Morgunblaðið - 17.05.1961, Blaðsíða 8
ð
MORGVNBLAÐ1Ð
Miðvikudagur 17. maí 1961
Ben-Gurion forsætisráðherra.
HINN 15. maí 1948 Iauk 25 ára
umboðsstjórrr Breta í Palestínu
og á miðnaetti hinn 14. maí lýstu
Gyðingar því yfir í Tel Aviv að
þeir mundu stofna Gyðingaríki
í landinu strax og stjóm Breta
lyki. Þetta nýja ríki hlaut strax
viðurkenrringn fimm þjóða
(Bandaríkjanna, Sovjetríkjanna,
Póllands, Uruguay og Guate.
mala), en þar með var ekki
framtíð landsins tryggð. Um Ieið
og Bretar lögðu niður umboðs-
stjóm sína, réðust herir Araba
inn í landið. Smám saman fór
þeim þjóðum fiölgandi, er viður
kenrrdu hið nýja Gyðingaríki,
ísrael, en sókn Araba hélt áfram.
Öryiggisráð Sameinuðu Þjóð-
anna skarst þá í leikinrr og tókst
loks að koma á vopnahléi í land
inu hinn 11. júní.
Þetta er upphaf af sögiu fsra-
éte í d'ag, lands, sem á sér í
í þúsundir ára.
LAND OG ÞJOT.
fsrael er 20.700 ferkílómetrar,
eða um fimmti hluti fslands að
stærð, og þar búa 2.100.000
manns. 90% íbúanna eru Gyð-
iegar, hinir eru aðallegia Serkir
og Arabar. Hefur talia Gyðinga
þrefaldazt frá stofnun Ísraelsrík
is, en taia Araba tvöfaldiazt. Hafa
Gyðingar flutzt til ísrael frá
flestuim lönduam heims.
Helztu borgir ísraels eru höf-
uðborgin Jerúsalem, með 160.000
íbúa, Tel Aviv-Jaffa með 383.000
íbúa og hafnarborgin Hlaifa með
134.000 íbúa.
EKKERT ATVINNULEYSI.
Flestir innflytjendannia til
fsrael komu þangað alilslauisir
og margir þeirra kunnu ekikert
til verka. Hefur ríkisstjóa-nin
lagt stórfé í að kom'a þessu fólki
fyrir, byggja nýjar borgir og
þorp, kenna innflytjendiunum að
vinna þau störf, sem unnt hef-
ur verið að skapa handa þeim.
f dag er svo til ekkert at-
vininuleysi í fsrael og hefur um
ein milljón manna notið starfs-
fræðslu á vegum stjórnarinnar
frá upphafi. Bn meðal innflytj-
enda er mikið um gamialt fólk,
sem ekki er vinnufært og er
uppihald þess stór liður í út-
gjöldum ríkisins.
hebresku, sem hætt var að tala
á fyrstu öld kristninnar, en
notuð var við bænagerðir skáld
skap og meðal menntamanna
þjóðarinnar. En nú er hebreskian
tekin upp sem þjóðarbunga Gyð-
inga og hafa verið settir upp
sérstakir skólar til að kenna inn
flytjendum málið. Um hálf
milljón fullorðinna hafa gengið
í þessa skóla.
HISTADRUT.
Mi’kið hefur verið að því unn-
ið að koma á velferðarríki í ísrael
og er það í mörgu svipað og á
Norðurlöndum. í>egar hefur ver-
ið komið þar á almannatrygging
um og er ýmis læknishjálp nú
greidd úr heilbrigðissjóðum eða
veitt í rí'kis og bæjarsjúkxahús-
um.
Verkalýðssambaindið Histadrut
rekur mjög víðtæka starfsemi,
sem nær til samyrkjubúa, fram-
leiðenda, neytenda o. fl., ep auk
þess hefur verkalýðssambandið
yfir öflugum sjúkrasjóði að
ráða, gefur út dagblöð og bæk-
ur á hebresku og arabisku.
720.000 melimir eru í Histadrut
og eru þá ekki taldir fjölskyldu
meðlimir félagsmanna. Sjúkra-
sjóður samtakanna nær til flestra
íbúa landsins, jafnvel til margra
sem ekki eru féBagsmenn.
AWARAR á þingi.
Þingið. sem nefnist Knesset,
fer með æðstu völd i landinu.
