því að
gefa íslendingum handritin,
sem veru íslenzkur menningar
arfur. Ekki væri þó rétt að gefa
slíka gjöf nema að vel athuguðu
máli. Gagnrýndi Thyregöd
mjög málsmeðferð alla og að
ekki hafi verið fengið álit Árna
stofnunar og háskólans áður en
gengið var frá málinu. Þá hafi
íslendingum verið tilkynnt um
gjöfina og þeir þakkað fyrir áð
ur en málið var rætt í þjóðþing
inu. Sagði þingmaðurinn að at
huga þyrfti hvort vísindastarf
truflaðist við afhendinguna og
hvort hér skapaðist hættulegt
fordæmi með tilliti til krafna
Norðmanna um handrit. Taldi
hann að hér væri um eignarnám
að ræða, og hvatti til að málið
yrði ekki þvingað fram.
Paul Möller talsmaður íhalds
flokksins gagnrýndi málsmeð-
ferð harðlega og taldi aðstöðu
Þjóðþingsins óvirðulega í þessu
afgreidda máli. Minnti hann
stjórnina á að hún væri ekki
meirihlutastjórn. Óskiljanlegur
hraði hafi verið hafður á af-
greiðslu málsins og eina skýr-
ingin væri afmæli Háskóla ís-
Erik Eriksen
lands. Ekki væri ljóst í frum-
varpinu hvort um gjöf væri að
ræða, en ekki væri hægt að
semja um gjöf. Sanngirnissjón
armið mega ráða, sagði Möller,
en fyrst ber að skera úr réttar
atriðum. Þjóðernissjónarmið
brjóta meginreglur safna. Árna
safn hefur gert Höfn að miðstöð
fornnorrænna fræða. Ljósmynd
ir geta ekki komið í stað frum-
rita. Sagði hann að Danir hafi
bjargað handritu'num. Afhend-
ingin skapaði fordæmi, sem
gæti verið hættulegt í sambandi
við kröfur Norðmanna. Flateyj
arbók, sem geymir norskar kon
ungasögur, á með meiri rétti að
vera í Osló en Reykjavík. End
urtók Möller svo fyrri gagn-
rýni á ríkisstjórnina vegna máls
meðferðar og lauk ræðu sinni
með því að segja: „Loforð, sem
ríkisstjórnin gefur, berum við
ekki ábyrgð á“.
Helge Larsen, talsmaður Radi-
kala vinstriflokksins sagði að
eðlilegt hafi verið að senda hand
ritin til Danmerkur á sínum tíma.
Gerði Larsen grein fyrir rann-
sóknarstarfi í sambandi við hand
ritin og sagði að vísindin væru al
Framhald á bls. 23.
Ole Björn Kraft
Æ
FRAMTIÐIN'
Vestmannaeyjaför
SUS og Heimdaflar
SAMBAND ungra Sjálfstæð-
ismanna og Heimdallur efna
t*l hópferðar til Vestmanna-
eyja um hvítasunnuna.
Farið verður til Eyja laug-
ardaginn 20. maí. Verður lagt
af stað með bifreiðum frá
Reykjavík kl. 2,30 og ekið
til Þorlákshafnar, þaðan verð
ur farið með bátum kl. 4 og
komið til Vestmannaeyja um
kl. 8.
Kl. 1 á hvítasunnudag 21.
maí verður farið í hringferð
um Vestmannaeyjar með bát
um. Kl. 4 og 8,30 verða
skemmtanir í samkomuhús-
inu, þar mun hljómsveit
S v a v a r s Gests sjá um
skemmtiþætti. —• Að síðari
skemmtuninni lokinni verð-
ur dansleikur. :
Á annan hvítasunnudag kl.
1 verður farið í bílferð um
Heimaey. Guðþjónusta verð-
ur í Herjólfsdal og sýnt verð
ur bjargsig í Fiskhellnanefi.
Framhald á bls. 23.
* Myndin í Laugarás-
bíói
Velvakanda hefur borizt
svohljóðandi bréf frá S. Á.
