Morgunblaðið - 13.02.1962, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 13. íebr. 1962
MORGUNBLAÐÍÐ
17
Halldóra Ásgeirs-
dóttir frá þverá
F. 13. sept. 1886. D. 16. jan. 1962.
ÓSJALDAN erum við á það
iminnt, að „Allt fram streymir
endalaust, ár ag dagar líða“.
Hljóðlaust fer þessu fram, því
eð hljóðlaust fellur tknans elfur,
alltiaf í eina átt, beint og mark-
visst, veður aldrei á flúðum,
rennur aldrei í útúrdúrum, aldrei
til baka, en ávallt fram, jafnt
Og þétt.
y Við mennimir getum látið
klukkuna þagna. Við getum lagt
árar í bátinn um tímanlgear
tramkvæmdir, en við getum ekki
valdið með því neinni kyrrstöðu.
Tímans tönn er ávallt Og alls
etaðar að verki.
Og þótt við stiaðnæmumst sjálf
nm stundarsakir, nemur timinn
eamt ekki staðar.
Við sjáum þessa líka merki. í
eömu andránni, sem við stönzum
eða þögnum, þá opnast e. t. v.
Bítil barnsaugu, er sjá í fyrsta
sinni Ijós þessarar veraldar. Og
í þessum nývöktu augum blikar
þrá og von langra lífdaga. En svo
í sömu andránni lokast önnur
augu, manns eða konu með grát-
blik kvala og þjáningu í hyl-
djúpu, lífsþyrstu tilliti brestandi
augna.
Við sjáum í þessu eyktamörk
jarðnesks mannlífs. Fyrst er vagg
an, síðan gröfin.
Ég horfi um öxl, þrjá aldar-
fjórðunga aftur í tímann. Ég er
etaddur í Miklaholtskirkju á Snæ
fellsnesi. Þar sé ég standa hinn
þjóðkunna piest, síra Árna Þór-
arinsson, sem er að heilsa ný-
fæddu barm með þjónustu heil-
agrar skírnar. Og er hann eys
barnið vatni, nefnir hann það
Halldóni. Þetta er fyrsta barnið,
sem hann skírir, þá nýkominn
til kallsins, þar sem hann átti eft-
ir að starfa í 48 ár.
Og svo eftir andartak, hverf
ég enn í anda inn í nýja Mikla-
holtskirkju, sem stendur þar á
sama grunni. Þar sé ég nú ann-
an síra Arna standa í sporum
afa síns. Nú er það ekki barn
vöggunnar, með von Og þrá
langra lífdaga, sem athöfnin
snýst um, þv' að kista stendur
þar, þögul og dul og bendir á gröf
ina. Og í dag er það síra Árni,
dóttursonur hins, sem í fyrsta
skipti kveður látið sóknarbarn
sitt með síðustu þjónustu mann-
legra hana. Halldóra, sem skírð
var þarna fyrir 75 árum, er nú
Ikvödd þar í dag.
Svona letrar oft tíminn sina
eögu í stöðugu áframhaldi, fyrst
við vögguna, síðast við gröfina.
Halldóra var fædd 13. sept.
1886 að Rauðkollsstöðum í Eyja-
Ihreppi. Hún var dóttir Ásgeirs,
fyrrum bónda á Fróðá, Þórðarson
ar, alþingismanns á Rauðkolls-
stöðum, og Ólinu Guðmundsdótt-
ur konu hans, ættaðrar úr Húna-
yatnssýslu.
Halldóra ólst upp I foreldra-
húsum, en 24 ára gömul giftist
hún Þorleifi Sigurðssyni frá Skóg
arnesi Syðra í Miklaholtshreppi,
þann 3. júlí 1910.
Fyrstu búskapar ár sín bjuggu
þau í Skógaimesi á móti foreldr-
um Þorleifs, uns þau keyptu
Þverá í Eyjahreppi og bjuggu þar
aíðan allan sinn búskap. En árið
1956 fluttu þau til Reykjavíkur
og þar dó Þorleifur tveimur ár-
um síðar, 25 marz 1958.