Þar eiga sæti 120 þingmenn, sem
kosnir eru í almennum kosning
um. Þar sem innflvtjendur fá
kosningarétt um leið og þeir
st'va fæti á land í fsrael. hafa
orðið töluverð mamniaskipti á
þingi undanfarin ár. Meira en
belmingur kjósenda við síðustu
kosningar komu til lands-
ins eftir að fyrstu kosningam-
ar fóm þar fram árið 1949. Sum
ir þeirra komu frá löndum þar
sem ríkti allt annað stjómar-
fyrirkomulag og höfðu aldrei
áður tekið þátt í kosningum.
KosningaMtttaka hefur þó alltaf
verið góð, bæði hjá Gvðingum
og Aröbum. Nú eiga sjö Arabar
sæti á þingi.
Þingið kýs forseta landsins til
fimm ára í senn og er núverandi
forseti Itzhak Ben-Zvi. Ríkis-
stjórnin hefur frá upphafi verið
samsteypustjóm ,byggð á þátt-
töku verkamannaflokksins
Mapsi, og hefur David Ben-Guri
on, núverandi forsætisráðherra,
skipað forsæti alla tið frá stofn
un rí'kisins nema í eitt og hálft
ár^ (1954—55).
ísrael hefur enga stjómarskrá
enn sem komið er. En þingið
samþykkir smárn saman gmnd-
vallarlög, sem síðar verða und-
irstaða stj órnarskrárinnjar. Þann
ig hafa verið samþykkt lög um
starfssvið þingsins og um ríkis-
jarðir, lög um að sérhver Gyð-
ingur eigi rétt á að koma sem
innflytjandi til ísrael og lög sem
tryggja að dómstólamir séu með
öjlu óháðir.
ATVINNUVEGIR.
Aðalatvinnuvegir í Israel eru
landbúnaður og iðnaður. Héfur
verðgildi landbúnaðarframleiðsl-
Yfirlæknisskipti
KATRÍN Thoroddsen yfirlæknir
við barnadeild Heilsuvemdar-
stöðvarinnar hefur verið veiitt
lausn frá starfi, en hún hefur
gegnt því starfi frá því Heilsu-
vemdarstöðin tók til starfa. Hef-
ur þetta starf verið auglýst laust
til umsóknar.
Málflummgsskrifstofa
JGN n sigurðsson
h æstar éttarlögmaður
þaugavegi 10. — Simi: 14934
unnar fjórfaldast á undanförn-
um 13 árain og iðnaðurinn, sem
fyrir fáum árum sá aðeims fyrir
fáeinum tegundum neyzluvam-
ings, framleiðir nú fjölda vöru-
tegund'a úr innlendum hráefnum.
Fyrir þrettán árum vom nær
engar samgöngur milli fsrael og
annarra lainda, en síðan hefur
verið komið upp flugfélagi og
kaupskipaflota.
LANDBÚNAÐUR.
Þar til fyrir hálfum áratug
var matarskortur alvarlegur. en
nú framleiða þændur í ísrael
75% (verðgildi) matvæla lands-
manna og leggja útflutningnum
talsvert til. Þeir rækta allt sem
laindsmenm þarfnast annað en
kornmeti, fóðurbæti og feitmeti,
en lamdrými og vatn skortir til
þeirrar framleiðslu.
Aðalútflutningsvarningur fsra
els er enn Jarffa ávextir. Þeim
er pakkað á nýtízku stöðum,
sem búnar eru vélakosti og út-
flutnimgurinm hefur meira en
tvöfHAast — var 10.176.000 kass-
ar 1959/60.
ÁVFTTUR.
Undanfarin þrettán ár hefur
ræktun meira en tvöfaldazt, en
áveitusvæði fjórfaldast oe eru
þau nú þriðji hluti ræktaðs
lands.
Aveitur hafa mi'kið að seeja
fyrir landbúnað í fsrael því í
suðurhluta landsins þar sem
landssvæði er næeilegt er Negev
eyðimörkim og ekkert hægt að
rækta án áveitna. E'nnig barf að
veita miklu vatni á suðurhluta
landsins.
Áveitumar hafa þeear gert
mögulegt að auka up'vkeru og
taka upp ræktun baðmullar,
jarðhneta o. fl.
Frekari framfárir á sviði rækt
unar eru háðar atrknum áveit-
um. Er nú unmið að því að leiða
vatn í rörum norðan að í Negev
eyðimörkina.
IÐNADUR.