„Eftir að hafa heyrt miklar
og á stundum heitar umræður
um kvikmyndina ,,Ókunnur
gestur", sem um þessar mund
ir er sýnd í Laugarássbíói gat
ég ekki lengur á mér setið
og brá mér því á sýningu í
fyrrakvöld. Eftir þá fádæma
fordóma, sem myndin hefir
fengið í einu dagblaðanna
varð ekki lengur setið að-
gerðarlaus. Um það má lengi
deila hvað er klám og hvað
ekki. Velsæmiskennd minni
var þó í engu misboðið með
því að horfa á þessa mynd.
Hitt er smekksatriði hve skýrt
skal lýsa nánu samlífi karls
og konu og hefir verið mikið
um deilt. Þessi mynd er harm-
saga fólks, sem hefir átt í
stríði og verið undirokað,
fólks, sem hefir séð sína nán-
ustu misþyrmt og drepna,
fólks, sem hefir lifað atburði
sem íslendingar nútímans ekki
skilja. Örlög ungu konunnar,
sem sýnir atriðin, er fólki
finnst svo hneykslanleg, eru
svo bitur og líf hennar svo
nakið, að atvik sem þessi verða
smámunir einir. Og sæmilega
skynsamt fólk með mannlegar
tilfinningar ætti að geta skil-
ið hana. Hins vegcir geta þeir,
sem á flestu þurfa að hneyksl
ast, setið heima, þeir geta ekki,
eða vilja ekki skilja þær til-
finningar, sem bærast í brjósti
þeirra persóna, sem myndin
lýsir. Myndin er aðeins fyrir
fullþroskað fólk sem veit hver
viðbrögð þróttmikillar konu
eru við líkamlegri fullnæg-
ingu. Efni myndarinnar er
biturt en túlkun þess er gerð
af frábærri list. Það er eng-
in ástæða til að banna þessa
mynd né vara fól-k við að
sjá hana. Hins vegar verða
þeir, sem myndina sjá að
skilja sæmilega dönsku."
• Gólfteppin í
Hótel Saga
wmmmmmm^mmmmmmmm*
Hinn 30. apríl ritar J. H.
Velvakanda á þessa leið:
„í Morgunblaðinu í dag sé
ég að undirbúningur muni
hafinn að því að vefa mikil
gólfteppi í Bændahöllina og
verði merki hótelsins, H. S.
(Hótel Saga), ofið í teppin.
Að vísu hefir það sést hér
á landi sums staðar, að nöfn
félaga og fyrirtækja eru í
gólfteppum og gólfmottum.
En hafa menn ekki hugleitt
hversu ósmekklegt það er að
fótumtroða slík merki? Verð-
ugt og virðulegt merki á að
bera hátt, en ekki að troða á
því með skítugum skónum.
Mesta vansæmd sem hægt er
að sýna þjóðfána, t. d. ,er að
troða á honum.
Nú er það ósk min að Morg-
unblaðið leiti umsagnar nokk-
urrs smekkmanna um það at-
riði, á borð við það, sem kom-
ið hefir fram í blaðinu annað
veifið undanfarin ár.“
Velvakanda er ljúft að
verða við þessari ósk bréf-
ritara. Hann getur hins vegar
ekki verið honum sammála.
Nægir í því sambandi að
benda á mörg gólf fegurstu
halla veraldarinnar, sem eru
prýdd stórkostlegum lista-
verkum og á þeim troðið „með
skítugum skónum'*. Myndi
sjálfsagt mörgum finnast hin-
ir fögru salir missa mikils
ef slík listaverk væru af máð.
Hvort merki hússins er greipt
í gólfið eða ekki finnst okkur
ekki skipta máli, ef verið er
unnið af smekkvisi. Vonum
við svo að smekkmenn láti
sitt álit í Ijós og mun þvi
verða veitt rúm hér í dálkun
um eftir því sem rúm leyfir.
Hins vegar verða nafnlaua
bréf ekki birt þótt ástæðu.
laust sé að birta fullt nafn
bréfritara ef hann óskar þess
ekki. Hins vegar verður Vel-
vakandi að vita fullt nafn
beirra.