Halldóra ól manni sínum 4
börn. Dóu tvö þegar í bernsku,
en tvö komust upp, sonur og
dóttir, Ásgeir, flugmaður í
Reykjavík og Kristín húsfreyja
á Þverá.
Halldóra og Þorleifur verða
mér og konu minni ávallt minnis
stæð sem ágætis hjón hin mestu.
Verður okkur jafnan hugstæð ein
læg velvild þeirra og traust vin-
átta, sem prófaðist í daglegurn
samskiptum að kalla um 25 ára
skeið. Bar aldrei neinn skugga
þar á.
Þverárheimilið var eitt af aðal-
forystuheimilum sveitarinnar um
iangt skeið, og var Þorleifur
hreppstjóri Eyjahrepps og for-
maður Búnaðarfélagsins flest ár-
in, sem þau bjuggu þar. Gera slík
störf miklar kröfur til húsmóð-
urinnar, og gegndi Halldóra þeim
með hinum rnesta sóma. Það var
líka oft mannkvæmt á heimili
þeirra, margir, sem nutu hlýlegr-
ar gestrisni þeirra, og á hverju
hausti var þar alltaf fjölmenni
mikið, í réttunum. Mátti enginn
koma svo í Þverárrétit, að hann
kæmi ekki inn og nyti góðgerða
hjá húsmóðurinni.
Halldóra á Þverá var sómi
sinnar stéttar fyrir margra hluta
sakir. Hún tók á öllu með traust-
um og öruggum handtökum í önn
dagsins, oft jafnt utan bæjar sem
innan, ávallt verkdjörf, mikil-
virk, velvirk og ósérhlífin. í öll-
um störfum voru hjónin mjög
samhent, enaa jafnan ágætir fé-
lagar.
Halldóra var vaxin upp úr ís-
lenzkum jarðvegi, af snæfellzku
bergi brotin. Átti hún flesta þá
beztu kostd þeirrar kyrislóðar,
sem nú er óðum að falla í val-
inn. öllum, sem henni kynntust,
hlaut að þykja vænt um hana,
enda vildi hún ekki gera á hluta
nokkurs manns. Hún var ábúðar-
laus og óáleitin, reyndi ekki að
villa á sér heimildir, en gerði
heldur ekkert til að flagga með
tálfinningar sínar við hvern sem
var. Viðhorf hennar gagnvart
Drottni var í senn hógvært og
auðmjúkt. Hún unni kirkju
sinni og vildi styðja hana sem
bezt hún gat. Meðfædd skyldu-
rækni og trygglyndi gagnvart
mönnum og málleysingjum mót-
aði hennar hjartahreina geð, seni
að vísu var langt frá því að vera
skaplaust. En hennar skap og
viljafesta var án hrekkjabragða
Og undirhyggju.
Þannig búin finnst mér að Hall
dóra hafi ávallt verið. Og þannig
oúin kemur hún þá fram fyrir
hann, sem allt þekkir og allt veit,
hann, sem lýkur upp, og sá hinn
sami segir: „Ég þekki verkin
þín — sjá, ég hefi látið dyr
standa opnar fyrir þér, sem eng-
inn getur lokað“.
Og nú hefur verið numið stað-
ar hér í Miklaholti við síðasta
áfangann, þegar kistur þeirra
hjóna liggja orðið hlið við hlið.
Hér höfðu þau kosið sér legstað,
hér höfðu þau líka andað að sér
lífi og angan helgidómsins, hér
höfðu þau hlotið sína andlegu
vígslu í byrjun sem vöggugjöf.
Sú vígsla gaf þeim báðum mark-
vissa köllun fram í ferðalok, svo
að jafnvel gröfin gefur fyrir-
heit um nýja fæðing til nýrrar
jarðar undir nýjum himni.
„Hví er bá að sakast um sár
eða fall?
í sólroða hverfur mér
dauðleikans fjall.
Hið stærsta frá glötun er geymt.
Það ódauðlegt þroskast,
sem æðst var og hæst,
uns algæskudraumurinn
loks hefur rætst,
og guð hefui hjörð sína heimt“.