Á undsnförnum árum hefur
iðmaðarfraTnleiðslan í ísrael
fjórfaldast og breyzt mjög. Áður
var um léttan iðnað að ræða,
og eingöngu neýzluvörufram-
leiðslu, en hráefnið þurfti að
flytja inn. Svo til öll iðnaðar-
fyrirtækim voru við sjávarsíð-
NÚ UM hvítasunnuna efnir
Ferðafélag íslands til þriggja
ferða, sem standa yfir í 2 V2 dag,
á Snæfellsnes, í Þórsmörk og í
Landmannalaugar, en á tveimur
síðasttöldu stöðunum á félagið
sem kunnugt er góða skála-
Einnig verður farin eins dags
gönguferð á Vífilsfell á 2. hvíta-
sunnudag fyrir þá sem kjósa held
ur að fara stutt.
Áformuð hafði verið ferð að
Hagavatni, en hún fellur niður
Mikill aur er nú víða á hálend-
inu, og þarf fólk, sem fer í
Landmannalaugar að athuga að
oft er ekki hægt að aka síðasta
unla, aðallega í Hairfla og Tel
Aviv. Fjölmörgum nýjum iðn-
grei-nium hefur verið bætt við
allit frá þungaiðnaði ofan í
gimsteinaskurð. Miikið af hrá-
efnum fæst nú innanlands, að-
a.llega áburður og önnur efni,
svo og hráefni fyrir vefnaðar-
vöruiðmaðiinn og matvöruifram-
leiðslu. Meira jafnvægi hefur
náðst í byggð l'andsims eftir að
hráefni fundust í N',geveyðimörk
inni og iðnaði hefur verið komið
á fót í nýjum borgum víðsveg
ar um landið.
Síðastljðin tvö ár hefur ifín-
aðarframleiðslan aukist um 14%
—16% á ári og 1960 náði h’m
samtals 250.000.000 fsraelspund-
um.
UTANRÍKISVERZLUN.
Mjög hefur lagazt um greiðUu
jöfnuð við útlönd. Árið 1949 var
útflutningurinn aðeins 16% af
innflutningnum, en er nú 50%.
Au-k þess hefur hlutfall neyzlu
Varnings móti fjárfestimgarvam-
ines lagfærst.
Einni'g hefur útflufningsverzl-
unin breyzt. Fyrir 13 árum var
„nálægt ekkert flutt út annað en
landbúmaðarafurðir eða ávextir,
en nú eru 70% af útflutninc'n-
urn iðnaðarvamingur, hafði nær
tvöfaldazt á s. 1. ári frá 1958.
Aðalútflutnimgsvörurmar em
ávextir, demantar, vefnaður- og
tízkuvömr, ávaxtasafar, eeg,
hjólbarðar og slöngur, fosfat,
áburður, bifreiðar, krossviður,
sement, matarolíur, lyfjavömr
og jarðhnetur.
FERÐAMANNASTFAUMTTr.
Erlendir ferðamenn skapa
duldar tekjur. Árið 1960 komu
118.000 ferðamenn til fsrael, en
22.000 árið 1949.
spölinn, og farangur þarf að
vera þannig útbúinn að hægt sé
að bera hann um hálfrar stund-
ar gang. Aftur á móti er örugg-
lega fært alla leið heim í Skag-
fjörðsskála í Þórsmörk.
f Snæfellsnesferðinni verður
ekið vestur að Hamraendum eða
Arnarstapa og gist þar, og farn-
ar göngu- og skíðaferðir á Snæ
fellsjökul. Farið út að Lóndröng-
um, í Sönghelli og umhverfi
Arnarstapa skoðað. Frá Land-
mannalaugum verða einnig
gönguferðir um nágrennið inn í
Brandsgil og víðar.
rauninni aðeins 13 ára sögu,
Ný sending
Tweed dragfir
Skólavörðustíg 17 — Sími 12990
TIL SÖLU
3/o herb. kjallaraíbúð
um 80 ferm. með sér inngang- og sér hita við Ægis-
síðu. Laust strax ef óskað er. Gott lán áhvílandi.
IMýja fasteignasalan
Bankastræti, 7 sími 24300
og kl. 7,30—8,30 e.h. sími 18546.
Star.'sstúlkur óskast
Verksmiðjan Fot hf.
Hverfisgötu 56
Kjötiðnaður
Vér óskum eftir að ráða strax kjötiðnaðarmann eða
mann vanan kjötiðnaði. Nánari upplýsingar gefur
Starfsmannahald SÍS, Sambandshúsinu.
*
Starfsmannahald SIS
SkagfjörSsskáli í Þórsmörk
Ferðafélagið fer fjúrar
hvítasunnuferðir