Blessuð sé minning Halldóru og
Þorleifs á Þverá.
Vestmannaeyjum, 27. jan. 1962.
Þorsteiun L. Jónsson.
Myndir þessar voru teknar að kvöldi dags hinn 8. febrúar sl.
í París. En það kvöld kom til mikilla átaka milli vinstrisinn-
aðra andstæðinga OAS og lögreglu. Átta menn létust i átök-
unum en um 200 særðust. Meðal hinna særðu voru 40 lög-
reglumenn. — Efri myndin sýnir lögreglumenn með reiddar
kylfur ráðast gegn nokkrum OAS-andstæðingum á Bastillu-
torgi, en á neðri myndinni eru hjúkrunarkonur með hjálma
á höfði að leiða einn hinna særðu á brott.
-,/Við ætluðum..."
Framhald af bls. 3.
rifja upp það sem síðan gerð-
ist. — Mér leizt ekkert á þeg-
ar síðasti björgunarbáturinn
blést ekki út og skipið að
fara, segu Steingrímur. Það
kom aðeins loft í annan helrn-
inginn, þegar bátnum var
varpað í sjóinn. Eg fór niður
í kaðli til að athuga hvort
eitthvað stæði á sér. En flask
an var tóm, hefur ekki verið
neitt gas í henni.
—r Við Páll stóðum þarna
saman við lunninguna, hélt
Steingrímur áfram og vorum
að ræða um að reyna að synda
yfir að Júpiter og hugsa um
að fara úr stökkunum. Það
hafa sennilega verið svona
150 m. milli skipanna, við er-
um báðir vel syndir og aldan
þannig að okkur hefði borið
í rétta átt.
— Eg var alveg tilbúinn til
að synda líka, skaut yngsli
skipverjinn, Sigurðui inn í.
— En þá náðist línan yfir í
Júpiter, hélt Steingrímur á-
fram. Hún var rétt að renna
út af stefninu, þegar hún náð-
ist. Það mátiti engu muna.
Og ef hún hefði ekki náðst,
já þá hefðu áreiðanlega ekki
allir komist yfir í hitt skipið.
Það liðu svona 3—5 mínútur
frá því við hrúguðumst allir
í bátinn Og vorum dregnir yf-
ir og þangað til Elliði var
sokkinn.
Þeir Páll róma báðir mót-
tökurnar yfir í Júpiter.
— Við fengum þurr föt lán-
uð, segir Páll. — Og vorum
hresstir á vínsopa, bætir
Steingrímui við.
Páll er 17 ára gamall og
kveðst hafa verið á Elliða í
tvö ár, að undanteknu einu
sumri er hann var á síld. Stein
grímur er 19 ára og hefur
einnig verið öðru hverju á sjó
í nokkur ár. Þegar þeir eru
spurðir hvort þeir ætli aftur
á sjóinn, svara báðir: — Ætli
það ekki!
Bráðkvaddur í
roon
Vestmannaeyjum, 12. febr.
SÁ sviplegi atburður varð hér
við Eyjar í dag, að tmgur maður
varð bráðkvaddur í róðri.
Mb Hildingur var við veiðar
um tveggja tírna siglingu vestur
af Vestmannaeyjum í morgun,
þegar stýrimaðurinn, Hávarður
Ásbjörnsson, sem var að vinna
við veiðarfæri á þilfarinu, kvart-
aði undan lasleika við félaga
sína. Sagðist hann ætla að leggja
sig smástund. Skipstjóri gætti að
honum og sá þegar, að Hávarður
var alvarlega veikur. Hætti hann
veiðum þegar í stað og stefndi
til hafnar í Heimaey. Mb Hild-
ingur kom í höfn um kl. hálftvö,
og var Hávarður þá látinn.
Hávarður Ásbjörnsson var 27
ára gamall, kvæntur og átti fimm
ára gamlan son..
— Björn.
— Utan úr heimi
Framh. af bls. 12.
úr syði í íran áður en nokkm
yrði áorkað í átt til endurbóta.
Þeir kyndi óspart undir kötlun-
um og verði ekki seinir að grípa
til spennitreyjunnar. þegar þeir
sjá þess nokkra leið
Þótt stjórnarandsiöðunni tak-
izt að fella Amini úr stóli for-
sætisráðherra. verður öllu erfið-
ara um vik að stugga við keisar-
anum, því að hann er vinsæll af
öllum þorra alþýðu Irans og fer
hróður hans stöðugt vaxandi,
eftir því, sem ljósara verður að
þjóðfélagsumbætur hans eru
ráunverulega gerðar með hag
þjóðarinnar fyrir augum en ekki
í eiginhagsmuna skyni, eins og
andstæðingar hans halda stöðugt
fram. Nægir í því sambandi að
minnast á hann lét af hendi til
þjóðarinnar jarðeignir, sem
heyrðu honum til sem keisara og
voru að verðmæti tug-milljónir
kr.
Hinar margúmdeildu breyting-
ar á landbúnaðinum eru stærsta
högg, sem auðugum óðalsbænd-
um frans hefur nokkru sinni ver-
ið veitt. Samkvæmt þessari ný-
skipan má enginn einn maður
eiga meira en eina jörð — áður
áttu sumir bændur 50—100 jarð-
ir, með húsbúnaði, búfénaði öll-
um — og vinnufólkinu, sem vann
nánast eins og þrælar og hafði
rétt fyrir brýnustu lífsnauðsynj-
um.
Ríkið mun greiða stórbændun-
um fyrir jarðirnar í samræmi
við skattaframtöl bændanna
sjálfra, — en það er ráðstöfun,
sem eflaust á e.ftir að koma mörg-
um í koll. Ábúendur fá síðan
jarðirnar til afnota gegn lágri
greiðslu til ríkisins, en verða
skuldbundnir til þess að mynda
með sér félög er annist innkaup
fyrir búin, fræðslu um nýjungar
í landbúnaðarháttum, nýjar vél-
ar og margt fleira.
Fái keisarinn frið til þess' að
fullkomna þessa áætlun sína yrði
mikið áunnið — en takizt stjórn-
arandstöðunni hins vegar, að
grafa undan þessum fyrirætlun-
um, blasir ekkert við nema upp-
lausn og áframhaldandi ófeeil-
brigði í írönskum stjórnmálum.
— Krúsjeff
Frh. af bls. 1.
þann hátt sé bezt tryggt að ráð-
stefnan verði ekki að orðastymp-
ingum embættismanna.
Orðsendingu Krúsjeffs hefur
verið misjafnt tekið, en ekki er
búizt við að Vesturveldin svari
henni fyrr en leiðtogar ríkjanna
hafa rætt málið innbyrðis. Talið
er að með þessu vilji Krúsjeff
losna undan ábyrgð þeirri, er
Vesturveldin lögðu honum á
herðar með því að óska eftir ut-
anríkisráðherrafundi Hann sé
andvígur leiðtogafundi, en búist
við að Vesturveldin felli til’boð
hans þar sem þau séu alls óundir
búin undir leiðtogafund.
Á Genfarráðstefnunni eiga full
trúa Bretland, Bandaríkin, ítalia,
Frakkland, Kanada, Sovétríkin,
Pólland, Rúmenía, Búlgaría,
Tékkóslóvakía, Xndland, Burma,
Arabíska sambandslýðveldið, —
Eþíópía, Nigería, Mexikó, Brasii-
ía og Svíþjóð.
IVæturklúbburinn
bbbbbbbbbbbbbthbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbbb
Sænskar
HARÐPLASTPLÖTUR
á eldhússborð í miklu
litaúrvali
ggingavörur
h.f.
Siml 35697
Laugaveg 178
b
b
b
b
b
b
b
b
b
b <
b l
,b I
í
í
i
í
!
í
í
í
í
í
í
í
Opið
í kvöld
Hin vinsæla söngkona
Sigrún Jónsdóttir syngur
með hljómsveit Jóns Páls.